Zasady zatrudniania i rozliczania nauczycieli-emerytów

W szkole lub placówce może być zatrudniony nauczyciel, który posiada ustalone prawo do emerytury. Pragmatyka zawodowa nauczycieli gwarantuje tej grupie możliwość podjęcia pracy w jednostkach systemu oświaty, w tym w tej jednostce, która była miejscem ostatniej pracy nauczyciela.

 

Nie istnieją przepisy zakazujące zatrudniania emerytowanych nauczycieli, a praktyki polegające na próbie dyskryminowania nauczycieli-emerytów pod kątem zatrudnienia spotykają się ze zdecydowanie negatywnym stanowiskiem judykatury. Obowiązujące regulacje - zarówno z zakresu prawa oświatowego, jak i prawa pracy, nie przewidują ograniczeń w zakresie zatrudniania byłych pracowników (w tym nauczycieli), którzy przeszli na emeryturę. Nie przewidziano w tym zakresie również żadnego okresu przejściowego pomiędzy rozwiązaniem stosunku pracy a nawiązaniem nowego.

W wyroku z 12 maja 2000 r. Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. akt II SA 143/00) stwierdził, że akty organów jednostek samorządu terytorialnego zakazujące kierownikom gminnych jednostek organizacyjnych zatrudniania emerytów bez zgody tego organu jest bezprawne. Organ jednostki samorządu terytorialnego nie może wkraczać w stosunki pomiędzy pracodawcą a pracownikiem danej jednostki. Takiego ustalenia nie może tłumaczyć przypisywanie tego rodzaju aktom charakteru wytycznych o charakterze wewnętrznym. Akt ten jest przykładem aktu powszechnego. Mimo że jej adresatami są określone jednostki organizacyjne, dotyczy on uprawnień osób z zewnątrz, które chciałyby podjąć pracę w danych jednostkach. Do takiej regulacji organ jednostki samorządu terytorialnego nie posiada podstawy prawnej.

Ponadto działanie takie narusza art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 sierpnia 1997 r. (dalej: Konstytucja) wyrażający zasadę legalizmu, zgodnie z którym organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Sytuacja ta prowadzi również do naruszenia art. 65 Konstytucji oraz art. 10 § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (dalej: k.p.), wyrażającymi wolność podejmowania pracy. Zgodnie z art. 65 ust. 1 Konstytucji: Każdemu zapewnia się wolność wyboru i wykonywania zawodu oraz wyboru miejsca pracy. Wyjątki określa ustawa. Z kolei zgodnie z art. 10 §1 k.p., każdy ma prawo do swobodnie wybranej pracy. Nikomu, z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie, nie można zabronić wykonywania zawodu.

 

Sposoby nawiązywania stosunku pracy z emerytowanym nauczycielem

Z nauczycielami posiadającymi ustalone prawo do emerytury stosunek pracy nawiązuje się zgodnie z zasadami określonymi w art. 10 ustawy z 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (dalej: Karta Nauczyciela). Zatrudnienie może nastąpić albo na podstawie mianowania, albo na podstawie umowy o pracę -na czas określony lub nieokreślony.

 

Zatrudnienie nauczyciela-emeryta przez mianowanie

Przesłanki zatrudnienia na podstawie mianowania zostały sformułowane w art. 10 ust. 5 Karty Nauczyciela. Zatrudnienie na podstawie mianowania może nastąpić, jeżeli nauczyciel czyni zadość wymogom natury podmiotowej, w tym posiada stopień awansu zawodowego nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego oraz istnieją organizacyjne przesłanki określone w powołanej regulacji. Aby możliwe było zatrudnienie nauczyciela na podstawie mianowania, muszą w szczególności istnieć warunki umożliwiające zatrudnienie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony. Warunek ten należy rozumieć jako obiektywnie istniejącą możliwość zatrudnienia, posiadanie odpowiednich kwalifikacji oraz istniejącą możliwość przydzielenia liczby godzin odpowiadającej pełnemu wymiarowi czasu pracy. Bez znaczenia jest tutaj wola stron stosunku pracy (zawarcie umowy w niepełnym wymiarze czasu pracy) oraz pobieranie emerytury (wyrok Sądu Najwyższego z 4 września 2007 r., sygn. akt I PK 104/07). Na aspekt ten należy zwrócić uwagę, podejmując decyzję w sprawie ustalenia formy zatrudnienia.

 

Przekształcenie umowy terminowej w mianowanie

Stosunek pracy z mianowania może również powstać z mocy prawa - a więc niezależnie od woli strony. Powstanie stosunku pracy z mianowania stanowi konsekwencję spełnienia się okoliczności wskazanych w art. 10 ust. 5a Karty Nauczyciela. Stosunek pracy nawiązany na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony przekształca się w stosunek pracy na podstawie mianowania z pierwszym dniem miesiąca kalendarzowego następującego po miesiącu, w którym:

1. nauczyciel uzyskał stopień nauczyciela mianowanego, o ile spełnione są warunki określone w art. 10 ust. 5 Karty Nauczyciela, w tym istnieją warunki do zatrudnienia nauczyciela w szkole w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony;
2. w przypadku nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego w czasie trwania umowy o pracę zostały spełnione warunki, o których mowa w art. 10 ust. 5 Karty nauczyciela, w tym, o którym mowa w pkt 1.

 

ZAPAMIĘTAJ!

Faktu przekształcenia stosunku pracy w mianowanie nie wyłącza zatrudnienie nauczyciela posiadającego ustalone prawo do emerytury, jeżeli tylko zmaterializują się wskazane przesłanki. Stosunek pracy nauczyciela posiadającego ustalone prawo do emerytury, zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony przekształci się w stosunek pracy na podstawie mianowania, jeżeli tylko będzie on posiadał stopień awansu zawodowego nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego oraz zostaną spełnione warunki określone w art. 10 ust. 5 Karty Nauczyciela.

 

Konstrukcja przekształcenia stosunku pracy w mianowanie została również przewidziana w art. 10 ust. 14 pkt 2 Karty Nauczyciela. Jest to stosunkowo nowa regulacja, która weszła w życie z dniem 1 września 2019 r. Ogranicza ona możliwość zatrudniania nauczyciela (w tym nauczyciela posiadającego ustalone prawo do emerytury) na podstawie umowy na czas określony bez ograniczenia czasowego. Okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony zawartej w przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie tych umów między tymi samymi stronami stosunku pracy nie może przekraczać 36 miesięcy. Do okresu zatrudnienia wlicza się umowy o pracę na czas określony zawarte na następujące po sobie okresy, o ile przerwa między rozwiązaniem poprzedniej a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę nie przekroczyła 3 miesięcy. Jeżeli okres zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony przekracza okres 36 miesięcy, z dniem następującym po upływie tego okresu stosunek pracy przekształca się:

1. w przypadku nauczyciela kontraktowego - w stosunek pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony;
2. w przypadku nauczyciela mianowanego i nauczyciela dyplomowanego - w stosunek pracy na podstawie mianowania, a w przypadku niespełniania warunków, o których mowa w art. 10 ust. 5 pkt 1 i 6 Karty Nauczyciela - w stosunek pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.

Wskazane normy mają zastosowanie również do nauczycieli posiadających ustalone prawo do emerytury. Jeżeli nauczyciel-emeryt jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na podstawie umowy o pracę na czas określony na okres przekraczający 36 miesięcy, wówczas umowa ta po wskazanym okresie ulegnie przekształceniu w stosunek pracy na podstawie mianowania, o ile nauczyciel ten posiada stopień awansu zawodowego nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego, posiada obywatelstwo polskie, a także istnieją warunki do zatrudnienia nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony.

Analogiczne konsekwencje wystąpią, jeżeli nauczyciel będzie zatrudniony na podstawie następujących po sobie umów, których łączny czas trwania przekroczy okres 36 miesięcy, a przerwa między rozwiązaniem poprzedniej a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę nie przekroczy 3 miesięcy. Nie ma przy tym znaczenia fakt, że nauczyciel posiada ustalone prawo do emerytury. Jeżeli nauczyciel-emeryt jest zatrudniony w niepełnym wymiarze zajęć, wówczas stosunek pracy nawiązany na podstawie umowy na czas określony przekształci się w stosunek pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.

 

KIEDY NIE STOSUJEMY PRZEPISÓW O PRZEKSZTAŁCANIU UMÓW

Przepisów dotyczących przekształcania stosunku pracy na podstawie umowy o pracę na czas określony nie stosuje się do umów o pracę na czas określony zawartych:

1. w celu zastępstwa nieobecnego nauczyciela, jeżeli ich zawarcie w danym przypadku służy zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania i jest niezbędne;

2. z nauczycielem nieposiadającym kwalifikacji wymaganych do zajmowania danego stanowiska;

3. w przypadku przedłużenia umowy o pracę do dnia porodu, zgodnie z art. 177 § 3 k.p.

 

Dopuszczalne jest zatem np. zatrudnianie nauczyciela-emeryta na kilka następujących po sobie umów, których łączny czas przekracza 3 miesiące w sytuacji, gdy nauczyciel-emeryt nieposiadający wymaganych kwalifikacji został zatrudniony na podstawie art. 10 ust. 9 Karty Nauczyciela, tj. na podstawie zgody organu sprawującego nadzór pedagogiczny. W tych okolicznościach umowa powinna zostać zawarta na czas określony, najczęściej jest to okres roku szkolnego.

Umowa o pracę zawarta na czas określony nie przekształci się w umowę o pracę na czas nieokreślony, bądź w mianowanie, także wtedy gdy nauczyciel-emeryt został zatrudniony na czas zastępstwa nieobecnego nauczyciela, a umowa na zastępstwo w danym przypadku służy zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania i jest niezbędna w tym zakresie w świetle wszystkich okoliczności zawarcia umowy.

 

Ustalenie składników wynagrodzenia nauczycielowi-emerytowi

Także ustalenie składników wynagrodzenia za pracę nauczycielowi posiadającemu ustalone prawo do emerytury nie odbiega od rozwiązań przyjętych dla nauczycieli nieposiadających takiego prawa. Dyrektor nie posiada podstaw do pozbawienia nauczyciela-emeryta określonych składników wynagrodzenia z uwagi na posiadanie statusu nauczyciela-emeryta.

Zgodnie z art. 18^3a § 1 k.p., pracownicy powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, w szczególności bez względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony, zatrudnienie w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy. Wiek nie powinien być zatem kryterium decydującym o wysokości wynagrodzenia. Niekorzystne ukształtowanie wynagrodzenia za pracę stanowi naruszenie zasady nierównego traktowania w zatrudnieniu. Osoba, wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę (art. 18^3d k.p.). Skorzystanie przez pracownika z uprawnień przysługujących z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu nie może być podstawą niekorzystnego traktowania pracownika, a także nie może powodować jakichkolwiek negatywnych konsekwencji wobec pracownika, zwłaszcza nie może stanowić przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie przez pracodawcę stosunku pracy lub jego rozwiązanie bez wypowiedzenia.

 

ORZECZNICTWO

Pobieranie świadczenia emerytalnego przez nauczyciela nie może mieć wpływu na wysokość wynagrodzenia za pracę, a uzależnianie wysokości świadczenia od pobieranej emerytury stanowi przejaw dyskryminacji. Odszkodowanie za naruszenie zakazu dyskryminacji pełni funkcję kompensacyjną i zmierza do naprawienia szkody. Pracownicy mają prawo do jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę lub za pracę o jednakowej wartości, przy czym pracami o jednakowej wartości są prace, których wykonywanie wymaga od pracowników porównywalnych kwalifikacji zawodowych, potwierdzonych dokumentami przewidzianymi w odrębnych przepisach lub praktyką i doświadczeniem zawodowym, a także porównywalnej odpowiedzialności i wysiłku.

Wyrok Sądu Najwyższego z 29 listopada 2012 r., sygn. akt II PK 112/12

 

Pracodawca narusza zasady równego traktowania w zatrudnieniu poprzez ustalenie wynagrodzenia nauczyciela-emeryta na znacznie niższym poziomie niż pozostałych pracowników wykonujących porównywalną pracę z tej przyczyny, że nauczyciel ten pobiera świadczenie z ubezpieczenia emerytalnego.

Ustalając składniki wynagrodzenia nauczyciela, należy zatem uwzględnić przepisy art. 30 Karty Nauczyciela, rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy, a także przepisy uchwały organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego ustalającej regulamin wynagradzania nauczycieli w szkołach i placówkach prowadzonych przez ten samorząd.

 

Prawo do świadczeń socjalnych nauczyciela-emeryta

Zgodnie z art. 53 ust. 1-2 Karty Nauczyciela, dla nauczycieli dokonuje się corocznie odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (dalej: ZFŚS) w wysokości ustalanej jako iloczyn planowanej, przeciętnej w danym roku kalendarzowym, liczby nauczycieli zatrudnionych w pełnym i niepełnym wymiarze zajęć (po przeliczeniu na pełny wymiar zajęć), skorygowanej w końcu roku do faktycznej przeciętnej liczby zatrudnionych nauczycieli (po przeliczeniu na pełny wymiar zajęć) i 110% kwoty bazowej, o której mowa w art. 30 ust. 3 Karty Nauczyciela, obowiązującej w dniu 1 stycznia danego roku. Z odpisu na ZFŚS wypłacane jest nauczycielowi do końca sierpnia każdego roku świadczenie urlopowe w wysokości odpisu podstawowego, o którym mowa w przepisach o ZFŚS, ustalonego proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy i okresu zatrudnienia nauczyciela w danym roku szkolnym. Dla nauczycieli będących emerytami, rencistami lub nauczycielami pobierającymi nauczycielskie świadczenie kompensacyjne dokonuje się odpisu na ZFŚS w wysokości 5% pobieranych przez nich emerytur, rent oraz nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych.

Zatrudnienie nauczyciela-emeryta w sferze związanej z uprawnieniami socjalnymi oznacza, że na tych nauczycieli należy naliczyć odpis w wysokości przewidzianej dla nauczycieli czynnych zawodowo, a nie dla nauczycieli-emerytów.

 

ORZECZNICTWO

Osoba, która uprzednio przeszła na wcześniejszą emeryturę i podjęła w nowym zakładzie pracy zatrudnienie przy zawieszeniu wypłaty emerytury, a następnie po rozwiązaniu stosunku pracy ponownie pobiera emeryturę, jest "emerytem-byłym pracownikiem" tego ostatniego zakładu pracy. Status pracownika jest bowiem w tym wypadku "mocniejszy" od statusu emeryta. Jeżeli emeryt ponownie podejmie pracę, to świadczenia przysługują mu nie z tej racji, że jest emerytem, lecz dlatego, że jest pracownikiem. Dotyczy to sytuacji zatrudnienia zarówno w dotychczasowej szkole, jak też w innej szkole, w której nauczyciel nie był poprzednio zatrudniony.

Uchwała Sądu Najwyższego z 15 listopada 1991 r., sygn. akt I PZP 56/91

 

Jeżeli nauczyciel mający ustalone prawo do emerytury podejmie pracę w innej szkole, to staje się uprawniony do korzystania ze świadczeń socjalnych w szkole, w której podjął zatrudnienie. Szkoła będąca dotychczasowym miejscem zatrudnienia nauczyciela zaprzestaje obejmowania go opieką socjalną. Nauczyciel będący emerytem, który podejmuje pracę w innej szkole, nie będzie więc pobierał świadczeń z ZFŚS z dwóch tytułów - w jednej szkole jako czynny nauczyciel, a w drugiej szkole - jako nauczyciel-emeryt.

Zaprzestanie pracy przez nauczyciela sprawia, że staje się on emerytem-byłym pracownikiem tego ostatniego zakładu pracy i od niego należą mu się świadczenia jako emerytowi-byłemu pracownikowi. Tak więc po zakończeniu zatrudnienia, a więc po utracie statusu pracownika, nauczyciel będzie korzystał ze świadczeń socjalnych w tej nowej szkole, która była ostatnim miejscem zatrudnienia nauczyciela jako nauczyciel-emeryt. Emeryt jest byłym pracownikiem danego zakładu pracy albo nim nie jest ze względu na istniejący stan faktyczny i jego kwalifikację prawną, nie zaś ze względu na dokonany przez niego wybór.

Zasada, że emeryt korzysta ze świadczeń przewidzianych tylko od jednego zakładu pracy, nie oznacza, że zawsze musi to być ten sam zakład. Jeżeli bowiem podejmie on zatrudnienie w innym zakładzie pracy, to po jego ustaniu jego ostatni zakład pracy będzie dla niego tym zakładem, którego był on pracownikiem. Wykładnia ta sprawia, że nauczycielowi mającemu ustalone prawo do emerytury, a podejmującemu pracę w tej samej lub innej szkole przysługuje w szczególności świadczenie urlopowe.

 

Rozwiązanie stosunku pracy emerytowanym nauczycielem

Przepisy Karty Nauczyciela nie przewidują rozwiązań szczególnych w kwestii ustania stosunku pracy nauczyciela-emeryta. W tym zakresie należy więc stosować przepisy dotyczące wszystkich nauczycieli, respektując okoliczności towarzyszące rozwiązaniu stosunku pracy. Na podstawie art. 20 ust. 1 Karty Nauczyciela, dyrektor szkoły w razie:

1. całkowitej likwidacji szkoły rozwiązuje z nauczycielem stosunek pracy,
2. częściowej likwidacji szkoły albo w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć rozwiązuje z nim stosunek pracy lub, na wniosek nauczyciela, przenosi go w stan nieczynny. Nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania może wyrazić zgodę na ograniczenie zatrudnienia w trybie określonym w art. 22 ust. 2 Karty Nauczyciela.

Wskazany sposób rozwiązania stosunku pracy może nastąpić wyłącznie w przypadku zaistnienia przesłanek uzasadniających rozwiązanie stosunku pracy. Wytypowanie nauczyciela-emeryta do zwolnienia musi być poparte zapisami w kryteriach doboru pracowników do zwolnienia.

 

ORZECZNICTWO

W sytuacji, w której pozwany pracodawca przy formułowaniu przyczyny wypowiedzenia w istocie ograniczył się do powtórzenia ustawowego zwrotu zawartego w art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela, rozwiązanie stosunku pracy mogłoby zostać uznane za prawidłowe (zgodne z art. 30 § 4 k.p.) tylko wówczas, gdyby informacja o motywach wyboru pracownika do zwolnienia została mu przedstawiona w inny sposób najpóźniej w chwili przekazania oświadczenia o wypowiedzeniu. A zatem nie można zgodzić się z twierdzeniem, że kryteria doboru mogą zostać ujawnione dopiero w toku trwającego postępowania przed sądem. Postępowanie sądowe ma bowiem na celu weryfikację podanej przez pracodawcę przyczyny pod kątem jej rzeczywistości (art. 30 § 4 k.p.) oraz zasadności (art. 45 § 1 k.p.).

Wyrok Sądu Najwyższego 13 września 2016 r., sygn. akt I PK 30/16

 

Uprawnienia emerytalne mogą przesądzić o wyborze danego nauczyciela do zwolnienia.

 

ORZECZNICTWO

Ustalenie w regulaminie przenoszenia nauczycieli w stan nieczynny kryteriów, według których przeniesienie to dotyczy w pierwszej kolejności nauczycieli nauczania początkowego, pobierających już emeryturę obok wynagrodzenia za pracę lub też posiadających 30-letni staż pracy w zawodzie nauczycielskim umożliwiający przejście na emeryturę, nie narusza społecznego poczucia sprawiedliwości w sytuacji, gdy stało się konieczne zmniejszenie zatrudnienia w szkole, podyktowane zmianami organizacyjnymi systemu nauczania i ograniczeniem liczby oddziałów nauczania początkowego.

Wyrok Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2001 r., sygn. akt I PKN 209/00

 

Samo kryterium nabycia praw emerytalnych jest wystarczającą przesłanką do rozwiązania stosunku pracy z nauczycielem, w sytuacji gdy wszystkim zatrudnionym nauczycielom nie wystarcza godzin nauczania do pensum. Przecież taki nauczyciel, który nabywa prawa emerytalne, ma pełne i stałe środki do życia i to wcale nie w niskiej wysokości. Musi więc ustąpić miejsca pracy młodszym koleżankom i kolegom. W takiej więc sytuacji, kiedy zwolnienie nauczyciela wynika z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, można posłużyć się kryterium nabycia praw emerytalnych, nawet gdyby było to jedyne dające się zastosować kryterium.

Wyrok Sądu Okręgowego w Suwałkach z 6 czerwca 2013 r., sygn. akt III Pa 15/13

 

Podstawę rozwiązania stosunku pracy z nauczycielami zatrudnionymi na podstawie mianowania stanowi również przepis art. 23 ust. 1 Karty Nauczyciela. Przepis ten określa obligatoryjne przesłanki ustania zatrudnienia z nauczycielem zatrudnionym na podstawie mianowania:

1. na wniosek nauczyciela,
2. w razie czasowej niezdolności nauczyciela do pracy spowodowanej chorobą, jeżeli okres tej niezdolności przekracza 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży - 270 dni, przy czym do okresu niezdolności do pracy wlicza się również przypadające w tym okresie przerwy obejmujące dni, w których w szkole, zgodnie z odrębnymi przepisami, nie odbywają się zajęcia; w szczególnie uzasadnionych wypadkach okres nieobecności w pracy może być przedłużony o kolejne 12 miesięcy, o ile nauczyciel uzyska prawo do świadczenia rehabilitacyjnego, o którym mowa w przepisach dotyczących świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, lub zostanie mu udzielony urlop dla poratowania zdrowia;
3. w razie orzeczenia przez lekarza przeprowadzającego badanie okresowe lub kontrolne o niezdolności nauczyciela do wykonywania dotychczasowej pracy;
4. w razie uzyskania negatywnej oceny pracy;
5. w razie cofnięcia skierowania do nauczania religii w szkole na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

Do 31 grudnia 2012 r. jedną z przesłanek uzasadniających rozwiązanie stosunku pracy było ukończenie przez nauczyciela 65 lat życia. Wyjątek stanowiła sytuacja, gdy nauczyciel mimo ukończenia 65 lat życia nie nabył prawa do emerytury. W takiej sytuacji dyrektor miał obowiązek przedłużyć obowiązek zatrudnienia nauczyciela, nie dłużej jednak niż o 2 lata od ukończenia przez nauczyciela 65 lat życia. Z dniem 1 stycznia 2013 r. przepis ten został uchylony ustawą z 23 listopada 2012 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z podwyższeniem wieku emerytalnego. Intencją ustawodawcy była eliminacja z systemu prawnego tych rozwiązań, które nakazują, bądź dopuszczają rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem tylko z tego powodu, że osiągnął on wiek emerytalny. Znajduje to swoje oparcie również w stanowisku judykatury.

 

ORZECZNICTWO

Osiągnięcie wieku emerytalnego i nabycie prawa do emerytury nie może stanowić wyłącznej przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę (art. 45 § 1 k.p.).

Wyrok Sądu Najwyższego z 25 stycznia 2012 r., sygn. akt II PK 104/11

 

Przesądzenie, że wypowiedzenie przez pracodawcę stosunku pracy wyłącznie z tej przyczyny, że pracownik osiągnął wiek emerytalny albo osiągnął wiek emerytalny i nabył uprawnienie do pobierania świadczeń emerytalnych, stanowi dyskryminację ze względu na płeć lub także wiek, a zatem narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę. Uznanie, że wypowiedzenie jest niezgodne z prawem, ponieważ stanowi dyskryminację pracownika, rodzi odpowiedzialność pracodawcy opartą nie tylko na podstawie art. 45 § 1 k.p. (w postaci przywrócenia pracownika do pracy lub zasądzenia na jego rzecz odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem), ale także art. 18^3d k.p. (w postaci odszkodowania za szkodę wyrządzoną naruszeniem zasady równego traktowania w zatrudnieniu).

Uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z 21 stycznia 2009 r., sygn. akt II PZP 13/08

 

Ochrona pracowników z uwagi na wiek przewidziana jest również w prawie unijnym. Zgodnie z art. 1 Dyrektywy Rady 2000/78/WE z 27 listopada 2000 r. ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy (Dz. Urz. WE L 303 z 2 grudnia 2000 r.; s. 16), celem niniejszej dyrektywy jest wyznaczenie ogólnych ram dla walki z dyskryminacją ze względu na religię lub przekonania, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną w odniesieniu do zatrudnienia i pracy, w celu realizacji w państwach członkowskich zasady równego traktowania.

Wskazane motywy, jak również wydłużenie wieku emerytalnego, dały asumpt do zmiany przepisów Karty Nauczyciela, polegających na wykreśleniu jednej z przesłanek uzasadniających rozwiązanie stosunku pracy, tj. przesłanki osiągnięcia wieku 65 lat życia.

Rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem zatrudnionym na podstawie mianowania z przyczyn wymienionych wcześniej następuje odpowiednio:

1. z końcem roku szkolnego, po uprzednim złożeniu przez nauczyciela trzymiesięcznego wypowiedzenia;
2. z końcem tego miesiąca, w którym upływa okres czasowej niezdolności nauczyciela do pracy;
3. z końcem miesiąca, w którym dyrektor szkoły otrzymał ostateczne orzeczenie lekarskie o niezdolności nauczyciela do wykonywania dotychczasowej pracy;
4. z końcem tego miesiąca, w którym upływa trzymiesięczne wypowiedzenie, licząc od otrzymania przez nauczyciela negatywnej oceny pracy;
5. z końcem tego miesiąca, w którym nastąpiło cofnięcie skierowania do nauczania religii.

Rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem zatrudnionym na podstawie mianowania może nastąpić również:

1. na mocy porozumienia stron,
2. w razie nieusprawiedliwionego niezgłoszenia się nauczyciela na badanie okresowe lub kontrolne, z końcem miesiąca, w którym dyrektor otrzymał o tym informację (dyrektor szkoły może skierować nauczyciela mianowanego na badanie okresowe lub kontrolne z własnej inicjatywy w każdym czasie. W przypadku dwukrotnego nieusprawiedliwionego niezgłoszenia się nauczyciela na badanie dyrektor może rozwiązać z nauczycielem stosunek pracy).

W przypadku gdy nauczyciel posiadający ustalone prawo do emerytury zatrudniony jest na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, wówczas, stosownie do art. 27 Karty Nauczyciela, rozwiązanie umowy o pracę następuje z końcem roku szkolnego, za 3-miesięcznym wypowiedzeniem. Ponadto do nauczyciela zatrudnionego na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony posiadają zastosowanie przepisy art. 23 ust. 1 pkt 2, 3, 5 i 6, ust. 2 pkt 3, 5 i 6 oraz ust. 3-5 Karty Nauczyciela.

Warto dodać, że stosunek pracy nauczycieli, w tym nauczycieli-emerytów, mających ustalone prawo do emerytury, przejawia się dalej idącą ochroną prawną aniżeli stosunek pracy nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Status prawny pracownika mianowanego, także nauczyciela, gwarantuje daleko idącą stabilizację zawodową z punktu widzenia pewności zatrudnienia. Mogą być oni bowiem zwalniani wyłącznie z przyczyn enumeratywnie wymienionych w pragmatykach służbowych (w odniesieniu do nauczycieli określonych w art. 23 ust. 1 pkt 1-6 Karty Nauczyciela), podczas gdy pracownicy kontraktowi z każdej przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie (wyrok Sądu Najwyższego z 11 grudnia 2014 r., sygn. akt I PK 120/14).

 

ZAPAMIĘTAJ!

Nauczycielowi posiadającemu ustalone prawo do emerytury, z którym rozwiązano stosunek pracy, nie przysługuje kolejna odprawa z tytułu przejścia na emeryturę. Prawo do odprawy emerytalnej pracownik nabywa tylko jeden raz.

 

ORZECZNICTWO

Kontynuowanie nauczycielskiego zatrudnienia połączone z pobieraniem emerytury nauczycielskiej nie pozbawia prawa do odprawy pieniężnej przewidzianej w art. 87 ust. 2 Karty Nauczyciela nauczyciela, którego stosunek pracy wygasł z upływem okresu pozostawania w stanie nieczynnym i przejścia na emeryturę, jeżeli wcześniej nie skorzystał on z uprawnienia do tej odprawy.

Uchwała Sądu Najwyższego z 25 stycznia 2002 r., sygn. akt III ZP 24/01

 

Odprawa pieniężna przysługuje zawsze, jeżeli rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło w związku z przejściem pracownika na emeryturę, choćby ją wcześniej pobierał. Według tej koncepcji decyduje fakt przejścia na emeryturę lub rentę połączony z definitywnym ustaniem stosunku pracy, tj. utrata pracowniczego statusu prawnego na rzecz statusu wyłącznie emeryta lub rencisty. Nabycie lub ustalenie prawa do emerytury lub renty, a nawet jej wypłata przed ustaniem zatrudnienia, nie wyłączają zatem prawa do omawianej odprawy pieniężnej, jeżeli wcześniej takie świadczenie nie zostało wypłacone w związku z przejściem na emeryturę lub rentę, bądź w związku z nabyciem uprawnień emerytalnych lub rentowych.

Nauczyciel, który przeszedł na emeryturę, a następnie został ponownie zatrudniony, w tym w tej samej szkole, nie ma obowiązku zwrotu pobranej odprawy emerytalnej. Jak zauważa MEN w odpowiedzi na zapytanie nr 4791 z 24 lipca 2013 r.: (…) obowiązujące przepisy nie przewidują możliwości niewypłacenia bądź zwrotu pobranej przez pracownika odprawy wypłaconej w związku z rozwiązaniem stosunku pracy w przypadku ponownego zatrudnienia, chociażby to zatrudnienie nastąpiło bezpośrednio po rozwiązaniu poprzedniego stosunku pracy. Ponadto (…) decyzje dotyczące polityki kadrowej szkoły podejmuje dyrektor szkoły, który (…) jest kierownikiem zakładu pracy dla zatrudnionych w szkole lub placówce nauczycieli i pracowników niebędących nauczycielami, przełożonym służbowym wszystkich pracowników szkoły i tylko od jego decyzji uwarunkowanej m.in. potrzebami wynikającymi z organizacji pracy szkoły, zależy, czy nauczyciel, z którym rozwiązano stosunek pracy, zostanie ponownie zatrudniony. Ponowne zatrudnienie nie może jednak stanowić przesłanki do pozbawienia nauczyciela, z którym wcześniej rozwiązano stosunek pracy, odprawy należnej z tego tytułu. (…)

Wskazać należy, że zatrudnienie takiej osoby stanowi realizację ustawowych kompetencji dyrektora szkoły działającego w roli pracodawcy, dokonującego wyboru pracownika. Jeżeli zaś taka osoba spełnia ogólne wymogi określone dla nauczycieli w Karcie Nauczyciela oraz w rozporządzeniu wykonawczym, jak również rzeczywiście realizuje powierzone jej godziny zajęć, nie ma podstaw do ingerencji w decyzję dyrektora szkoły. Co istotne, w orzecznictwie wskazuje się, że z obowiązkiem zwrotu odprawy musi liczyć się pracownik, który odwołuje się od wypowiedzenia umowy o pracę, ponieważ na skutek uwzględnienia żądania przywrócenia do pracy odprawa staje się świadczeniem nienależnym (wyrok Sądu Najwyższego z 12 marca 2010 r., sygn. akt II PK 272/09 oraz wyrok Sądu Najwyższego z 11 września 2007 r., sygn. akt II PK 21/07).

 

Zatrudnienie emerytowanego nauczyciela a obowiązki składkowe

Jednostka zatrudniająca nauczyciela-emeryta ma obowiązek zgłosić go do obowiązkowych ubezpieczeń w ZUS na ogólnych zasadach obowiązujących pracowników, tj. na formularzu ZUS ZUA - "Zgłoszenie do ubezpieczeń/Zgłoszenie zmiany danych osoby ubezpieczonej" i z kodem tytułu ubezpieczenia rozpoczynającym się cyframi 01 10. Z kolei informację o posiadanym przez pracownika ustalonym prawie do emerytury zaznacza w 5 znaku kodu tytułu ubezpieczenia poprzez wpisanie w nim cyfry 1 (osoba, która ma ustalone prawo do emerytury) - patrz TABELA.

TABELA. Informacja o posiadanym przez ubezpieczonego prawie do emerytury lub renty

Kod cyfrowy	Opis
0	ubezpieczony, który nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty
1	ubezpieczony, który ma ustalone prawo do emerytury
2	ubezpieczony, który ma ustalone prawo do renty

Zatrudnienie pracownika posiadającego ustalone prawo do emerytury nie daje pracodawcy zwolnienia z obowiązku opłacania za niego składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe.

Posiadanie prawa do emerytury nie zwalnia zatrudnionego pracownika z objęcia go w ZUS ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi. Obowiązkowe jest również dla takiej osoby ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe. Osoby objęte ubezpieczeniami społecznymi, które są pracownikami (w tym z ustalonym prawem do emerytury), podlegają obligatoryjnie ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Wszystkim ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu pracownik-emeryt podlega obowiązkowo, co powoduje, że nie może z nich zrezygnować. Jest tak bez względu na wymiar czasu pracy czy okres, na jaki została zawarta z nim umowa o pracę.

 

Jak opodatkować nauczyciela-emeryta

Wynagrodzenia pracowników, którzy posiadają już uprawnienia emerytalne co do zasady podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na takich samych zasadach jak w przypadku pracowników nieposiadających statusu emeryta. Oznacza to, że ostatnim krokiem przy obliczaniu wynagrodzenia netto jest obliczenie zaliczki na podatek dochodowy. Aby ustalić podstawę obliczenia zaliczki, od przychodu pracownika należy odjąć składki na ubezpieczenia społeczne oraz koszty uzyskania przychodu.

 

Jakie koszty przysługują nauczycielowi-emerytowi

Podstawowe koszty

Koszty uzyskania przychodu nauczycieli, które uwzględnia się przy wyliczeniu podstawy opodatkowania, są ustalane na zasadach ogólnych i mogą wynosić (art. 22 ust. 2 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, dalej: updof):

1. 250 zł miesięcznie, a za rok podatkowy łącznie nie więcej niż 3000 zł - w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody z tytułu jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej;
2. 300 zł miesięcznie, a za rok podatkowy łącznie nie więcej niż 3600 zł - w przypadku gdy miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy i podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę.

Koszty z więcej niż jednej umowy

W przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody równocześnie z tytułu więcej niż jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej, nie mogą one przekroczyć łącznie za rok podatkowy, odpowiednio, kwoty 4500 zł i 5400 zł.

Zasadą jest, że pracodawca, który wypłaca pracownikowi przychody określone w art. 12 ust. 1 updof, od których jest zobowiązany obliczyć i pobrać zaliczkę na podatek dochodowy, przy jej ustalaniu ma obowiązek uwzględnić miesięczną kwotę kosztów uzyskania przychodów. Należy tak postępować niezależnie od tego, u ilu pracodawców pozostaje on w zatrudnieniu, czy też ile stosunków pracy łączy go z jednym pracodawcą. Koszty uzyskania przychodów, podobnie jak np. urlop, przysługują mu odrębnie w ramach każdego stosunku pracy i nie mogą podlegać ograniczeniom. Nieskuteczny pozostaje w tym zakresie także ewentualny wniosek pracownika o nieuwzględnianie kosztów przy obliczaniu zaliczki na podatek.

 

INTERPRETACJE

(…) w przypadku gdy pracownika łączą z jednym pracodawcą dwie odrębne umowy, które należy traktować na równi z umowami zawartymi z różnymi zakładami pracy przy obliczaniu należnej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, zakład pracy jest zobowiązany uwzględnić koszty uzyskania od obydwu stosunków pracy w pełnej wysokości, bez względu na przekroczenie limitu rocznego. Nadmienić należy, iż przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewidują ograniczenia ustalania kosztów uzyskania przez płatnika w ciągu roku.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 4 listopada 2005 r., sygn. akt 1463/WD/4117/2/2/246/05/GR

 

Podwyższone koszty uzyskania przychodów

Nauczyciel-emeryt może także mieć prawo do podwyższonych kosztów uzyskania przychodów, jeśli mieszka poza miejscowością, w której znajduje się jego zakład pracy i złoży w tym zakresie stosowne oświadczenie. Mogą one wówczas wynosić:

1. 300 zł miesięcznie w przypadku nauczyciela uzyskującego przychody z tytułu z jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej, łącznie nie więcej niż 3600 zł rocznie;
2. 300 zł miesięcznie z każdego ze stosunków pracy w przypadku nauczyciela uzyskującego przychody równocześnie z więcej niż jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej, nie więcej niż 5400 zł rocznie.

Możliwość uwzględniania podwyższonych kosztów uzyskania przychodów budzi wątpliwości w przypadku świadczenia pracy zdalnej (zdalnego nauczania). Co do zasady koszty te dotyczą bowiem dojazdu pracownika do pracy i związanych z nim zwiększonych wydatków. Skoro w czasie zdalnego nauczania nauczyciel nie dojeżdża do szkoły i nie ponosi kosztów, słuszne wydaje się pytanie, czy ma w tym okresie prawo do podwyższonych kosztów uzyskania przychodów. Niestety, nie odnajdziemy na nie odpowiedzi w obowiązujących przepisach. Jak dotąd stanowiska w tej sprawie nie zajęły także organy podatkowe. W praktyce, kierując się wykładnią celowościową, pracodawcy najczęściej decydują się w tego rodzaju przypadkach na rezygnację ze stosowania wobec pracowników podwyższonych kosztów uzyskania przychodów w miesiącach, w których świadczą oni pracę zdalnie.

 

Czy pracownik-emeryt ma prawo do kwoty zmniejszającej podatek

Po odjęciu od wynagrodzenia brutto składek oraz kosztów uzyskania przychodów należy dokonać dalszych obliczeń:

1. zaokrąglenia uzyskanej kwoty do pełnych złotych;
2. przemnożenia uzyskanej podstawy opodatkowania przez odpowiednią stawkę podatkową (17% w pierwszym progu podatkowym lub 32% w drugim progu podatkowym).

Po ich dokonaniu dochodzimy do etapu, który jako jedyny odróżnia zasady obliczania zaliczki na podatek od wynagrodzenia pracownika-emeryta od zasad jej obliczania w odniesieniu do pracowników nieposiadających statusu emeryta - nie należy zmniejszać zaliczki o kwotę zmniejszającą podatek. Kwotę tę uwzględnia bowiem ZUS przy pobieraniu zaliczki na podatek dochodowy od wypłacanego emerytowi świadczenia emerytalnego (art. 32 ust. 3 updof).

 

ZAPAMIĘTAJ!

W przypadku pracownika-emeryta nie należy zmniejszać zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych o kwotę zmniejszającą podatek.

 

Wyliczony w ten sposób podatek należy pomniejszyć o składkę 7,75% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne. Po tym pomniejszeniu otrzymuje się należną zaliczkę na podatek dochodowy.

 

Czy nauczycielowi-emerytowi należy przekazać PIT-11

PIT-11 to podstawowa informacja o przychodach, dochodach, kosztach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy od osób fizycznych. Wystawia ją i dostarcza płatnik, który w trakcie roku rozlicza, pobiera i wpłaca zaliczki na podatek dochodowy. Wobec opodatkowania przychodów uzyskiwanych przez nauczycieli-emerytów zasada ta dotyczy także ich zatrudnienia.

Podatnikowi PIT-11 może zostać przekazany elektronicznie lub w formie papierowej (wydrukowany) w terminie do końca lutego następującego po roku podatkowym. W przypadku gdy stosunek pracy dobiega końca w trakcie roku podatkowego, PIT-11 co do zasady również należy przekazać byłemu pracownikowi w terminie do końca lutego roku następnego. Były pracownik może jednak złożyć na piśmie wniosek o przekazanie mu tej informacji wcześniej. W takim przypadku pracodawca jest zobowiązany do sporządzenia PIT-11 i przekazania go zarówno podatnikowi, jak i urzędowi skarbowemu w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku.

 

Podsumowanie

1. Nauczyciel-emeryt podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na takich samych zasadach jak pracownicy nieposiadający status emeryta.

2. Koszty uzyskania przychodów przysługują nauczycielowi-emerytowi odrębnie w ramach każdego stosunku pracy i nie mogą podlegać ograniczeniom.

3. Nauczyciel-emeryt także może mieć prawo do podwyższonych kosztów uzyskania przychodów.

4. W przypadku pracownika-emeryta nie należy zmniejszać zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych o kwotę zmniejszającą podatek.

5. Po zakończeniu roku nauczycielowi-emerytowi należy przekazać PIT-11.

6. Gdy stosunek pracy zakończy się w trakcie roku podatkowego, były pracownik może złożyć na piśmie wniosek o przekazanie mu PIT-11 wcześniej.

 

Podstawa prawna

• art. 7, art. 65 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 sierpnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483; ost.zm. Dz.U. 2009 Nr 114, poz. 946)

• art. 1 Dyrektywy Rady 2000/78/WE z 27 listopada 2000 r. ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy (Dz. Urz. WE L 303 z 2 grudnia 2000 r.; s. 16)

• art. 10, art. 20, art. 22, art. 23, art. 30 ust. 3, art. 53 ust. 1-2 ustawy z 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 2215)

• art. 10 § 1, art. 18^3a-3d § 1, art. 30 § 4, art. 45 § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320)

• art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 9 ust. 4, art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 266; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 695)

• art. 12, art. 22, art. 27, art. 32, art. 35, art. 39, art. 42 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 1426; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1492)

• rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (Dz.U. z 2014 r. poz. 416; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1491)

 

Powołane orzeczenia sądów

• uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 21 stycznia 2009 r. (sygn. akt II PZP 13/08)

• uchwała Sądu Najwyższego z 15 listopada 1991 r. (sygn. akt I PZP 56/91)

• uchwała Sądu Najwyższego z 25 stycznia 2002 r. (sygn. akt III ZP 24/01)

• wyrok Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2001 r. (sygn. akt I PKN 209/00)

• wyrok Sądu Najwyższego z 4 września 2007 r. (sygn. akt I PK 104/07)

• wyrok Sądu Najwyższego z 11 września 2007 r. (sygn. akt II PK 21/07)

• wyrok Sądu Najwyższego z 12 marca 2010 r. (sygn. akt II PK 272/09)

• wyrok Sądu Najwyższego z 25 stycznia 2012 r. (sygn. akt II PK 104/11)

• wyrok Sądu Najwyższego z 29 listopada 2012 r. (sygn. akt II PK 112/12)

• wyrok Sądu Najwyższego z 11 grudnia 2014 r. (sygn. akt I PK 120/14)

• wyrok Sądu Najwyższego z 13 września 2016 r. (sygn. akt I PK 30/16)

• wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 12 maja 2000 r. (sygn. akt II SA 143/00)

• wyrok Sądu Okręgowego w Suwałkach z 6 czerwca 2013 r. (sygn. akt III Pa 15/13)

 

Powołane interpretacje podatkowe

• interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 4 listopada 2005 r. (sygn. akt 1463/WD/4117/2/2/246/05/GR)

©℗

ANNA KOPYŚĆ

ekspert prawa pracy i wynagrodzeń, szkoleniowiec, autor licznych opracowań i publikacji z dziedziny kadrowo-płacowej, redaktor merytoryczny dwutygodnika "Rachunkowość Budżetowa"

MAŁGORZATA MASŁOWSKA

prawnik specjalizujący się w tematyce prawa podatkowego i prawa pracy, redaktor merytoryczny dwutygodnika "Rachunkowość Budżetowa"

AGATA PISZKO

prawnik, członek stowarzyszenia audytorów wewnętrznych IIA Polska; posiada wieloletnie doświadczenie w zakresie organizacji i zarządzania oświatą