Czy podatnik zwolniony z VAT utraci to prawo po sprzedaży samochodu

PROBLEM

RADA

UZASADNIENIE

Ustawa o VAT daje możliwość skorzystania ze zwolnienia podmiotowego. Jest także wąska grupa czynności, których wykonywanie wyklucza możliwość korzystania przez podatnika z tego zwolnienia. Określa je art. 113 ust. 13 ustawy o VAT.

1. Kiedy przysługuje zwolnienie podmiotowe z VAT

Podatnik zwolniony od podatku na podstawie art. 113 ustawy o VAT, którego sprzedaż w danym roku podatkowym nie przekroczy 200 000 zł, sprzedając towary i usługi do wysokości tej kwoty, nie płaci VAT. Przy czym do limitu 200 000 zł nie wlicza się obrotu uzyskanego w ciągu roku, z tytułu:

1. wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość,
2. odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, z wyjątkiem:
   • transakcji związanych z nieruchomościami,
   • usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41,
   • usług ubezpieczeniowych

- jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych;

3. odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Natomiast dokonanie określonych przez ustawodawcę w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT czynności skutkuje natychmiastowym pozbawieniem podatnika możliwości korzystania ze zwolnienia podmiotowego. Chodzi m.in. o dostawy towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, z wyjątkiem:

• energii elektrycznej (CN 2716 00 00),
• wyrobów tytoniowych,
• samochodów osobowych, innych niż nowe środki transportu, zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji.

2. Kiedy prawo do zwolnienia będzie utrzymane przy sprzedaży samochodu wcześniej wykupionego na firmę

Wykupienie samochodu osobowego z leasingu na firmę, a następnie jego sprzedaż może wywołać różne skutki podatkowe. Wszystko zależy od tego, czy ten samochód po wykupie:

• środkiem trwałym albo
• towarem handlowym czy wyposażeniem firmy.

2.1. Sprzedaż samochodu, który był środkiem trwałym w firmie

Podatnik nie utraci prawa do zwolnienia, jeżeli po wykupie z leasingu samochód został zaliczony do środków trwałych.

W przypadku sprzedaży na rzecz zarówno firmy, jak i osoby fizycznej podatnik będzie zobowiązany do wystawienia rachunku lub faktury, ale zastosuje zwolnienie z VAT. Jeżeli samochód był w ewidencji środków trwałych podatnika, to sprzedaży nie trzeba ewidencjonować na kasie, nawet gdy nabywcą jest osoba prywatna. Warunkiem zastosowania zwolnienia jest udokumentowanie tej transakcji fakturą (§ 2 poz. 47 rozporządzenia w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących). Co do zasady podatnik wystawia fakturę na żądanie nabywcy. Natomiast, jeżeli chce korzystać ze zwolnienia przy sprzedaży samochodu, to musi na tę sprzedaż wystawić fakturę. W przeciwnym razie będzie musiał zaewidencjonować tę sprzedaż na kasie.

2.2. Jakie skutki wywoła sprzedaż samochodu wykupionego z leasingu, który nie był środkiem trwałym

Jeżeli podatnik korzystający ze zwolnienia podmiotowego będzie sprzedawał samochód, który nie był środkiem trwałym, tylko np. towarem handlowym, lub stanowił on wyposażenie firmy, to sprzedaż samochodu będzie czynnością opodatkowaną. Oznacza to dla podatnika korzystającego ze zwolnienia, że utraci prawo do niego. Sytuacja wiąże się z tym, że musi zarejestrować się jako podatnik VAT czynny. W tym celu składa VAT-R przed pierwszą sprzedażą. Podatnik powinien także wystawić fakturę ze stawką VAT. Czynność ta spowoduje, że będzie obowiązany do składania pliku JPK_VAT z deklaracją.

Jest to bardzo istotne, gdyż wcześniej na podatniku nie ciążyły takie obowiązki. Podatnik zwolniony podmiotowo z VAT nie ma:

• obowiązku prowadzenia pełnej ewidencji VAT; podatnicy korzystający ze zwolnienia podmiotowego muszą jedynie prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży (art. 109 ustawy o VAT),
• obowiązku sporządzania deklaracji VAT oraz ich przesyłania wraz z ewidencją VAT w formie pliku JPK_V7M albo JPK_V7K.

Oprócz rejestracji do VAT przy sprzedaży na rzecz firmy należy wystawić fakturę VAT, a co za tym idzie - naliczyć VAT.

Obowiązek zaewidencjonowania na kasie fiskalnej będzie wówczas, gdy sprzedaż zostanie dokonana na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej i podatnik nie będzie mógł korzystać z innego zwolnienia.

W przypadku korzystania ze zwolnienia z kasy fiskalnej należy upewnić się, że limit zwolnienia nie zostanie przekroczony, oraz wystawić fakturę na żądanie nabywcy lub prowadzić ewidencję sprzedaży bezrachunkowej.

Skutki sprzedaży samochodu wcześniej wykupionego z leasingu na firmę

Podsumowując, aby podatnik nie musiał rejestrować się do VAT, najprostszym rozwiązaniem będzie założenie ewidencji środków trwałych i wprowadzenie do niej wykupionego z leasingu pojazdu, a następnie jego sprzedaż. Ta decyzja należy jednak do podatnika.

Podstawa prawna:

• art. 7 ust.2, art. 106b, art. 113 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 685; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1626

• § 2 poz. 47 rozporządzenia Ministra Finansów z 28 grudnia 2018 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących - j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 2519; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1256

Beata Kociańska

ekspert w zakresie VAT