Pomoc obywatelom Ukrainy - zmiany w podatkach dochodowych

Darowizny przekazane wojewodom na pomoc obywatelom Ukrainy mogą być kosztem podatkowym. Oświadczenie składane przez obywatela Ukrainy jest wystarczające, aby uzyskał polską rezydencję podatkową. Takie rozwiązania wprowadza nowelizacja ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Przedstawiamy zmiany, jakie nowelizacja wprowadzi w ustawach o podatku dochodowym.

Zaliczenie do kosztów podatkowych darowizn na pomoc obywatelom Ukrainy przekazanych wojewodom

Podatnicy CIT i PIT  mogą zaliczać do kosztów podatkowych wydatki poniesione na wytworzenie lub nabycie rzeczy przekazanych na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na Ukrainie. Dotyczy to darowizn przekazanych w okresie od 24 lutego do 31 grudnia 2022 r. Przed nowelizacją do kosztów podlegały zaliczeniu darowizny przekazane:

1. organizacjom pożytku publicznego lub równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących na terytorium Ukrainy,
2. jednostkom samorządu terytorialnego,
3. Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych,
4. podmiotom wykonującym na terytorium Polski lub na terytorium Ukrainy działalność leczniczą lub działalność z zakresu ratownictwa medycznego.

Po nowelizacji podatnicy podatków dochodowych do kosztów podatkowych zaliczą również wartość darowizn przekazanych wojewodom na cele pomocy obywatelom Ukrainy. Dotyczy to także darowizn przekazanych wojewodom przed wejściem w życie nowelizacji, a więc przekazanych od 24 lutego 2022 r. Pozostałe warunki zaliczenia takich darowizn do kosztów nie uległy zmianie i zostały określone w art. 52zf updof i art. 38w updop.

Możliwość odliczenia przez podatników PIT darowizn na pomoc obywatelom Ukrainy

Podatnikom PIT nowelizacja umożliwia odliczenie od podstawy obliczenia podatku darowizn, których wartość wytworzenia lub koszt nabycia zaliczyli do kosztów podatkowych. Podatnicy PIT zyskali zatem prawo do dodatkowej preferencji podatkowej. Polega ona na odliczeniu od dochodu lub przychodu (zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 9 updof lub art. 11 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym) również wartości darowizny przekazanej na rzecz organizacji pozarządowych, której koszt wytworzenia lub cenę nabycia zaliczyli już do kosztów podatkowych. Dodany przepis znajdzie zastosowanie do darowizn przekazanych w okresie od 24 lutego do 31 grudnia 2022 r. Nowelizacja wprowadza dodany ust. 3 w art. 52zf updof.

Ustalenie rezydencji podatkowej obywatela Ukrainy oświadczeniem

Status rezydenta podatkowego w Polsce może uzyskać osoba, która:

1. posiada na terytorium Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
2. przebywa na terytorium Polski dłużej niż 183 dni w roku podatkowym (art. 3 ust.1a updof).

Nowelizacja potwierdza, że obywatel Ukrainy może potwierdzić przeniesienie na terytorium Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodka interesów życiowych) poprzez złożenie oświadczenia (zob. dodany nowelizacją art. 52zj updof). Złożenie oświadczenia pracodawcy lub innemu płatnikowi powoduje, że od pierwszego dnia przybycia do Polski podatnik zostanie uznany za polskiego rezydenta podatkowego. Złożenie świadczenie oznacza, że obywatel Ukrainy spełnił warunek określony w art. 3 ust. 1a pkt 1 updof i tym samym jest uznawany za polskiego rezydenta podatkowego. Regulacja ta ma zastosowanie w okresie od 24 lutego do 31 grudnia 2022 r.

Warto dodać, że z komunikatu MF z 11 kwietnia 2022 r. wynika, że płatnik nie jest zobowiązany do badania prawdziwości tego oświadczenia, chyba że z informacji i dokumentów znajdujących się w jego posiadaniu wynikają ustalenia przeciwne. Na temat komunikatu pisaliśmy po jego publikacji w artykule pt. "Oświadczenie wystarczy by ustalić rezydencję podatkową obywatela Ukrainy" dostępnym na stronie e-wydania "Mk" - www.inforlex.pl/ewydania.

Źródło:

• komunikat MF z 11 kwietnia 2022 r. "Rezydencję podatkową obywateli Ukrainy ustala się na podstawie oświadczeń" - opubl. na www.mf.gov.pl

Podstawa prawna:

• art. 3, 4 i art. 33 ustawy z 8 kwietnia 2022 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw - ustawa czeka na podpis Prezydenta

• art. 38w ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 1800; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 655 (w brzmieniu ustalonym nowelizacją)

• art. 3 i art. 52zf ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 655 (w brzmieniu ustalonym nowelizacją)

Sławomir Biliński

prawnik, redaktor "MONITORA księgowego", ekspert podatkowy, autor licznych publikacji z prawa podatkowego i gospodarczego