Rozliczenia CIT w związku z uzgodnionym z góry wyrównaniem różnicy między sprzedażą planowaną a osiągniętą - wyrok NSA

Kwoty wypłacane z tytułu wyrównania wyników stałej współpracy między dwoma przedsiębiorcami mogą być uznane za koszt podatkowy po stronie przedsiębiorcy, który kwoty takie wypłaca - wyrok NSA z 23 listopada 2021 r., sygn. akt II FSK 507/19.

Stan faktyczny

W celu zwiększenia dostępności leasingu operacyjnego oraz najmu pojazdów marki X importer oraz spółki finansujące (leasingodawcy) zawarły umowy dotyczące rozliczenia szacowanej wartości sprzedaży pojazdów po zakończeniu umowy leasingu lub najmu. W konsekwencji ma to prowadzić do zwiększenia sprzedaży pojazdów po stronie importera. Zgodnie z postanowieniami takiej umowy importer oraz spółki finansujące ustalają szacowaną procentową wartość końcową pojazdu, która powinna zostać osiągnięta w wyniku sprzedaży pojazdu przez spółkę finansującą po zakończeniu umowy leasingu/najmu. Jeżeli w wyniku sprzedaży pojazdu przez spółkę finansującą osiągnięta zostanie szacowana wartość końcowa, to między stronami umowy nie dochodzi do żadnych rozliczeń. Jeżeli zaś w wyniku sprzedaży pojazdu przez spółkę finansującą wystąpi różnica między szacowaną wartością końcową pojazdu a uzyskaną ceną sprzedaży (przekraczająca 1%), to różnica ta zostanie podzielona po połowie między spółkę finansującą a importerem. Jeśli zatem cena osiągnięta ze sprzedaży pojazdu będzie wyższa od szacowanej wartości końcowej, będzie to podział zysku, a jeśli cena sprzedaży pojazdu będzie niższa od szacowanej wartości końcowej, będzie to podział straty. W efekcie między importerem a spółkami finansującymi może dochodzić do następujących przepływów pieniężnych:

• spółka finansująca dokona przelewu importerowi 50% zysku,
• importer dokona przelewu spółce finansującej 50% straty.

Importer oraz spółki finansujące otrzymali interpretację Dyrektora KIS, że powyższe wyrównanie różnic należy traktować jako usługę opodatkowaną VAT. W tym stanie rzeczy jedna ze spółek finansujących złożyła wniosek o wydanie interpretacji potwierdzającej jej stanowisko, że wydatki związane z wykonaniem tych usług, czyli kwoty przelewane zgodnie z powyższym schematem, mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów.

Stanowisko organu interpretującego

Organ uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. Zdaniem organu podział zysku lub straty na sprzedaży między dwa podmioty gospodarcze nie może być uznany za działanie podjęte w celu osiągnięcia przychodu. Spółka zaskarżyła interpretację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.

Stanowisko WSA

Sąd uchylił zaskarżoną interpretację, przyznając rację spółkom. Zdaniem sądu w wyniku ostatecznego rozliczania się z importerem spółka uzyskuje z jednej strony przychody związane ze sprzedażą samochodów po cenie wyższej niż zakładana, w formule podziału zysku 50/50. Z kolei w przypadku straty ponosi koszty w tej samej formule 50/50. Związek tych kosztów z przychodem jest więc oczywisty. Organ podatkowy zaskarżył wyrok do NSA.

Stanowisko NSA

Skarga kasacyjna fiskusa została oddalona. Również zdaniem sądu II instancji przedstawiona formuła rozliczeń i ponoszone w jej wyniku wydatki, poza związkiem ze wzrostem przychodów związanych z zawieraniem umów leasingowych, mają też związek z przychodami związanymi ze sprzedażą ostateczną samochodów leasingowych, gdyż nie należy pomijać, że w wyniku ostatecznego rozliczania się z importerem spółka uzyskuje z jednej strony przychody związane ze sprzedażą samochodów po cenie wyższej niż zakładana w pierwotnej formule. Zaś z drugiej strony, czyli w przypadku straty ze sprzedaży pojazdów, spółka ponosi koszty w tej samej formule. Wobec tego związek kosztów z przychodem jest także z tej przyczyny oczywisty. Bez znaczenia jest to, że spółki finansujące nabywają samochody od dealera, a nie od importera, z którym zawały umowę o podziale ewentualnych "zysków" lub "strat" z tytułu zakładanej ceny sprzedaży danego pojazdu po zakończeniu umowy leasingu lub najmu.

Od redakcji

Niniejszy kazus dotyczy działalności leasingowej, ale należy wyciągnąć z niego wniosek ogólniejszy, przytoczony na wstępie niniejszego opracowania. Jeżeli konsekwencją okresowej weryfikacji ekonomicznej stałej współpracy między przedsiębiorcami są wyrównawcze przepływy pieniężne, to przedsiębiorca, który pieniądze w tym trybie otrzymał, powinien rozpoznać przychód, a przedsiębiorca, który je zapłacił, ma prawo zaliczyć przekazaną kwotę do swoich kosztów podatkowych. Oba sądy wytykały zresztą rażącą niekonsekwencję fiskusa, który bez trudu dostrzegł konieczność rozpoznania przychodu po stronie otrzymującego, ale jakoś nie mógł dostrzec kosztu podatkowego po stronie wypłacającego.

Krzysztof Janczukowicz

doktor prawa, radca prawny, specjalista w zakresie prawa podatkowego i karnego