Czy nagroda jubileuszowa wypłacona przed upływem 5 lat może być zwolniona ze składek

PROBLEM

RADA

UZASADNIENIE

Podstawa wymiaru składek pracowników. Podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu stosunku pracy jest przychód w rozumieniu przepisów o pdof otrzymywany w związku z zatrudnieniem. Za przychody ze stosunku pracy uważa się: wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty, niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Składek nie opłacamy jedynie od następujących pracowniczych przychodów:

• wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,
• zasiłków i świadczenia rehabilitacyjnego z ubezpieczenia chorobowego oraz ubezpieczenia wypadkowego,
• świadczeń pieniężnych i równowartości świadczeń niepieniężnych określonych w § 2 rozporządzenia składkowego.

Wyłączenie ze składek nagród jubileuszowych. Według przepisów rozporządzenia składkowego podstawy wymiaru składek nie stanowią m.in. nagrody jubileuszowe (gratyfikacje), które zgodnie z zasadami określającymi warunki ich przyznawania przysługują pracownikowi nie częściej niż co 5 lat. Akcent położony jest w tym zakresie nie tyle na periodyczność faktycznych wypłat, co przede wszystkim na powstanie uprawnienia do nagrody po upływie określonego czasu. Wcześniejsza wypłata nagrody w związku ze szczególną sytuacją, jaką jest zakończenie zatrudnienia w związku z przejściem na emeryturę i rentę, nie skutkuje obowiązkiem naliczenia od niej składek. Taką wykładnię potwierdza ZUS w poradniku Zasady ustalania podstawy wymiaru składek pracowników (dostępny na stronie www.zus.pl).

Szczególne przypadki zastosowania zwolnienia składkowego. Zgodnie z wykładnią ZUS wyłączone z podstawy wymiaru składek są również nagrody jubileuszowe, w sytuacji gdy:

• pracodawca wypłaca je w dniu rozwiązania stosunku pracy, jeśli pracownik spełnia łącznie dwa warunki:
  • do nabycia prawa do nagrody z tytułu upływu kolejnych 5 lat brakuje mu mniej niż 12 miesięcy, licząc od dnia rozwiązania tego stosunku,
  • rozwiązanie stosunku pracy ma związek z przejściem pracownika na emeryturę, rentę inwalidzką lub świadczenie przedemerytalne;
• pracownik nabył prawo do nagrody jubileuszowej w okresie krótszym niż 5 lat od nabycia prawa do poprzedniej nagrody z uwagi na fakt, że w czasie 5-letniego okresu oczekiwania na następną nagrodę przedstawił dokumenty potwierdzające zatrudnienie, które wcześniej nie były uwzględniane przy ustalaniu prawa do nagrody;
• pracodawca przyznaje je członkom drużyn ratowniczych (z wyjątkiem specjalistów) w przemyśle wydobywczym - wówczas nie jest istotna częstotliwość wypłaty nagród;
• pracodawca wypłaca je częściej niż co 5 lat z uwagi na to, że zmienił przepisy, które regulują zasady przyznawania tych nagród.

PRZYKŁAD

Pracownik uzyskał prawo do emerytury. W związku z tym rozwiązał umowę o pracę z końcem lutego 2022 r. Wraz z wypłatą ostatniego wynagrodzenia pracodawca wypłacił odchodzącemu pracownikowi nagrodę jubileuszową z tytułu 45 lat pracy.

Wariant I

Jubileusz 45 lat pracy w przypadku tego pracownika przypadłby 20 lutego 2023 r. W tej sytuacji pracodawca może nie opłacać składek ZUS od kwoty nagrody jubileuszowej wypłaconej pracownikowi w lutym 2022 r.

Wariant II

Jubileusz 45 lat pracy w przypadku tego pracownika przypadłby 20 marca 2023 r. W tych okolicznościach wcześniejsze, tj. w lutym 2022 r., wypłacenie nagrody jubileuszowej nie będzie objęte zwolnieniem ze składek ZUS. Do uzyskania prawa do nagrody jubileuszowej pozostało bowiem ponad 12 miesięcy. Kwota jubileuszówki musi zostać oskładkowana.

Upominki rzeczowe zwolnione ze składek. Organy skarbowe uznają, że wartość drobnych upominków wręczonych pracownikowi w związku z jubileuszem pracy zawodowej lub przejściem na emeryturę nie stanowi przychodu ze stosunku pracy (potwierdzono to np. w interpretacji Dyrektora KIS z 28 grudnia 2018 r., 0115-KDIT2-2.4011.412.2018.4.BK, czy w interpretacji Ministra Finansów z 29 października 2015 r., DD3.8222.2.376.2015.KDJ).

Ponieważ wartość pieniężna upominków nie stanowi przychodu ze stosunku pracy, nie będzie także stanowiła podstawy wymiaru składek ZUS.

PODSTAWA PRAWNA:

art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 18 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 423; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2105

§ 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne - j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 1949

POWOŁANE ORZECZENIA SĄDÓW:

wyrok SN z 29 października 2002 r. (II UKN 461/01, OSNP-wkł. 2002/23/1)

POWOŁANE INTERPRETACJE PODATKOWE:

interpretacja podatkowa Dyrektora KIS z 28 grudnia 2018 r. (0115-KDIT2-2.4011.412.2018.4.BK)

interpretacja podatkowa Ministra Finansów z 29 października 2015 r. (DD3.8222.2.376.2015.KDJ)

Marek Rotkiewicz

ekspert z zakresu prawa pracy, ubezpieczeń społecznych, prawa cywilnego i prawa Unii Europejskiej, autor licznych publikacji