Odpisy na ZFŚS dla nauczycieli emerytów i rencistów - czy obliczać od emerytury miesięcznej czy rocznej - uchwała SN

Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego podjęła 23 lutego 2022 r. uchwałę w sprawie podstawy przyjmowanej do ustalania odpisów na ZFŚS dla nauczycieli będących emerytami, rencistami lub nauczycielami pobierającymi nauczycielskie świadczenia kompensacyjne (sygn. akt III PZP 3/21).

Sąd Najwyższy otrzymał zapytanie, czy podstawą ustalenia odpisu na ZFŚS nauczycieli, określoną w art. 53 ust. 2 Karty Nauczyciela dla nauczycieli będących emerytami, rencistami lub dla nauczycieli pobierających nauczycielskie świadczenia kompensacyjne, powinny być świadczenia miesięczne czy też suma tych świadczeń wypłacona w ciągu całego danego roku.

Sąd Najwyższy stwierdził, że powinna być to suma świadczeń pobieranych przez te osoby w ciągu roku.

Dla nauczycieli będących emerytami, rencistami lub pobierających nauczycielskie świadczenie kompensacyjne należy dokonywać odpisu na ZFŚS w wysokości 5% pobieranych przez nich emerytur, rent oraz nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych. Tak stanowi art. 53 ust. 2 Karty Nauczyciela. W praktyce jednostki organizacyjne stosowały dwa różne sposoby naliczania odpisów na ZFŚS na podstawie tego przepisu.

Sposób 1

Jednostki wyliczały roczny odpis na ZFŚS dla nauczycieli będących emerytami, rencistami lub dla nauczycieli pobierających nauczycielskie świadczenia kompensacyjne jako 5% świadczenia miesięcznego przyznanego w odpowiedniej decyzji organu rentowego. Taki odpis był bardzo niski.

Jeśli zgodnie z decyzją emerytura nauczyciela wynosiła np. 2000 zł, to roczny odpis na ZFŚS był naliczany w wysokości 100 zł.

Sposób 2

Jednostki naliczały odpis stanowiący 5% świadczeń pobieranych faktycznie przez emeryta w ciągu roku budżetowego.

Jeśli emeryt pobierał miesięcznie np. 2000 zł, to przemnażały tę kwotę przez 12 miesięcy. A to dawało roczne świadczenie w wysokości 24 000 zł. Wówczas przekładało się to na wysoki odpis, który w tym przykładzie wynosił 5%, czyli 1200 zł.

Zgodnie z uchwałą SN odpis na ZFŚS powinien być naliczany tak jak w sposobie 2.

Uwaga! W 2022 r. odpis na ZFŚS dla pracowników jednostek oświatowych niebędących nauczycielami trzeba naliczać na podstawie wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2019 r., które wynosiło 4434,58 zł. Oznacza to, że odpis podstawowy na jednego pracownika zatrudnionego w normalnych warunkach pracy (37,5% podstawy) w 2022 r. wynosi 1662,97 zł, a fakultatywny odpis na emeryta, rencistę, nad którym jednostka sprawuje opiekę - 277,16 zł.

W 2022 r. do ustalania odpisu na ZFŚS dla nauczyciela, o którym mowa w art. 53 ust. 1 ustawy - Karta Nauczyciela, stosuje się kwotę bazową obowiązującą 1 stycznia 2019 r., tj. 3045,21 zł. Odpis wynosi 3349,73 zł (3045,21 zł × 110%). Odpis na nauczyciela będącego emerytem, rencistą lub pobierającego nauczycielskie świadczenie kompensacyjne wynosi 5% pobieranych świadczeń.

Całość odpisów na ZFŚS na dany rok trzeba przekazać na rachunek bankowy Funduszu do 30 września, z tym że do 31 maja przekazuje się co najmniej 75% kwoty odpisów podstawowych.

Izabela Motowilczuk

były wieloletni inspektor kontroli RIO