Jak opodatkować sprzedaż leasingowanego samochodu

PROBLEM

RADA

UZASADNIENIE

Leasingobiorca, który na podstawie umowy leasingu operacyjnego użytkuje samochód, po jej zakończeniu może go wykupić na własność. Zależy to od podatnika. Umowy leasingu mogą również przewidywać możliwość cesji tej umowy na inny podmiot, przed jej zakończeniem. Ponieważ z pytania nie wynika, z którym przypadkiem mamy do czynienia, omówimy oba.

Cesja umowy leasingu

Cesja praw jest czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT (art. 5 ustawy o VAT). Dostawę towarów stanowi przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast świadczenie usług to każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Cesja prawa leasingu operacyjnego na pewno nie będzie dostawą towarów, gdyż nie dochodzi do przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Powinna zatem zostać zaklasyfikowana jako świadczenie usług.

Zdaniem organów podatkowych w tym przypadku dochodzi do odsprzedaży usługi, gdyż leasing operacyjny dla celów VAT jest traktowany jak usługa. W piśmie Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 2 marca 2015 r. (sygn. IPPP2/443-1356/11-4/AK) czytamy:

W przedmiotowej sprawie występuje leasing operacyjny - prawo własności samochodów, o których mowa we wniosku, nie zostanie przeniesione w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tymi umowami lub z chwilą zapłaty ostatniej raty. Tym samym Wnioskodawca zawierając przedmiotowe umowy leasingu operacyjnego nabył usługi, a obecnie planuje je odprzedać innemu podmiotowi.

Dlatego transakcję należy określić jako usługę. Pobrane przez Państwa wynagrodzenie podlega opodatkowaniu VAT według stawki 23%.

Na fakturze jako rodzaj usługi można wpisać: cesja praw do umowy leasingu na podstawie umowy nr...... z dnia ..............

Państwa firma, jako cedent (firma, która dokonuje cesji), nie traci prawa do odliczonego VAT od rat leasingowych. Nie będzie musiała korygować odliczonego podatku. Niestety, na podstawie art. 90b ustawy o VAT nie mają Państwo prawa do odzyskania 50% VAT, gdyż regulacje te mają zastosowanie tylko do samochodów zakupionych.

Podmiot, na rzecz którego dokonają Państwo cesji, będzie mógł odliczyć VAT z takiej faktury, jakby sam zawarł umowę leasingu. W piśmie Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 14 sierpnia 2018 r. (sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.481.2018.2.MJ) czytamy:

Nabycie prawa do wykorzystywania samochodu osobowego na podstawie cesji umowy leasingu wywołuje u nabywcy takie same skutki podatkowe jak w przypadku nabycia przez niego prawa do użytkowania samochodu osobowego bezpośrednio u leasingodawcy. W związku z tym wydatek taki podlega szczególnym zasadom o czym stanowią przepisy art. 86a ust. 1 i ust. 2 ustawy. Tak więc odliczenia podatku naliczonego od ww. wydatku nie można dokonywać z pominięciem regulacji zawartych w treści art. 86a ustawy.

VAT naliczony od wykupu

Od wykupu samochodu z leasingu przysługuje Państwu prawo do odliczenia VAT, gdyż leasingobiorcy przysługują dwa niezależne od siebie uprawnienia do odliczenia podatku naliczonego od samochodu osobowego. Pierwsze dotyczy rat leasingowych uiszczanych w okresie trwania umowy, natomiast drugie - opcji wykupu. Częściowe odliczanie podatku naliczonego od poszczególnych rat leasingowych nie wyklucza prawa do pełnego odliczenia VAT od zakupu samochodu osobowego w ramach opcji wykupu i na odwrót.

Od wykupu odliczymy pełny VAT, gdy przeznaczymy samochód wyłącznie do działalności. Jeśli jest to samochód osobowy, trzeba złożyć zawiadomienie na formularzu VAT-26 (jeżeli podejmiemy taką decyzję). Często podatnik przeznacza wykupiony samochód na sprzedaż. Nie ma znaczenia, że samochód jest przeznaczony do sprzedaży. Wyłączenie z art. 86a ust. 5 ustawy ma zastosowanie w przypadku pojazdów przeznaczonych wyłącznie do:

● odsprzedaży,

● sprzedaży, w przypadku pojazdów wytworzonych przez podatnika,

● oddania w odpłatne używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze

- jeżeli odsprzedaż, sprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie tych pojazdów stanowi przedmiot działalności podatnika. Zatem obowiązku prowadzenia ewidencji nie mają podatnicy, gdy przedmiotem ich faktycznej działalności jest handel samochodami i przeznaczą samochód wyłącznie do odsprzedaży.

Gdy samochód będzie wykorzystany nie tylko do działalności, od jego wykupu odliczymy 50% podatku naliczonego. Z oczywistych względów, jeśli przeznaczymy samochód wyłącznie na cele prywatne, to nie odliczymy VAT od wykupu. Ta decyzja nie wpływa na rozliczenie VAT od rat leasingowych. Nie trzeba dokonywać żadnej korekty.

Odsprzedaż samochodu wykupionego z leasingu

Jeśli samochód został wykupiony z leasingu, a teraz jest sprzedawany, to transakcja ta również podlega opodatkowaniu stawką 23%. Nie ma w tym przypadku zastosowania procedura marży, gdyż zakładamy, że przy wykupie otrzymali Państwo fakturę z naliczonym VAT. Dlatego nie został spełniony żaden warunek z art. 120 ust. 10 ustawy, aby zastosować procedurę marży.

Odzyskanie części nieodliczonego VAT

Podatnicy, którzy od wykupu samochodu odliczyli część VAT (np. 50%), nie są zobowiązani do korekty na podstawie art. 91 ustawy. Ponieważ sprzedaż samochodu będzie opodatkowana stawką 23%, przyjmuje się, że dalsze jego wykorzystanie jest związane z czynnościami opodatkowanymi, czyli że nie doszło do zmiany przeznaczenia samochodu. Obowiązek korekty zgodnie z art. 91 ustawy mają podatnicy, którzy odliczyli VAT na podstawie proporcji i sprzedali samochód w okresie korekty.

Artykuł 90b ustawy o VAT przewiduje jeszcze jeden system korekt, który ma zastosowanie, gdy dochodzi do zmiany sposobu wykorzystania samochodu. Taka sytuacja ma miejsce, gdy podatnik przy zakupie odliczył część VAT, gdyż uznał, że samochód będzie wykorzystywany do działalności tylko w części, a następnie w okresie korekty go sprzedał i zastosował stawkę 23% VAT. Będzie to korekta "in plus". Korekta pozwala na odzyskanie VAT, gdyż samochód został wykorzystany wyłącznie do działalności.

Uprawnienie do korekty przysługuje podatnikom, którzy dokonają sprzedaży wykupionego samochodu w okresie korekty. Okres korekty jest uzależniony od tego, jaka jest wartość początkowa sprzedawanego samochodu, tj. wynosi:

● 12 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym, odpowiednio, nabyto, dokonano importu lub oddano do używania pojazd samochodowy, którego wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł;

● 60 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym, odpowiednio, nabyto, dokonano importu lub oddano do używania pojazd samochodowy, którego wartość początkowa przekracza 15 000 zł.

Nie odzyskamy VAT od rat leasingowych, tylko od wykupu.

Jeżeli sprzedaż samochodu nastąpi w tym samym miesiącu, w którym podatnik wykupił go z leasingu - podatnik będzie mógł odliczyć w drodze korekty całą drugą połowę kwoty podatku naliczonego wynikającą z faktury wykupu.

Samochody wykupione z leasingu zazwyczaj mają niską wartość początkową, więc dotyczy ich 12-miesięczny okres korekty.

PRZYKŁAD

Podatnik wykupił samochód z leasingu w maju 2019 r. i wprowadził go do ewidencji środków trwałych, ustalając wartość początkową w wysokości 12 000 zł. Od wykupu odliczył 50% VAT naliczonego. Gdy sprzedaż nastąpi po 30 kwietnia 2020 r., podatnik nie będzie uprawniony do korekty odliczonego VAT.

PRZYKŁAD

Podatnik wykonujący wyłącznie czynności opodatkowane wykupił w maju 2019 r. samochód osobowy za 10 000 zł netto + 2300 zł VAT. Z tytułu tego nabycia odliczył 1150 zł (2300 zł x 50%). Samochód został sprzedany we wrześniu 2019 r. W tej sytuacji podatnik stanie się uprawniony do zwiększenia kwoty podatku podlegającego odliczeniu o 767 zł (2300 zł x 8/12 x 50% = 766,67 zł, czyli 767 zł po zaokrągleniu).

PRZYKŁAD

Podatnik wykonujący czynności opodatkowane wykupił w maju 2018 r. samochód osobowy za 18 000 zł netto + 4140 zł VAT. Z tytułu tego nabycia odliczył 2070 zł (4140 zł x 50%. Samochód został sprzedany we wrześniu 2019 r. Do końca okresu korekty zostały 44 miesiące. W tej sytuacji podatnik był uprawniony do zwiększenia kwoty podatku podlegającego odliczeniu o 1518 zł (4140 zł x 44/60 x 50%).

Podstawa prawna:

● art. 8, art. 86a, art. 90b ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 2174; Dz.U. z 2019 r. poz. 2200

Marcin Jasiński

ekspert w zakresie VAT