Wynagrodzenia pracowników oświaty w Polskim Ładzie

Od 1 stycznia 2022 r. zmieniły się zasady rozliczania pracowniczych pensji. Wszystko za sprawą Nowego Ładu, który zniósł możliwość odliczania składki zdrowotnej od podatku, zmienił skalę podatkową i wprowadził nowe ulgi. Sprawę dodatkowo skomplikował obowiązek obniżania zaliczki do wysokości ubiegłorocznej, co wskazuje na obowiązek dwukrotnego obliczania listy płac i konfrontowania wartości. W jednostkach oświatowych nie sporządza się jednej listy płac w miesiącu, więc służby kadrowo-płacowe mają znacznie więcej pracy, niż miało to miejsce w ubiegłym roku.

Brak możliwości odliczania od podatku składki zdrowotnej w wysokości 7,75% podstawy jej wymiaru skutkowałby wyższą zaliczką na podatek dochodowy. Aby to zniwelować, ustawodawca zmienił skalę podatkową poprzez ustalenie wyższego progu dochodowego, po przekroczeniu którego stosuje się stawkę 32-procentowego podatku. Podwyższył też znacznie kwotę wolną od podatku. Dla osób przeciętnie zarabiających wprowadzono tzw. ulgę dla klasy średniej.

 

Nowa skala i wyższa kwota wolna od podatku

Od 1 stycznia 2022 r. obowiązuje nowa skala podatkowa i wyższa kwota wolna od podatku. Zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: updof) podatek dochodowy pobiera się od podstawy jego obliczenia według skali (patrz: TABELA 1).

TABELA 1. Skala podatkowa

Podstawa obliczenia podatku		Podatek wynosi
ponad	do
	120 000 zł	17% minus kwota zmniejszająca podatek 5100 zł
120 000 zł		15 300 zł + 32% nadwyżki ponad 120 000 zł

 

Kwota wolna od podatku wynosi zatem 30 000 zł, co w konsekwencji daje wyższą kwotę, którą można odliczać z miesięcznych zaliczek pracownika:

• 30 000 zł × 17% = 5100 zł,
• 5100 zł ÷ 12 = 425 zł.

 

W efekcie pracownicy zarabiający najmniej, którzy złożyli do pracodawcy PIT-2, otrzymują wyższe wynagrodzenie (patrz: PRZYKŁAD 1). Ci natomiast, którzy oświadczenia nie złożyli, zarabiają "na rękę" mniej (patrz: PRZYKŁAD 2). Podkreślenia wymaga, że co prawda zmienił się wzór oświadczenia PIT-2, ale nie zmieniły się zasady stosowania kwoty wolnej. W dalszym ciągu prawa do ulgi nie mają np. osoby prowadzące działalność gospodarczą, pobierające emerytury czy zatrudnione w innym podmiocie, który ulgę już stosuje. Złożenie oświadczenia PIT-2 niezgodnie ze stanem faktycznym i zastosowanie ulgi w wymienionych przypadkach skutkować będzie naliczeniem niższej zaliczki na podatek dochodowy i koniecznością dopłaty jej w rozliczeniu rocznym.

 

PRZYKŁAD 1

Pomoc nauczyciela otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 3400 zł i dodatek za wysługę lat - 340 zł. Jest to jej jedyne miejsce zatrudnienia i złożyła PIT-2. Ma podstawowe koszty uzyskania przychodów. W marcu 2022 r. nie miała innych wypłat. Rozliczenie jej listy płac przedstawia się następująco:

Lp.	Składniki	Obliczenia	2021 r.	2022 r.
1.	Wynagrodzenie brutto (przychód)		3 740,00 zł	3 740,00 zł
2.	Podstawa wymiaru składek ZUS		3 740,00 zł	3 740,00 zł
3.	Składka emerytalna 9,76%	poz. 2 × 9,76%	365,02 zł	365,02 zł
4.	Składka rentowa 1,5%	poz. 2 × 1,5%	56,10 zł	56,10 zł
5.	Składka chorobowa 2,45%	poz. 2 × 2,45%	91,63 zł	91,63 zł
6.	Razem składki	poz. 3 + poz. 4 + poz. 5	512,75 zł	512,75 zł
7.	Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne	poz. 2 - poz. 6.	3 227,25 zł	3 227,25 zł
8.	Składka na ubezpieczenie zdrowotne 9%	poz. 7 × 9%	290,45 zł	290,45 zł
9.	Składka na ubezpieczenie zdrowotne 7,75%	poz. 7 × 7,75%	250,11 zł	0,00 zł
10.	Koszty uzyskania przychodów		250,00 zł	250,00 zł
11.	Przychód do opodatkowania (dochód), gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych	poz. 1 - poz. 6 - poz. 10	2 977,00 zł	2 977,00 zł
12.	Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę na podatek dochodowy		43,76 zł	425,00 zł
13.	Zaliczka przed zaokrągleniem	(poz. 11 × 17%) - poz. 12	462,37 zł	0,00 zł
14.	Zaliczka do urzędu skarbowego, gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych	poz. 13 - poz. 9	212,000 zł	0,00 zł
15.	Kwota netto (do wypłaty)	poz. 1 - poz. 6 - poz. 8 - poz. 14	2 724,53 zł	2 936,79 zł

 

Jak wynika z obliczeń, w stosunku do ubiegłego roku zarabia więcej o 212,26 zł.

 

PRZYKŁAD 2

Zakładając dane z PRZYKŁADU 1, pracownica nie złożyła w szkole PIT-2, gdyż ma dodatkowe źródło przychodu. Ma podstawowe koszty uzyskania przychodów. W marcu 2022 r. nie miała innych wypłat. Rozliczenie jej listy płac przedstawia się następująco:

Lp.	Składniki	Obliczenia	2021 r.	2022 r.
1.	Wynagrodzenie brutto (przychód)		3 740,00 zł	3 740,00 zł
2.	Podstawa wymiaru składek ZUS		3 740,00 zł	3 740,00 zł
3.	Składka emerytalna 9,76%	poz. 2 × 9,76%	365,02 zł	365,02 zł
4.	Składka rentowa 1,5%	poz. 2 × 1,5%	56,10 zł	56,10 zł
5.	Składka chorobowa 2,45%	poz. 2 × 2,45%	91,63 zł	91,63 zł
6.	Razem składki	poz. 3 + poz. 4 + poz. 5	512,75 zł	512,75 zł
7.	Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne	poz. 2 - poz. 6.	3 227,25 zł	3 227,25 zł
8.	Składka na ubezpieczenie zdrowotne 9%	poz. 7 × 9%	290,45 zł	290,45 zł
9.	Składka na ubezpieczenie zdrowotne 7,75%	poz. 7 × 7,75%	250,11 zł	0,00 zł
10.	Koszty uzyskania przychodów		250,00 zł	250,00 zł
11.	Przychód do opodatkowania (dochód), gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych	poz. 1 - poz. 6 - poz. 10	2 977,00 zł	2 977,00 zł
12.	Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę na podatek dochodowy		0,00 zł	0,00 zł
13.	Zaliczka przed zaokrągleniem	(poz. 11 × 17%) - poz. 12	506,13 zł	506,13 zł
14.	Zaliczka do urzędu skarbowego, gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych	poz. 13 - poz. 9	256,00 zł	506,00 zł
15.	Kwota netto (do wypłaty)	poz. 1 - poz. 6 - poz. 8 - poz. 14	2 680,77 zł	2 430,66 zł

 

Jak wynika z tabeli, pracownik, który nie złożył PIT-2 do pracodawcy, w stosunku do ubiegłego roku zarabia mniej o 250,11 zł.

 

Możliwość rezygnacji z pracowniczych kosztów uzyskania przychodów

Od 1 stycznia 2022 r. wreszcie można zrezygnować ze stosowania pracowniczych kosztów uzyskania przychodów. Wszystko dzięki zmianie art. 32 ust. 1f updof, zgodnie z którym, jeżeli podatnik złoży płatnikowi sporządzony na piśmie wniosek o pobór zaliczek bez stosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148 updof lub miesięcznych kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 22 ust. 2 pkt 1 updof, płatnik pobiera zaliczki bez stosowania tego zwolnienia lub tych kosztów najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymał wniosek. Wniosek ten składa się odrębnie dla każdego roku podatkowego.

 

WZÓR 1. Wniosek o niestosowanie miesięcznych kosztów uzyskania przychodów

 

………………………. dnia ……………………….

……………………….……………………….

imię i nazwisko pracownika

……………………….……………………….

numer PESEL

 

Wniosek o niestosowanie miesięcznych kosztów uzyskania przychodów

Na podstawie art. 32 ust. 1f ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.) wnoszę o niestosowanie miesięcznych kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 22 ust. 2 pkt 1 ww. ustawy w roku podatkowym ………..

……………………….….

podpis pracownika

 

ZAPAMIĘTAJ!

Wniosek o niestosowanie kosztów dotyczy tak podstawowych, jak i podwyższonych, można złożyć w każdym momencie roku podatkowego, ale dotyczy on wyłącznie danego roku. Na kolejny rok należy złożyć kolejny.

 

Ulga dla klasy średniej

Jednak im więcej pracownik zarabia, tym nawet przy zastosowaniu kwoty zmniejszającej miesięczną zaliczkę na podatek dochodowy różnica między zaliczką ubiegłoroczną i aktualną zaciera się coraz bardziej, aż do momentu, gdy staje się wyższa. W związku z tym ustawodawca wprowadził tzw. ulgę dla klasy średniej. Z ulgi korzystają obligatoryjnie pracownicy, których roczne przychody (podkreślenia wymaga, że chodzi o przychody, a nie dochody) mieszczą się pomiędzy kwotą 68 412 zł a 133 692 zł, zaś miesięcznie między 5701 zł i 11 141 zł (patrz: PRZYKŁAD 3).

 

ALGORYTM OBLICZANIA MIESIĘCZNEJ ULGI

Zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 2aa updof miesięczna kwota ulgi dla pracowników wynosi:

• (A x 6,68% - 380,50 zł) ÷ 0,17, dla A wynoszącego co najmniej 5701 zł i nieprzekraczającego kwoty 8549 zł,

• (A x (-7,35%) + 819,08 zł) ÷ 0,17, dla A wyższego od 8549 zł i nieprzekraczającego kwoty 11141 zł

- gdzie A oznacza uzyskane przez podatnika w miesiącu podatkowym przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy, które podlegają opodatkowaniu zgodnie z art. 27 updof.

 

Ulga dla klasy średniej wywołała duże kontrowersje z tego powodu, że pojawiły się obawy, że obligatoryjne jej stosowanie na listach płac w rozliczeniu rocznym zaliczki na podatek dochodowy może nie dawać do niej prawa. Jeśli pracownik zarobi mniej niż 68 412 zł, a pracodawca stosował mu ulgę (np. pracownik był zatrudniony przez część roku albo osiągał tylko niekiedy wynagrodzenie uprawniające do jej zastosowania, np. w miesiącach dodatkowych wypłat), wtedy potencjalnie musiałby zwrócić fiskusowi podatek. I odwrotnie, gdyby pracownik zarobił więcej niż 133 692 zł, a miał stosowaną ulgę, wtedy także traci do niej prawo. Z tego powodu ustawodawca wprowadził możliwość rezygnacji na wniosek pracownika złożony pisemnie do pracodawcy.

 

WZÓR 2. Wniosek o niestosowanie ulgi dla klasy średniej

 

………………………. dnia ……………………….

……………………….……………………….

imię i nazwisko pracownika

……………………….……………………….

numer PESEL

 

WNIOSEK O NIESTOSOWANIE ULGI DLA KLASY ŚREDNIEJ

Na podstawie art. 32 ust. 2b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.), zwracam się z prośbą o niepomniejszanie mojego dochodu o kwotę ulgi dla pracowników, o której mowa w art. 32 ust. 2a w ww. ustawie (tzw. ulga dla klasy średniej) w roku ……………………….

.……………………….

podpis pracownika

 

ZAPAMIĘTAJ!

Wniosek o niestosowanie ulgi dla klasy średniej można złożyć w każdym momencie roku podatkowego i pracodawca najpóźniej od kolejnego miesiąca zaprzestaje jej naliczania. Można go także wycofać. Dotyczy on tylko danego roku podatkowego. Na kolejny należy złożyć go ponownie.

 

PRZYKŁAD 3

Główny księgowy jednostki oświatowej otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 5000 zł, dodatek za wysługę lat 1000 zł i dodatek funkcyjny 800 zł. Złożył PIT-2 i ma prawo do stosowania podstawowych kosztów uzyskania przychodów. Ponieważ nie złożył wniosku o rezygnację z ulgi dla klasy średniej, a jego miesięczne przychody osiągają co najmniej 5701 zł i nie są wyższe od kwoty 8549 zł, ulga dla klasy średniej, która pomniejszy dochód do opodatkowania, wyniesie:

• (6800 zł × 6,68% - 380,5) ÷ 0,17 = 433,76 zł.

 

Rozliczenie kwoty 6800 zł w trzech wariantach: dla 2021 r. i 2022 r. - z zastosowaniem ulgi oraz przy jej braku, przedstawia poniższa tabela:

Lp.	Składniki	Obliczenia	2021 r.	2022 r.	2022 - bez ulgi
1.	Wynagrodzenie brutto (przychód)		6 800,00 zł	6 800,00 zł	6 800,00 zł
2.	Podstawa wymiaru składek ZUS		6 800,00 zł	6 800,00 zł	6 800,00 zł
3.	Składka emerytalna 9,76%	poz. 2 × 9,76%	663,68 zł	663,68 zł	663,68 zł
4.	Składka rentowa 1,5%	poz. 2 × 1,5%	102,00 zł	102,00 zł	102,00 zł
5.	Składka chorobowa 2,45%	poz. 2 × 2,45%	166,60 zł	166,60 zł	166,60 zł
6.	Razem składki	poz. 3 + poz. 4 + poz. 5	932,28 zł	932,28 zł	932,28 zł
7.	Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne	poz. 2 - poz. 6.	5 867,72 zł	5 867,72 zł	5 867,72 zł
8.	Składka na ubezpieczenie zdrowotne 9%	poz. 7 × 9%	528,09 zł	528,09 zł	528,09 zł
9.	Składka na ubezpieczenie zdrowotne 7,75%	poz. 7 × 7,75%	454,75 zł	0,00 zł	0,00 zł
10.	Koszty uzyskania przychodów		250,00 zł	250,00 zł	250,00 zł
11.	Ulga dla klasy średniej	(poz. 1 x 6,68% - 380,50 zł) ÷ 0,17	0,00 zł	433,76 zł	0,00 zł
12.	Przychód do opodatkowania (dochód), gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych	poz. 1 - poz. 6 - poz. 10 - poz. 11	5 618,00 zł	5 184,00 zł	5 618,00 zł
13.	Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę na podatek dochodowy		43,76 zł	425,00 zł	425,00 zł
14.	Zaliczka przed zaokrągleniem	(poz. 12 × 17%) - poz. 13	911,25 zł	456,27 zł	530,01 zł
15.	Zaliczka do urzędu skarbowego, gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych	poz. 14 - poz. 9	457,00 zł	456,00 zł	530,00 zł
16.	Kwota netto (do wypłaty)	poz. 1 - poz. 6 - poz. 8 - poz. 15	4 883,12 zł	4 883,35 zł	4 809,61 zł

 

Jak wynika z tabeli, zastosowanie algorytmu ulgi dla klasy średniej sprawia, że wynagrodzenie netto pracownika jest zbliżone do kwoty, którą pracownik otrzymałby w 2021 r. Brak ulgi oznacza natomiast, że pracownik otrzyma niższe wynagrodzenie.

 

ZAPAMIĘTAJ!

Ulgę dla klasy średniej można rozliczać miesięcznie lub w rozliczeniu rocznym. Jeśli pracownik złożył wniosek o jej niestosowanie, a finalnie okaże się, że miał on do niej prawo, bo jego roczne przychody będą mieściły się w przedziale od 68 412 zł do 133 692 zł, wówczas na rocznym PIT wyjdzie niedopłata podatku dochodowego i fiskus mu ją zwróci.

 

Odroczenie zaliczki - rozporządzenie

Ponieważ duża część nauczycieli z obawy przed koniecznością zwrotu podatku w wyniku zastosowania ulgi dla klasy średniej zrezygnowała z jej stosowania i w związku z tym na 3 stycznia 2022 r. otrzymała niższe wynagrodzenie netto, podniesiono alarm, że założenia podatkowe Polskiego Ładu nie są tak korzystne, jak zapowiadano. Ustawodawca, chcąc naprawić błąd, wprowadził rozporządzenie Ministra Finansów z 7 stycznia 2022 r. w sprawie przedłużenia terminów poboru i przekazania przez niektórych płatników zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (dalej: rozporządzenie). Zgodnie z jego postanowieniami, wszystkie płatności realizowane po 7 stycznia 2022 r. powinny być przeliczane z uwzględnieniem nowego stanu prawnego, zaś pobranie podatku w wyższej wysokości spowoduje powstanie nadpłaty po stronie podatnika oraz obowiązek bezzwłocznego jej zwrotu przez płatnika.

Rozporządzenie ma więc zastosowanie do przychodów wypłacanych od 1 stycznia 2022 r., jeżeli wysokość przychodu nie przekracza u płatnika miesięcznie 12 800 zł. Jeżeli wypłaca się pracownikowi jednocześnie wynagrodzenie z umowy zlecenia, należy zastosować ten limit dla każdego źródła przychodów odrębnie.

 

ZAPAMIĘTAJ!

Rozporządzenia na podstawie jego § 5 nie stosuje się, jeżeli pracownik złoży na piśmie wniosek o nieprzedłużanie terminów przekazania nadwyżki zaliczki. Wniosek ten:

• stosuje się najpóźniej od miesiąca następnego po jego otrzymaniu, ponadto

• można go złożyć tylko do pracodawcy, który nie odlicza kwoty stanowiącej 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (425 zł).

 

 

WZÓR 3. Wniosek o nieprzedłużanie terminów poboru i przekazania zaliczki na PIT

……………………… ………………………

imię i nazwisko miejscowość i data

………………………

numer PESEL

 

WNIOSEK O NIEPRZEDŁUŻANIE TERMINÓW POBORU I PRZEKAZANIA ZALICZKI NA PIT

Niniejszym wnioskuję o nieprzedłużanie terminów poboru i przekazania zaliczki na PIT zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Finansów z 7 stycznia 2022 r. w sprawie przedłużenia terminów poboru i przekazania przez niektórych płatników zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 28).

 

…………………..

podpis pracownika

Zgodnie z nowymi zasadami podatkowymi obecnie zaliczkę na podatek dochodowy oblicza się poprzez:

1. odjęcie od uzyskanego przychodu brutto wynagrodzenia kwoty kosztów uzyskania przychodów (jeżeli pracownik nie złożył wniosku o rezygnację z ich zastosowania, co jest możliwe od 2022 r.) oraz składek ZUS i ulgi dla klasy średniej i
2. pomnożenie tak uzyskanej podstawy przez 17%.

Obliczoną kwotę pomniejsza się o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (jeśli pracownik złożył PIT-2).

Natomiast w przypadku płacy otrzymanej za 2021 r. kwotę zaliczki obliczało się poprzez:

1.  odjęcie od przychodu kosztów uzyskania przychodów i składek ZUS oraz
2. pomnożenie tej wartości przez 17% i
3. odjęcie od uzyskanej kwoty 1/12 kwoty zmniejszającej podatek.

Od naliczonego podatku należało odjąć składkę zdrowotną (7,75%) i 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (jeśli pracownik złożył PIT-2).

Ujemną różnicę między tak obliczonymi zaliczkami, według Polskiego Ładu i według zasad z 2021 r., to nadwyżka, której nie należy pobierać.

Można to zilustrować w czterech krokach:

Krok 1. Obliczenie zaliczek na podatek dochodowy według zasad "nowych" (obowiązujących od 2022 r.) oraz "starych" przed 2022 r.

Krok 2. Porównanie, która zaliczka jest mniejsza - według starych zasad, czy nowych zasad.

Krok 3. Jeśli zaliczki według starych zasad są większe, nie stosuje się rozporządzenia. Jeśli zaliczki według starych zasad są mniejsze, wtedy stosuje się rozporządzenie i pobiera się zaliczki w mniejszej wysokości (czyli według starych zasad).

Krok 4. Nadwyżka pomiędzy nowymi zasadami a starymi zasadami pobrana będzie później:

1. albo w miesiącu, w którym powstanie ujemna różnica pomiędzy zaliczkami na starych i nowych zasadach - do wysokości różnicy w danym miesiącu itd.,
2. albo jeśli taka sytuacja nie wystąpi, podatnik sam rozliczy ewentualną nadwyżkę w zeznaniu rocznym.

 

TABELA 2. Porównanie wysokości zaliczek (dla pracownika zarabiającego miesięcznie 12 000 zł brutto)

Miesiąc	Zaliczka na podatek dochodowy		Różnica w zaliczkach
	Według zasad z 2021 r.	Według Polskiego Ładu
styczeń	872 zł	1 293 zł	421 zł
luty	872 zł	1 293 zł	421 zł
marzec	872 zł	1 293 zł	421 zł
kwiecień	872 zł	1 293 zł	421 zł
maj	872 zł	1 293 zł	421 zł
czerwiec	872 zł	1 293 zł	421 zł
lipiec	872 zł	1 293 zł	421 zł
sierpień	872 zł	1 293 zł	421 zł
wrzesień	1684 zł	1 293 zł	-391 zł
październik	2431 zł	1 293 zł	-1138 zł
listopad	2431 zł	1 293 zł	-1138 zł
grudzień	2431 zł	1 482 zł	-949 zł
łącznie	15 953 zł	15 705 zł	+248 zł

 

JAKIE SĄ ZASADY STOSOWANIA ROZPORZĄDZENIA - WYTYCZNE MF

1. Kilka wypłat w miesiącu

Przy pierwszej wypłacie płatnik sprawdza, czy ma stosować mechanizm z rozporządzenia i jeżeli tak, to stosuje ten mechanizm. Przy drugiej wypłacie ponownie sprawdza, czy nie jest przekroczony limit 12 800 zł i jeżeli nie jest, to również stosuje ten mechanizm. Jeżeli jest przekroczony limit, wtedy koryguje pobór zaliczki w skali miesiąca do wysokości zaliczki obliczonej według nowych zasad.

2. Gdy zaliczki na starych zasadach są wyższe

W takiej sytuacji pobiera się zaliczki według nowych zasad i nie stosuje rozporządzenia.

3. Przekroczenie w pojedynczych miesiącach progu 12 800 zł

Po przekroczeniu progu miesięcznych przychodów nie ma zastosowania mechanizm z rozporządzenia. W takim przypadku płatnik musi dokonać korekty poboru zaliczki. Jeżeli w tym miesiącu dodatkowo wystąpiła ujemna różnica, to ponieważ nie stosuje się rozporządzenia, nie pobiera się również nadwyżki, która wystąpiła w poprzednich miesiącach.

4. Niepobrana różnica a przychód pracownika

Rozporządzenie tylko określa wysokość zaliczki, jaką podatnik ma pobrać w danym miesiącu, oraz wysokość nadwyżki do pobrania w kolejnych miesiącach. Niepobrana nadwyżka będzie przecież pobrana w późniejszym terminie albo rozliczona w zeznaniu, stąd nie można mówić o powstaniu przychodu.

5. Kiedy stosuje się rozporządzenie

Limit dotyczy miesiąca i wynosi 12 800 zł przychodów uzyskanych w danym miesiącu. Zatem rozporządzenie stosuje się w każdym miesiącu, w którym jest spełniony warunek limitu przychodów.

6. Zakończenie umowy na początku lub w trakcie roku

Pracodawca nie uwzględnia różnic w ostatniej wypłacie. Zostanie ona rozliczona w zeznaniu rocznym przez podatnika.

 

Zgodnie z wytycznymi resortu finansów, rozporządzenie należy stosować w każdym przypadku, gdy naliczona zaliczka na podatek dochodowy jest wyższa od tej, którą by naliczono w ubiegłym roku. Ostateczną decyzję podejmuje jednak podatnik. Należy zwrócić uwagę, że wniosek o rezygnację z zastosowania rozporządzenia może złożyć tylko ta osoba, która nie złożyła do pracodawcy PIT-2.

 

Rozliczenie dwóch list płac nauczyciela w miesiącu

Nauczyciele to szczególna grupa zawodowa, która - po pierwsze - otrzymuje pensje z góry, a ponadto ma szereg innych składników wynagrodzeń, które naliczane są w kilku terminach. Zazwyczaj są to dwa terminy wypłat: wypłata główna i z końcem miesiąca naliczenia za godziny ponadwymiarowe i doraźnych zastępstw.

 

PRZYKŁAD 4

Nauczyciel mianowany z tytułem magistra jest zatrudniony w pełnym wymiarze pensum 18/18 i otrzymuje:

• 3445 zł - wynagrodzenie zasadnicze,

• 413,40 zł - dodatek za wysługę lat,

• 300 zł - dodatek funkcyjny z tytułu powierzenia wychowawstwa klasy,

• 250 zł - dodatek motywacyjny.

Złożył do pracodawcy PIT-2 i korzysta z podstawowych kosztów uzyskania przychodów. Na dzień 1 marca 2022 r. jego wypłata przedstawia się następująco:

 

Lp.	Składniki	Obliczenia	2021 r.	2022 r.
1.	Wynagrodzenie brutto (przychód)		4 408,40 zł	4 408,40 zł
2.	Podstawa wymiaru składek ZUS		4 408,40 zł	4 408,40 zł
3.	Składka emerytalna 9,76%	poz. 2 × 9,76%	430,26 zł	430,26 zł
4.	Składka rentowa 1,5%	poz. 2 × 1,5%	66,13 zł	66,13 zł
5.	Składka chorobowa 2,45%	poz. 2 × 2,45%	108,01 zł	108,01 zł
6.	Razem składki	poz. 3 + poz. 4 + poz. 5	604,39 zł	604,39 zł
7.	Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne	poz. 2 - poz. 6.	3 804,01 zł	3 804,01 zł
8.	Składka na ubezpieczenie zdrowotne 9%	poz. 7 × 9%	342,36 zł	342,36 zł
9.	Składka na ubezpieczenie zdrowotne 7,75%	poz. 7 × 7,75%	294,81 zł	0,00 zł
10.	Koszty uzyskania przychodów		250,00 zł	250,00 zł
11.	Przychód do opodatkowania (dochód), gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych	poz. 1 - poz. 6 - poz. 10	3 554,00 zł	3554,00 zł
12.	Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę na podatek dochodowy		43,76 zł	425,00 zł
13.	Zaliczka przed zaokrągleniem	(poz. 11 × 17%) - poz. 12	560,42 zł	179,18 zł
14.	Zaliczka do urzędu skarbowego, gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych	poz. 13 - poz. 9	266,00 zł	179,00 zł
15.	Kwota netto (do wypłaty)	poz. 1 - poz. 6 - poz. 8 - poz. 14	3 196,04 zł	3282,47 zł

 

Jak widać z tabeli, w 2022 r. zaliczka na podatek dochodowy jest niższa w stosunku do ubiegłego roku, więc nie ma zastosowania rozporządzenie.

 

W dniu 31 marca 2022 r. nauczyciel otrzyma wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i doraźnych zastępstw w kwocie 459,30 zł. Jego łączne przychody w miesiącu (4408,40 zł + 459,30 zł = 4867,70 zł) nie uprawniają do zastosowania ulgi dla klasy średniej, którą należy obliczać od kwoty 5701 zł. Obliczenia będą się więc kształtować następująco:

Lp.	Składniki	Obliczenia	2021 r.	2022 r.
1.	Wynagrodzenie brutto (przychód)		459,30 zł	459,30 zł
2.	Podstawa wymiaru składek ZUS		459,30 zł	459,30 zł
3.	Składka emerytalna 9,76%	poz. 2 × 9,76%	44,83 zł	44,83 zł
4.	Składka rentowa 1,5%	poz. 2 × 1,5%	6,89 zł	6,89 zł
5.	Składka chorobowa 2,45%	poz. 2 × 2,45%	11,25 zł	11,25 zł
6.	Razem składki	poz. 3 + poz. 4 + poz. 5	62,97 zł	62,97 zł
7.	Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne	poz. 2 - poz. 6.	396,33 zł	396,33 zł
8.	Składka na ubezpieczenie zdrowotne 9%	poz. 7 × 9%	35,67 zł	35,67 zł
9.	Składka na ubezpieczenie zdrowotne 7,75%	poz. 7 × 7,75%	30,72 zł	0,00 zł
10.	Koszty uzyskania przychodów
11.	Przychód do opodatkowania (dochód), gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych	poz. 1 - poz. 6 - poz. 10	396,00 zł	396,00 zł
12.	Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę na podatek dochodowy
13.	Zaliczka przed zaokrągleniem	(poz. 11 × 17%) - poz. 12	67,38 zł	67,38 zł
14.	Zaliczka do urzędu skarbowego, gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych	poz. 13 - poz. 9	37,00 zł	67,00 zł
15.	Kwota netto (do wypłaty)	poz. 1 - poz. 6 - poz. 8 - poz. 14	324,00 zł	293,28 zł

 

W związku z tym, że przy drugiej wypłacie nie były zastosowane koszty i ulga podatkowa, ostateczna kwota netto jest niższa w stosunku do ubiegłego roku. Stosując rozporządzenie i zalecenia resortu finansów, należy obliczyć ewentualną dopłatę zaliczki na podatek.

 

Z rozliczeń zawartych w tabelach wynika, że przy drugiej wypłacie nie ma konieczności wypłacenia różnicy podatku, gdyż przy takim poziomie wynagrodzenia rozliczenia są dla pracownika korzystniejsze w stosunku do ubiegłego roku, gdyż w 2021 r. pracownik odprowadziłby podatek w kwocie, 266 zł + 37 zł = 303 zł, zaś w 2022 r. zaliczka wyniesie mniej 179 zł + 67 zł = 246 zł.

 

PRZYKŁAD 5

Nauczyciel dyplomowany z tytułem magistra jest zatrudniony w pełnym wymiarze pensum 18/18 i otrzymuje:

• 4046 zł - wynagrodzenie zasadnicze,

• 809,20 zł - dodatek za wysługę lat,

• 300 zł - dodatek funkcyjny z tytułu powierzenia wychowawstwa klasy.

 

Złożył do pracodawcy PIT-2 i korzysta z podstawowych kosztów uzyskania przychodów. Na dzień 1 marca 2022 r. jego wypłata przedstawia się następująco:

Lp.	Składniki	Obliczenia	2021 r.	2022 r.
1.	Wynagrodzenie brutto (przychód)		5 155,20 zł	5 155,20 zł
2.	Podstawa wymiaru składek ZUS		5 155,20 zł	5 155,20 zł
3.	Składka emerytalna 9,76%	poz. 2 × 9,76%	503,15 zł	503,15 zł
4.	Składka rentowa 1,5%	poz. 2 × 1,5%	77,33 zł	77,33 zł
5.	Składka chorobowa 2,45%	poz. 2 × 2,45%	126,30 zł	126,30 zł
6.	Razem składki	poz. 3 + poz. 4 + poz. 5	706,78 zł	706,78 zł
7.	Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne	poz. 2 - poz. 6.	4 448,42 zł	4 448,42 zł
8.	Składka na ubezpieczenie zdrowotne 9%	poz. 7 × 9%	400,36 zł	400,36 zł
9.	Składka na ubezpieczenie zdrowotne 7,75%	poz. 7 × 7,75%	344,75 zł	0,00 zł
10.	Koszty uzyskania przychodów		250,00 zł	250,00 zł
11.	Przychód do opodatkowania (dochód), gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych	poz. 1 - poz. 6 - poz. 10	4 198,00 zł	4 198,00 zł
12.	Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę na podatek dochodowy		43,76 zł	425,00 zł
13.	Zaliczka przed zaokrągleniem	(poz. 11 × 17%) - poz. 12	669,97 zł	288,73 zł
14.	Zaliczka do urzędu skarbowego, gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych	poz. 13 - poz. 9	325,00 zł	289,00 zł
15.	Kwota netto (do wypłaty)	poz. 1 - poz. 6 - poz. 8 - poz. 14	3 722,85 zł	3 759,33 zł

 

W 2022 r. zaliczka na podatek dochodowy jest niższa w stosunku do ubiegłego roku więc rozporządzenie nie ma zastosowania.

 

Następnie na 31 marca 2022 r. nauczyciel będzie miał zastosowaną ulgę dla klasy średniej, gdyż za godziny ponadwymiarowe i doraźnych zastępstw otrzyma 1888,25 zł, co oznacza, że łącznie otrzyma 5155,20 zł + 1888,25 zł = 7043,45 zł. Miesięczna ulga wyniesie zatem:

• (7043,45 zł × 6,68% - 380,5) ÷ 0,17 = 529,43 zł.

Lp.	Składniki	Obliczenia	2021 r.	2022 r.	2022 - bez ulgi
1.	Wynagrodzenie brutto (przychód)		1 888,25 zł	1 888,25 zł	1 888,25 zł
2.	Podstawa wymiaru składek ZUS		1 888,25 zł	1 888,25 zł	1 888,25 zł
3.	Składka emerytalna 9,76%	poz. 2 × 9,76%	184,29 zł	184,29 zł	184,29 zł
4.	Składka rentowa 1,5%	poz. 2 × 1,5%	28,32 zł	28,32 zł	28,32 zł
5.	Składka chorobowa 2,45%	poz. 2 × 2,45%	46,26 zł	46,26 zł	46,26 zł
6.	Razem składki	poz. 3 + poz. 4 + poz. 5	258,88 zł	258,88 zł	258,88 zł
7.	Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne	poz. 2 - poz. 6.	1 841,99 zł	1 841,99 zł	1 841,99 zł
8.	Składka na ubezpieczenie zdrowotne 9%	poz. 7 × 9%	165,78 zł	165,78 zł	165,78 zł
9.	Składka na ubezpieczenie zdrowotne 7,75%	poz. 7 × 7,75%	142,75 zł	0,00 zł	0,00 zł
10.	Koszty uzyskania przychodów
11.	Ulga dla klasy średniej	(poz. 1 x 6,68% - 380,50 zł) ÷ 0,17	0,00 zł	529,43 zł	0,00 zł
12.	Przychód do opodatkowania (dochód), gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych	poz. 1 - poz. 6 - poz. 10 -- poz. 11	1 629,00 zł	1 100,00 zł	1 629,00 zł
13.	Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę na podatek dochodowy
14.	Zaliczka przed zaokrągleniem	(poz. 12 × 17%) - poz. 13	276,99 zł	186,99 zł	276,99 zł
15.	Zaliczka do urzędu skarbowego, gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych	poz. 14 - poz. 9	134.00 zł	187,00 zł	277,00 zł
16.	Kwota netto (do wypłaty)	poz. 1 - poz. 6 - poz. 8 - poz. 15	1 329,35 zł	1 276,60 zł	1 186,60 zł

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Jak widać z rozliczenia, przy zastosowaniu ulgi dla klasy średniej pracownik powinien mieć zastosowane rozporządzenie, gdyż różnicę w podatku widać w poniższym rozliczeniu:

1. w 2021 r. w kwocie 325 zł + 134 zł = 459 zł,

2. w 2022 r. w kwocie 289 zł + 187 zł = 476 zł.

Dopłata zaliczki wyniesie więc 476 zł - 459 zł = 17 zł. Gdyby pracownik złożył wniosek o niestosowanie ulgi dla klasy średniej, wtedy dopłata zaliczki byłaby wyższa i wyniosłaby aż 107 zł, zgodnie z obliczeniami:

• 289 zł + 277 zł = 566 zł,

• 566 zł - 459 zł = 107 zł.

 

Rozliczenie trzech list płac nauczyciela w miesiącu

Dodatkowe wypłaty, takie jak np. trzynastka czy nagroda jubileuszowa, mogą sprawić, że wynagrodzenie pracownika przekroczy wartość 12 800 zł. W takim przypadku koryguje się pobór zaliczki w skali miesiąca do wysokości zaliczki obliczonej według nowych zasad.

 

PRZYKŁAD 6

Nauczyciel dyplomowany z tytułem magistra jest zatrudniony w pełnym wymiarze pensum 22/22 i otrzymuje:

• 4046 zł - wynagrodzenie zasadnicze,

• 728,28 zł - dodatek za wysługę lat,

• 300 zł - dodatek funkcyjny z tytułu powierzenia wychowawstwa,

• 250 zł - dodatek motywacyjny.

Złożył do pracodawcy PIT-2 i korzysta z podstawowych kosztów uzyskania przychodów. Na dzień 1 marca 2022 r. jego wypłata przedstawia się następująco:

Lp.	Składniki	Obliczenia	2021 r.	2022 r.
1.	Wynagrodzenie brutto (przychód)		5 324,28 zł	5 324,28 zł
2.	Podstawa wymiaru składek ZUS		5 324,28 zł	5 324,28 zł
3.	Składka emerytalna 9,76%	poz. 2 × 9,76%	519,65 zł	519,65 zł
4.	Składka rentowa 1,5%	poz. 2 × 1,5%	79,86 zł	79,86 zł
5.	Składka chorobowa 2,45%	poz. 2 × 2,45%	130,44 zł	130,44 zł
6.	Razem składki	poz. 3 + poz. 4 + poz. 5	729,96 zł	729,96 zł
7.	Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne	poz. 2 - poz. 6.	4 594,32 zł	4 594,32 zł
8.	Składka na ubezpieczenie zdrowotne 9%	poz. 7 × 9%	413,49 zł	413,49 zł
9.	Składka na ubezpieczenie zdrowotne 7,75%	poz. 7 × 7,75%	356,06 zł	0,00 zł
10.	Koszty uzyskania przychodów		250,00 zł	250,00 zł
11.	Przychód do opodatkowania (dochód), gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych	poz. 1 - poz. 6 - poz. 10	4 344,00 zł	4 344,00 zł
12.	Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę na podatek dochodowy		43,76 zł	425,00 zł
13.	Zaliczka przed zaokrągleniem	(poz. 11 × 17%) - poz. 12	694,77 zł	313,53 zł
14.	Zaliczka do urzędu skarbowego, gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych	poz. 13 - poz. 9	339,00 zł	314,00 zł
15.	Kwota netto (do wypłaty)	poz. 1 - poz. 6 - poz. 8 - poz. 14	3842,12 zł	3 867,30 zł

 

W 2022 r. zaliczka na podatek dochodowy jest niższa w stosunku do ubiegłego roku, więc nie ma zastosowania rozporządzenie.

 

W dniu 14 marca 2022 r. zostanie mu wypłacona trzynastka w kwocie 5810,56 zł, w związku z czym będzie miała zastosowanie ulga dla klasy średniej od kwoty 5324,28 zł + 5810,56 zł = 11 134,84 zł:

• (11 134,84 zł × (-7,35%) +819,08) ÷ 0,17 = 3,94 zł.

 

Rozliczenie dodatkowego wynagrodzenia rocznego przedstawia tabela:

Lp.	Składniki	Obliczenia	2021 r.	2022 r.	2022 - bez ulgi
1.	Wynagrodzenie brutto (przychód)		5 810,56 zł	5 810,56 zł	5 810,56 zł
2.	Podstawa wymiaru składek ZUS		5 810,56 zł	5 810,56 zł	5 810,56 zł
3.	Składka emerytalna 9,76%	poz. 2 × 9,76%	567,11 zł	567,11 zł	567,11 zł
4.	Składka rentowa 1,5%	poz. 2 × 1,5%	87,16 zł	87,16 zł	87,16 zł
5.	Składka chorobowa 2,45%	poz. 2 × 2,45%	142,36 zł	142,36 zł	142,36 zł
6.	Razem składki	poz. 3 + poz. 4 + poz. 5	796,63 zł	796,63 zł	796,63 zł
7.	Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne	poz. 2 - poz. 6.	5 013,93 zł	5 013,93 zł	5 013,93 zł
8.	Składka na ubezpieczenie zdrowotne 9%	poz. 7 × 9%	451,25 zł	451,25 zł	451,25 zł
9.	Składka na ubezpieczenie zdrowotne 7,75%	poz. 7 × 7,75%	388,58 zł	0,00 zł	0,00 zł
10.	Koszty uzyskania przychodów		0,00 zł	0,00 zł	0,00 zł
11.	Ulga dla klasy średniej	(poz. 1 x (-7,35%) + 819,08 zł) ÷ 0,17	0,00 zł	3,94 zł	0,00 zł
12.	Przychód do opodatkowania (dochód), gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych	poz. 1 - poz. 6 - poz. 10 - poz. 11	5 014,00 zł	5 010,00 zł	5 014,00 zł
13.	Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę na podatek dochodowy		0,00 zł	0,00 zł	0,00 zł
14.	Zaliczka przed zaokrągleniem	(poz. 12 × 17%) - poz. 13	852,37 zł	851,70 zł	852,37 zł
15.	Zaliczka do urzędu skarbowego, gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych	poz. 14 - poz. 9	464,00 zł	852,00 zł	852,00 zł
16.	Kwota netto (do wypłaty)	poz. 1 - poz. 6 - poz. 8 - poz. 15	4 098,89 zł	3 710,98 zł	3 710,31 zł

 

Na drugiej liście płac nie zastosowano kosztów uzyskania przychodów i ulgi na podatek, gdyż zrobiono to na liście głównej. W celu weryfikacji, czy pracownikowi należy wyrównać podatek do wysokości, jaką pracownik odprowadziłby w ubiegłym roku, należy zsumować zaliczki z obydwu list płac:

1. 2021 r. : 339 zł + 464 zł = 803 zł,

2. 2022 r. : 314 zł + 852 zł = 1166 zł.

Ponieważ zaliczki tegoroczne są wyższe od tych z 2021 r., pracownik powinien otrzymać różnicę w kwocie:

• 1166 zł - 803 zł = 363 zł.

 

Jednak z końcem miesiąca pracownik otrzyma z tytułu przepracowania godzin ponadwymiarowych 2055,52 zł. Finalnie przekroczy więc kwotę 12 800 zł, po której przekroczeniu zgodnie z założeniami rozporządzenia nie należy korygować zaliczki. Zarobi bowiem 5324,28 zł + 5810,56 zł + 2055,52 zł = 13 190,36 zł. Jak zaleca Ministerstwo Finansów, w takiej sytuacji należy skorygować pobór zaliczki w skali miesiąca do wysokości zaliczki obliczonej według nowych zasad:

Lp.	Składniki	Obliczenia	2022 r.
1.	Wynagrodzenie brutto (przychód)		13 190,36 zł
2.	Podstawa wymiaru składek ZUS		13 190,36 zł
3.	Składka emerytalna 9,76%	poz. 2 × 9,76%	1 287,38 zł
4.	Składka rentowa 1,5%	poz. 2 × 1,5%	197,86 zł
5.	Składka chorobowa 2,45%	poz. 2 × 2,45%	323,16 zł
6.	Razem składki	poz. 3 + poz. 4 + poz. 5	1 808,40 zł
7.	Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne	poz. 2 - poz. 6.	11 381,96 zł
8.	Składka na ubezpieczenie zdrowotne 9%	poz. 7 × 9%	1 024,38 zł
9.	Składka na ubezpieczenie zdrowotne 7,75%	poz. 7 × 7,75%	0,00 zł
10.	Koszty uzyskania przychodów		250,00 zł
11.	Przychód do opodatkowania (dochód), gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych	poz. 1 - poz. 6 - poz. 10	11 132 zł
12.	Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę na podatek dochodowy		425,00 zł
13.	Zaliczka przed zaokrągleniem	(poz. 11 × 17%) - poz. 12	1 467,43 zł
14.	Zaliczka do urzędu skarbowego, gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych	poz. 13 - poz. 9	1 467,00 zł
15.	Kwota netto (do wypłaty)	poz. 1 - poz. 6 - poz. 8 - poz. 14	8 890,15 zł

Jak wynika z tabeli, w skali miesiąca pracownik powinien odprowadzić od łącznej sumy przychodów zaliczkę na podatek dochodowy w kwocie 1467 zł. Do tej pory odprowadził 314 zł + 852 zł - 363 zł = 803 zł, więc na ostatniej liście płac powinien mieć potrąconą zaliczkę w kwocie 664 zł:

Lp.	Składniki	Obliczenia	2022 r.
1.	Wynagrodzenie brutto (przychód)		2 055,52 zł
2.	Podstawa wymiaru składek ZUS		2 055,52 zł
3.	Składka emerytalna 9,76%	poz. 2 × 9,76%	200,62 zł
4.	Składka rentowa 1,5%	poz. 2 × 1,5%	30,83 zł
5.	Składka chorobowa 2,45%	poz. 2 × 2,45%	50,36 zł
6.	Razem składki	poz. 3 + poz. 4 + poz. 5	281,81 zł
7.	Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne	poz. 2 - poz. 6.	1 773,71 zł
8.	Składka na ubezpieczenie zdrowotne 9%	poz. 7 × 9%	159,63 zł
9.	Składka na ubezpieczenie zdrowotne 7,75%	poz. 7 × 7,75%	0,00 zł
10.	Koszty uzyskania przychodów		0,00 zł
11.	Przychód do opodatkowania (dochód), gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych	poz. 1 - poz. 6 - poz. 10	1 774,00 zł
12.	Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę na podatek dochodowy		0,00 zł
13.	Zaliczka przed zaokrągleniem	(poz. 11 × 17%) - poz. 12	301,53 zł
14.	Zaliczka do urzędu skarbowego, gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych	poz. 13 - poz. 9	302,00 zł
15.	Pobór skorygowanej zaliczki w skali miesiąca	664 zł - 302 zł	362,00 zł
16.	Kwota netto (do wypłaty)	poz. 1 - poz. 6 - poz. 8 - poz. 14 - poz. 15	950,08 zł

 

Ulga dla seniorów

Od 1 stycznia 2022 r. rząd wprowadził 3 nowe ulgi od podatku. Nie straciła także na aktualności ulga dla młodych. Dochody do wysokości 85 528 zł rocznie korzystają ze zwolnienia z tytułu:

• przeniesienia rezydencji podatkowej do Polski,
• posiadania co najmniej czwórki dzieci oraz
• bycia seniorem niepobierającym świadczenia emerytalno-rentowego.

 

Ostatnia ulga wymaga szczególnego omówienia, gdyż zwłaszcza w oświacie zatrudnia się wielu nauczycieli, którzy mimo możliwości, nadal pozostają w zatrudnieniu. Dla takich osób Nowy Ład wprowadza tzw. ulgę dla seniorów. Ulgą tą są objęte wszystkie osoby, które osiągają przychody z/ze:

1. stosunku służbowego,
2. stosunku pracy,
3. pracy nakładczej,
4. spółdzielczego stosunku pracy,
5. umów zlecenia oraz
6. pozarolniczej działalności gospodarczej, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w:
   • • art. 27 updof (opodatkowanie według skali podatkowej) albo
     • art. 30c updof (opodatkowanie podatkiem liniowym) albo
     • art. 30ca updof (opodatkowanie praw własności intelektualnej).
     • ustawie z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym w zakresie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Jeżeli więc wspólnik ukończył 60 lat w przypadku kobiety lub 65 lat w przypadku mężczyzny, to od 1 stycznia 2022 r. jego dochody do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł podlegają zwolnieniu z opodatkowania, ale pod dodatkowym warunkiem, że podatnik podlega z tytułu uzyskania tych przychodów ubezpieczeniom społecznym w rozumieniu ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz podatnik, mimo nabycia uprawnienia, nie otrzymuje:

1. emerytury lub renty rodzinnej z KRUS,
2. emerytury lub renty rodzinnej z MON,
3. emerytury lub renty rodzinnej z MSWiA,
4. emerytury lub renty rodzinnej z ZUS,
5. świadczenia otrzymanego po zwolnieniu ze służby przez funkcjonariuszy służb mundurowych oraz żołnierzy, w związku ze zwolnieniem tych osób ze służby stałej na podstawie odrębnych ustaw,
6. uposażenia przysługującego w stanie spoczynku lub uposażenia rodzinnego, o których mowa w ustawie z 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych.

O ulgę wnioskuje pracownik, który w przypadku kobiet osiągnął wiek 60 lat i w przypadku mężczyzn 65 lat, jeżeli uzyskuje przychody z pracy na etacie lub z umowy zlecenia zawartej z firmą albo instytucją publiczną. Aby więc pracodawca czy zleceniodawca mógł stosować ulgę, należy złożyć stosowne oświadczenie. Nie ma urzędowego wzoru oświadczenia. Należy je jednak złożyć na piśmie. W oświadczeniu informuje się pracodawcę lub zleceniodawcę, że spełnia się warunki do zastosowania ulgi. Jednocześnie w oświadczeniu należy zawrzeć klauzulę o treści: Jestem świadomy/a odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia - klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. Jeżeli oświadczenie spełni wszystkie wymogi co do jego treści, pracodawca lub zleceniodawca zaczyna stosować zwolnienie najpóźniej od następnego miesiąca po złożeniu oświadczenia.

 

WZÓR 4. Oświadczenie o prawie do ulgi dla seniorów

......................................................... ...................................................

imię i nazwisko podatnika miejscowość i data

........................................................

numer PESEL

OŚWIADCZENIE

o spełnianiu warunków do korzystania ze zwolnienia z podatku, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tzw. ulga dla pracujących seniorów)

 

Niniejszym informuję płatnika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

nazwa zakładu pracy

o tym, że:

• spełniam warunki do korzystania ze zwolnienia z podatku, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych;
• z uwagi na powyższe wnioskuję o uwzględnianie przy poborze zaliczek podatkowych zwolnienia z podatku, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie:

• zobowiązuję się do niezwłocznego powiadomienia wskazanego wyżej płatnika o każdej zmianie stanu faktycznego wynikającego z ww. oświadczenia;
• jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia;
• mam świadomość, iż powyższa klauzula zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

 

Podstawa prawna:

• art. 21 ust. 1 pkt 154, art. 32 ust. 1g-1h ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych

 

 

...............................................................

podpis podatnika

Adnotacje płatnika:

Data wpływu niniejszego oświadczenia: ..................................

.........................................................................................................

podpis płatnika lub osoby przez niego upoważnionej

 

Źródło: https://www.podatki.gov.pl/media/7528/polski-lad-przewodnik-pit0-seniorzy.pdf

 

PRZYKŁAD 7

W kwietniu 2022 r. dyrektorka szkoły ukończy 60 lat. Ponieważ do końca kadencji ma ponad 3 lata, uzgodniła z organem prowadzącym, że dopiero po jej zakończeniu odejdzie na emeryturę. Złożyła więc wniosek do działu płac o zastosowanie ulgi. Jeżeli z końcem miesiąca miałaby wypłacane wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i doraźnych zastępstw, to już do tej wypłaty można zastosować zwolnienie z podatku. Z pewnością natomiast będzie się je stosować do wypłaty majowej. Dyrektorka zarabia łącznie 7155,20 zł, w tym:

• 4046,00 zł - wynagrodzenie zasadnicze,

• 809,20 zł - dodatek za wysługę lat,

• 300,00 zł - dodatek za wychowawstwo,

• 500,00 zł - dodatek motywacyjny,

• 1500,00 zł - dodatek funkcyjny.

 

W dniu 2 maja 2022 r. otrzyma:

Lp.	Składniki	Obliczenia	2022 r.
1.	Wynagrodzenie brutto (przychód)		7 155,20 zł
2.	Podstawa wymiaru składek ZUS		7 155,20 zł
3.	Składka emerytalna 9,76%	poz. 2 × 9,76%	698,35 zł
4.	Składka rentowa 1,5%	poz. 2 × 1,5%	107,33 zł
5.	Składka chorobowa 2,45%	poz. 2 × 2,45%	175,30 zł
6.	Razem składki	poz. 3 + poz. 4 + poz. 5	980,98 zł
7.	Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne	poz. 2 - poz. 6.	6 174,22 zł
8.	Składka na ubezpieczenie zdrowotne 9%	poz. 7 × 9%	555,68 zł
9.	Kwota netto (do wypłaty)	poz. 1 - poz. 6 - poz. 8	5 618,54 zł

 

Zgodnie z zaleceniami resortu finansów, opublikowanymi w "Poradniku dla podatnika po PIT-O - ulga dla pracujących seniorów", w chwili, gdy pracownik przestaje spełniać warunki uprawniające do stosowania ulgi (np. zaczął pobierać emeryturę), ma on obowiązek poinformować o tym swojego pracodawcę lub zleceniodawcę. Po otrzymaniu takiej informacji pracodawca przestaje stosować ulgę najpóźniej od następnego miesiąca.

Powyższe oznacza, że to na pracowniku ciąży odpowiedzialność za korzystanie z ulgi dla seniora i to on finalnie rozliczy ją w rozliczeniu rocznym. Zakładając, że osoba, która przechodzi na emeryturę, będzie miała ją przyznaną z datą późniejszą, ale od dnia następującego po dniu rozwiązania stosunku pracy - w chwili wypłaty wynagrodzenia, mimo że jest to wynagrodzenie przysługujące za okres poprzedzający pobieranie emerytury, powstanie przychód, który nie korzysta ze zwolnienia. Z tego powodu zaleca się, aby pracodawca skontaktował się z pracownikiem i poinformował go, że do wypłaty po ustaniu zatrudnienia nie powinno być zastosowane wspomniane zwolnienie i aby ten złożył wniosek o jego niestosowanie.

 

Podstawa prawna

• art. 21 ust. 1 pkt 154, art. 22 ust. 2 pkt 1, art. 26 ust. 1 pkt 2aa, art. 27 ust. 1, art. 32 ust. 2b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2270)

• rozporządzenie Ministra Finansów z 7 stycznia 2022 r. w sprawie przedłużenia terminów poboru i przekazania przez niektórych płatników zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 28)

©℗

ANNA KOPYŚĆ

ekspert prawa pracy i wynagrodzeń, szkoleniowiec, autor licznych opracowań i publikacji z dziedziny kadrowo-płacowej