Jak przyjąć do podstawy trzynastki wynagrodzenie z miesiąca, w którym wystąpił urlop rodzicielski i opieka nad dzieckiem

PROBLEM

RADA

UZASADNIENIE

Dodatkowe wynagrodzenie roczne ustala się w wysokości 8,5% sumy wynagrodzenia za pracę otrzymanego przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego, za który to wynagrodzenie przysługuje, uwzględniając:

• wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy przyjmowane do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy,
• wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy,
• wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy.

Podstawa obliczenia dodatkowego wynagrodzenia rocznego

Wynagrodzenie wliczane do podstawy trzynastki ustala się na zasadach obliczania ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. Zostały one uregulowane w rozporządzeniu w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (dalej: rozporządzenie urlopowe). Zatem przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop uwzględnia się prawie wszystkie składniki wynagrodzenia, z wyjątkiem:

• jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania lub za określone osiągnięcie,
• wynagrodzenia za czas gotowości do pracy i za czas przestoju,
• nagród jubileuszowych,
• wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego i innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
• wynagrodzenia za czas choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,
• nagrody z zakładowego funduszu nagród lub udziału w zysku albo nadwyżce bilansowej,
• wynagrodzenia i odszkodowania w razie rozwiązania stosunku pracy.

Okresy usprawiedliwionej nieobecności w pracy

Ponieważ ustawodawca wyraźnie wskazuje, które okresy należy przyjmować do podstawy dodatkowego wynagrodzenia rocznego, a co do reszty odwołuje się do rozporządzenia urlopowego, należy uznać, że większość form usprawiedliwionej nieobecności w pracy nie będzie wliczana do stażu pracy uprawniającego do trzynastki. Dotyczy to m.in. okresów karmienia dziecka czy opieki nad zdrowym dzieckiem w wieku do 14 lat, a także okresów pobierania zasiłku opiekuńczego, zasiłków chorobowych oraz korzystania z urlopów okolicznościowych. Należy też zwrócić uwagę na postanowienie Sądu Najwyższego z 10 maja 2018 r. (II PK 173/17), w którym wskazano, że okresy przepracowane należy rozumieć jako okresy faktycznie (efektywnie) przepracowane u danego pracodawcy. (…) z redakcji art. 2 ustawy wynika, iż wyliczenie wymienionych w jej art. 2 ust. 3 przypadków, w których przepracowanie co najmniej 6 miesięcy nie jest wymagane, ma charakter wyczerpujący.

PRZYKŁAD

Pracownica jednostki pomocy społecznej przebywała na urlopie macierzyńskim w okresie od 1 do 6 lipca 2021 r. Ponadto w okresie od 30 do 31 lipca 2021 r. korzystała z dwóch dni wolnego (16 godzin) przysługujących w związku z opieką nad dzieckiem do lat 14. Otrzymuje ona stałe miesięczne wynagrodzenie w kwocie 4000 zł. W lipcu 2021 r. przepracowała jedną godzinę w porze nocnej, za co otrzymała dodatek w kwocie 15 zł.

W celu obliczenia podstawy wymiaru trzynastki za lipiec 2021 r. należy kolejno:

1) ustalić stawkę godzinową obowiązującą w lipcu:

• 4000 zł ÷ 176 godz. (nominał obowiązujący w lipcu) = 22,73 zł;

2) ustalić wynagrodzenie za opiekę:

• 22,73 zł × 16 godz. = 363,68 zł;

3) obliczyć podstawę trzynastki za lipiec, odejmując od kwoty wynagrodzenia zasadniczego pomniejszonego o urlop macierzyński (4000 zł ÷ 30 × 6 dni = 3200,02 zł) kwotę wynagrodzenia za opiekę z art. 188 k.p. i dodając dodatek za pracę w nocy:

• (3200,02 zł - 363,68 zł) + 15 zł = 2851,34 zł.

Obliczenia z powyższego przykładu znajdują uzasadnienie również w rozporządzeniu w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy. Przy ustalaniu wynagrodzenia za czas zwolnienia od pracy oraz za czas niewykonywania pracy, gdy przepisy przewidują zachowanie przez pracownika prawa do wynagrodzenia, stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop, z tym że składniki wynagrodzenia ustalane w wysokości przeciętnej oblicza się z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy lub okres niewykonywania pracy (§ 5 rozporządzenia w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy).

Podstawa prawna:

• art. 188 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320; ost. zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1162),

• art. 2 ustawy z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników sfery budżetowej (j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 1872),

• § 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. z 1997 r. Nr 2, poz. 14; ost. zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 174, poz. 1353),

• § 5 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 927).

Anna Kopyść

specjalista z zakresu prawa pracy