W terminie do końca sierpnia każdego roku nauczyciele powinni otrzymać świadczenia urlopowe finansowane z odpisu na zfśs. Świadczenie jest wypłacane w wysokości odpisu podstawowego, ustalonego na zasadach ogólnych, czyli wynikających z ustawy o zfśs. Nauczyciel zatrudniony przez cały rok szkolny 2021/2022 w pełnym wymiarze zajęć otrzyma świadczenie urlopowe w wysokości 1662,97 zł, a w przypadku zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu pracy lub przez część roku szkolnego - kwotę ustaloną proporcjonalnie.
Świadczenie urlopowe dla nauczycieli jest świadczeniem obowiązkowym o charakterze roszczeniowym. Warunkiem jego otrzymania jest jedynie fakt zatrudnienia w zawodzie nauczyciela. Nauczyciel otrzyma świadczenie urlopowe, nawet jeśli nie wykonywał pracy, z wyjątkiem przebywania na urlopie bezpłatnym przez cały rok szkolny - wówczas świadczenie mu nie przysługuje. Prawo do tego świadczenia mają zarówno nauczyciele czynni zawodowo, jak i przebywający na urlopach wychowawczych albo dla poratowania zdrowia. Bez znaczenia dla uzyskania świadczenia urlopowego jest też rodzaj umowy o pracę, na podstawie której nauczyciel jest zatrudniony: na czas nieokreślony, określony, na zastępstwo.
Wypłaty świadczenia urlopowego nie uzależnia się od sytuacji rodzinnej, materialnej czy życiowej uprawnionego nauczyciela, gdyż wysokość tego świadczenia wynika z przepisów odrębnych od ustawy o zfśs, czyli z Karty Nauczyciela (art. 53 ust. 1a Karty Nauczyciela). Nie ma również znaczenia długość trwania urlopu wypoczynkowego. Nauczyciel nie musi więc, tak jak w przypadku ubiegania się o świadczenie urlopowe z ustawy o zfśs, korzystać z 14 kolejnych dni płatnego wypoczynku, aby otrzymać to świadczenie. Fakt wypłaty świadczenia urlopowego nie odbiera nauczycielowi prawa do ubiegania się o inne formy pomocy z zfśs, np. dopłatę do wypoczynku. Jeżeli nauczyciel spełnia warunki uprawniające go do wsparcia z funduszu, opisane w regulaminie zfśs, może otrzymać dodatkową pomoc.
Świadczenie urlopowe jako przychód ze stosunku pracy podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, natomiast jest zwolnione ze składek ubezpieczeniowych. Warunkiem zwolnienia jest to, aby świadczenie nie przekraczało ustawowo wyznaczonej wysokości, tj. odpisu podstawowego, odpowiedniego do wymiaru czasu pracy oraz okresu zatrudnienia nauczyciela w roku szkolnym.
PRZYKŁAD
Nauczyciel został zatrudniony na 3/4 etatu od 1 października 2021 r. do 31 lipca 2022 r. (8 z 12 miesięcy). Przysługujące mu świadczenie urlopowe wyniesie 831,49 zł i zostało obliczone w następujący sposób:
1662,97 zł (wysokość świadczenia urlopowego dla osoby zatrudnionej w pełnym wymiarze czasu pracy ) x 3/4 etatu = 1247,23 zł,
1247,23 zł x 8/12 miesięcy = 831,49 zł.
Tak obliczone świadczenie urlopowe jest zwolnione ze składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, ale podlega opodatkowaniu.
Pracownikom niebędącym nauczycielami, np. administracyjnym, świadczenie urlopowe nie przysługuje. Po pierwsze, na podstawie Karty Nauczyciela jest ono wypłacane wyłącznie nauczycielom. Po drugie, ustawa o zfśs w zakresie przyznawania świadczeń urlopowych na ogólnych zasadach stanowi, że przysługują one pracownikom zatrudnionym u pracodawców, którzy nie mają obowiązku tworzenia zfśs ze względu na stan zatrudnienia na 1 stycznia danego roku i którzy nie zrezygnowali z wypłat tych świadczeń. Pracodawcy prowadzący działalność w formie jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych tworzą zfśs bez względu na liczbę zatrudnianych pracowników. Zatem szkoły zakładane i prowadzone przez organy administracji rządowej i jednostki samorządu terytorialnego są jednostkami budżetowymi i zawsze tworzą fundusz socjalny, niezależnie od liczby pracowników. Według ustawy o zfśs pracodawca albo tworzy fundusz, albo wypłaca świadczenia urlopowe. Skoro więc jednostki budżetowe muszą tworzyć fundusz, nie wypłacają świadczeń z ustawy o zfśs.
Regulamin zfśs obowiązujący w placówce oświatowej może przewidywać przyznawanie dopłat do wypoczynku w zależności od sytuacji materialnej i życiowej osoby uprawnionej. Pracownicy niepedagogiczni mogą więc ubiegać się o dopłatę do wypoczynku na podstawie regulaminu funduszu.
PODSTAWA PRAWNA:
art. 53 ust. 1-2 ustawy z 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 1762; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1116
art. 3 ust. 1, ust. 1c, ust. 2-3, ust. 4, art. 4, art. 5, art. 5k, art. 6, art. 12 ust. 1 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych - j.t. Dz.U. z 2022 r. poz. 923
obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z 19 lutego 2020 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w 2019 r. i w drugim półroczu 2019 r. - M.P. z 2020 r. poz. 195
Izabela Nowacka
ekonomista, od wielu lat zajmuje się tematyką wynagrodzeń i rozliczaniem płac, autorka licznych publikacji z dziedziny prawa pracy i ubezpieczeń społecznych