Podmioty z tzw. sektora finansowego od 31 października 2021 r. muszą zapewnić większą ochronę tzw. sygnalistom, czyli osobom zgłaszającym popełnione w tych jednostkach nadużycia. Sygnalistami mogą być pracownicy lub inne osoby wykonujące czynności na rzecz instytucji finansowej.
30 marca 2021 r. została uchwalona nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finasowaniu terroryzmu (dalej: ustawa AML). Wprowadziła ona nowe obowiązki dla podmiotów tzw. sektora finansowego. Znowelizowane przepisy zaczęły ostatecznie obowiązywać od 31 października 2021 r.
Od 13 lipca 2018 r. ustawa AML nakłada na instytucje finansowe wymóg opracowania i wdrożenia wewnętrznych procedur anonimowego zgłaszania przez pracowników naruszeń prawa z zakresu przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finasowaniu terroryzmu (art. 53 ustawy AML). Obecna nowelizacja ustawy, która weszła w życie od 31 października 2021 r., przewiduje wzmacnia ochronę osób zgłaszających naruszenia prawa. Nowelizacja ta rozszerza też katalog osób objętych ochroną na wszystkie osoby wykonujące czynności na rzecz instytucji obowiązanej, bez względu na podstawę prawną świadczenia tych czynności. Zatem obowiązujące dotychczas procedury trzeba dostosować do nowych regulacji.
Należy pamiętać, że przepisy ustawy AML muszą stosować m.in.:
Wewnętrzna procedura dotycząca sygnalistów, wymagana przez ustawę AML, od 31 października 2021 r. musi zawierać następujące elementy:
Głównym obowiązkiem pracodawcy i zadaniem, jakie ma być spełnione dzięki przedstawionej procedurze, jest ochrona osób zgłaszających przed podejmowaniem wobec nich działań o charakterze represyjnym, takich jak np.:
Od 31 października 2021 r. wprowadzono do ustawy AML przepis określający wprost, że pracownicy oraz inne osoby wykonujące czynności na rzecz podmiotu nie mogą podejmować w stosunku do sygnalistów żadnych działań represyjnych lub wpływających na pogorszenie ich sytuacji prawnej lub faktycznej. Chodzi w tym przypadku o działania polegające na kierowaniu wobec nich gróźb, w szczególności działania negatywnie wpływające na ich warunki pracy. Dotyczy to takich działań, jak:
Taka regulacja stwarza po stronie pracodawców dodatkowe obowiązki. Teraz już nie tylko odpowiadają za swoje działania wobec sygnalistów, ale muszą również stworzyć takie warunki, żeby sygnalista nie stał się ofiarą działań represyjnych ze strony współpracowników czy przełożonych. Pracodawca powinien wyciągać surowe konsekwencje w stosunku do osób, które dopuszczają się takich zachowań, żeby móc udowodnić, że ewentualne represje wobec sygnalisty miały charakter wyjątkowy i były jednostkowe.
Osoby zgłaszające naruszenia prawa i w związku z tym narażone na jakiekolwiek działania represyjne po nowelizacji przepisów mają prawo do zgłoszenia takich działań bezpośrednio do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej (art. 53a ustawy AML). Daje to sygnaliście dodatkowe możliwości, jeżeli będzie miał podstawy uważać, że procedury funkcjonujące w jego miejscu pracy nie zapewnią mu odpowiedniej ochrony przed działaniami odwetowymi.
Nie wyklucza to oczywiście możliwości wystąpienia przez sygnalistę na drogę sądową.
PRZYKŁAD
Pracownik uzyskał informacje na temat powtarzających się przypadków naruszania przepisów AML przez jednego z członków zarządu. Korzystając z wewnętrznego kanału, zgłosił sprawę odpowiedniej jednostce w swoje firmie. Nie przyniosło to jednak efektu, jakiego się spodziewał. Zamiast tego rozpoczął się powolny proces zniechęcania go do pracy. Najpierw został przeniesiony na inne stanowisko, poniżej swoich kompetencji, a następnie obniżono mu pensję. To spowodowało, że wypowiedział umowę o pracę. W związku z tym dokonał zgłoszenia do GIIF. Kontrola, która była tego efektem, potwierdziła nieprawidłowości. Równocześnie pracownik wystąpił do sądu, oskarżając pracodawcę o naruszenie art. 53 ustawy AML i dowodząc, że represje, których doświadczył, były wynikiem dokonanego zgłoszenia. Roszczenie pracownika jest uzasadnione.
Organem kontrolnym w sprawach dotyczących przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, a więc także w zakresie ochrony sygnalistów, jest Generalny Inspektor Informacji Finansowej (GIIF), który podlega bezpośrednio Ministrowi Finansów. To właśnie na wniosek GIIF wyznaczone organy będą m.in. sprawdzać, czy podmiot obowiązany stworzył odpowiednie rozwiązania dotyczące sygnalistów, w jaki sposób są prowadzone postępowania wyjaśniające i czy nie dochodzi do zakazanych działań represyjnych wobec zgłaszających.
W przypadku gdy w ramach działalności podmiotu dojdzie jednak do naruszeń prawa, dobrze przygotowany system dla sygnalistów będzie dowodem tego, że firma starała się dochować należytej staranności w zapobieganiu takim sytuacjom, i może być okolicznością łagodzącą.
Organy kontrolujące w razie uchybień mogą nakładać kary administracyjne, takie jak:
PODSTAWA PRAWNA:
art. 2, art. 34, art. 53-53a ustawy z 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finasowaniu terroryzmu - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 1132, ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1535
Jakub Niemoczyński
radca prawny, compliance officer, specjalista w zakresie przepisów dotyczących sygnalistów
My i nasi partnerzy (w łącznej liczbie: 878), na podstawie wyrażonej zgody lub uzasadnionego interesu, przetwarzamy dane osobowe, takie jak: adresy IP i unikalne identyfikatory, wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru reklam, reklamy oparte na ograniczonych danych i pomiarach reklam oraz podobne technologie w następujących celach: spersonalizowane reklamy, wybór spersonalizowanych treści, pomiar reklam i treści, badanie odbiorców oraz ulepszanie usług. Wykorzystanie ich pozwala nam zapewnić Państwu maksymalną wygodę przy korzystaniu z naszych serwisów poprzez zapamiętanie Państwa preferencji i ustawień na naszych stronach.
Pliki cookie, identyfikatory urządzeń lub podobne identyfikatory online (np. identyfikatory oparte na logowaniu, identyfikatory przypisywane losowo, identyfikatory sieciowe) w połączeniu z innymi informacjami (takimi jak rodzaj przeglądarki i informacje w niej zawarte, język, rozmiar ekranu, obsługiwane technologie itp.) mogą być przechowywane lub odczytywane na Twoim urządzeniu celem rozpoznania urządzenia za każdym razem, gdy następuje połączenie z aplikacją lub witryną internetową – w celach tutaj przedstawionych.
W dowolnym momencie mają Państwo możliwość samodzielnej zmiany ustawień dotyczących przetwarzanych informacji, a także wyrażenia sprzeciwu odnośnie przetwarzania tych danych lub ich wycofania, które na podstawie uzasadnionego interesu nie wymagają Państwa zgody. Wycofanie zgody nie ma wpływu na zgodność z prawem przetwarzania Państwa danych, którego dokonano na podstawie udzielonej wcześniej zgody.
W celu zmiany ustawień (przycisk "USTAWIENIA ZAAWANSOWANE") lub wycofania zgody (przycisk "WYCOFUJĘ ZGODĘ") na przetwarzanie danych, należy wyświetlić okno z ustawieniami, klikając w link "Zmień ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce strony.
Dalsze korzystanie z serwisu bez zmiany ustawień dotyczących prywatności oznacza ich akceptację, co będzie skutkowało zapisywaniem danych osobowych opisanych powyżej na Państwa urządzeniach przez wszystkie serwisy internetowe Spółek Grupy INFOR PL.
Więcej informacji o zamieszczanych plikach cookie, możliwości zmiany ustawień prywatności oraz polityce przetwarzania danych znajdą Państwo w Polityce Prywatności Grupy INFOR PL i Polityce Cookies Grupy INFOR PL