Kiedy podatnik może samodzielnie ustalić wartość początkową środka trwałego - interpretacja MF

Podatnik, który nie jest w stanie ustalić ceny nabycia środka trwałego, może jego wartość początkową ustalić na podstawie dokonanej przez siebie wyceny uwzględniającej cenę rynkową tego rodzaju środka trwałego oraz stan i stopień jego zużycia. Potwierdził to Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji, której fragment przedstawiamy.

MF

Zgodnie z art. 22g ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, z uwzględnieniem ust. 2-18, uważa się w razie odpłatnego nabycia - cenę ich nabycia.

W myśl art. 22g ust. 3 ww. ustawy za cenę nabycia uważa się kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji, oraz pomniejszoną o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. W przypadku importu cena nabycia obejmuje cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku. Zgodnie z ust. 6 wartość początkową składników majątku wymagających montażu, powiększa się o wydatki poniesione na ich montaż.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w szczególnych sytuacjach zezwalają również na odstąpienie od ogólnych zasad ustalania wartości początkowej zakupionego albo wytworzonego środka trwałego.

Zgodnie z treścią art. 22g ust. 8 ww. ustawy, jeżeli nie można ustalić ceny nabycia środków trwałych lub ich części nabytych przez podatników przed dniem założenia ewidencji lub sporządzenia wykazu, o których mowa w art. 22n, wartość początkową tych środków przyjmuje się w wysokości wynikającej z wyceny dokonanej przez podatnika, z uwzględnieniem cen rynkowych środków trwałych tego samego rodzaju z grudnia roku poprzedzającego rok założenia ewidencji lub sporządzenia wykazu oraz stanu i stopnia ich zużycia.

Z zacytowanych powyżej przepisów wynika, że zasadnicze znaczenie dla sposobu ustalenia wartości początkowej środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej ma sposób ich nabycia lub wytworzenia. Przy czym możliwość ustalenia wartości początkowej środka trwałego poprzez wycenę dokonaną przez podatnika jest wtedy, gdy brak jest możliwości ustalenia tej wartości.

W sytuacji Wnioskodawczyni koszt zakupu lokalu mieszkalnego w stanie deweloperskim stanowił tylko część poniesionych kosztów. Oprócz tego Wnioskodawczyni poniosła znaczące nakłady na wykończenie lokalu (doprowadzenie do stanu używalności). Wykończenie ze stanu deweloperskiego było niezbędne, by Wnioskodawczyni mogła w tym lokalu zamieszkiwać. Ponieważ Wnioskodawczyni nie planowała tego lokalu wynajmować ani prowadzić w nim działalności gospodarczej, nie zbierała dowodów poniesienia tych wydatków. Faktycznie w lokalu Wnioskodawczyni zamieszkiwała kilkanaście lat. Z uwagi na brak możliwości ustalenia pełnej wartości początkowej powstałego środka trwałego (ceny nabycia) ziściła się przesłanka wskazana w art. 22g ust. 8 ww. ustawy i Wnioskodawczyni może jako wartość początkową tego środka trwałego przyjąć w wysokości wynikającej z wyceny dokonanej przez nią, z uwzględnieniem cen rynkowych środków trwałych tego samego rodzaju z grudnia 2018 r. oraz stanu i stopnia ich zużycia.

Interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 24 kwietnia 2019 r., sygn. 0114-KDIP3-1.4011.211.2019.1.MT

Od redakcji:

Możliwość ustalenia wartości początkowej środka trwałego w drodze wyceny dokonanej przez podatnika stanowi sytuację wyjątkową i może mieć miejsce tylko wtedy, gdy podatnik nie jest w stanie ustalić ceny nabycia środka trwałego. Podkreślają to nie tylko organy podatkowe w wydawanych interpretacjach indywidualnych, ale również sądy administracyjne. Takie stanowisko zajął m.in. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w wyroku z 3 listopada 2016 r., sygn. akt I SA/Bd 594/16, w którym potwierdził, że zgodnie z wolą ustawodawcy w przypadku nabycia środków trwałych w drodze kupna zasadą jest przyjmowanie za ich wartość początkową ceny ich nabycia. Jedynie gdy nie można ustalić tej ceny, a środki trwałe zostały nabyte przez podatnika przed dniem założenia ewidencji, ich wartość początkową przyjmuje się na podstawie wyceny. WSA podkreślił również, że niemożność ustalenia wartości początkowej środka trwałego według ceny nabycia powinna mieć przy tym charakter obiektywny, a więc w szczególności dotyczyć tych sytuacji, w których podatnik rzeczywiście nie ma - bo nie musi (nie musiał) mieć stosownych dokumentów stwierdzających wysokość wydatków poniesionych na nabycie, remont i przystosowanie określonego środka trwałego.

Katarzyna Wojciechowska

prawnik, ekspert w zakresie podatków dochodowych, redaktor "MONITORA księgowego"