Jakie wnioski i oświadczenia pracowników należało zgromadzić z początkiem 2022 r.

Początek roku to czas, gdy pracodawcy przekazują pracownikom informację o konieczności złożenia stosownych wniosków, oświadczeń i formularzy niezbędnych do prawidłowego dokonywania rozliczeń podatkowych oraz dokonywania czynności z zakresu prawa pracy. W 2022 r. po wprowadzeniu regulacji z zakresu tzw. Polskiego Ładu powstało wiele wątpliwości związanych z tym, które z nich należy złożyć obowiązkowo i w jakim terminie należy tego dokonać. Warto zweryfikować zgromadzoną już dokumentację pod kątem tego, czy jest ona kompletna.

Oświadczenie PIT-2 i odwołanie oświadczenia

PIT-2 to oświadczenie, które pracownicy składają na potrzeby obliczania miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Po jego złożeniu pracodawca może odprowadzać podatek jako płatnik z uwzględnieniem kwoty wolnej od podatku, a co za tym idzie, miesięczne wynagrodzenie pracownika wypłacane "na rękę" będzie odpowiednio wyższe (patrz: PRZYKŁAD).

PRZYKŁAD

Wynagrodzenie Anny B. zatrudnionej w ośrodku pomocy społecznej wynosi w 2022 r. 3000 zł brutto. Jeśli złoży ona swojemu pracodawcy oświadczenie PIT-2 (lub nie wycofa je, jeśli złożyła je w minionych latach), jej wynagrodzenie "na rękę" wyniesie 2355,72 zł. Jeśli jednak nie złoży oświadczenia (wycofa już złożone), otrzyma wynagrodzenie w wysokości 1957,72 zł.

Oświadczenie to jest zazwyczaj składane przed wypłatą pierwszego wynagrodzenia, a składanie go w kolejnych latach, o ile stan faktyczny nie uległ zmianie, nie jest konieczne.

ZAPAMIĘTAJ!

Oświadczenie PIT-2 złożone w minionych latach zachowuje swoją ważność, o ile nie uległ zmianie przedstawiony w nim stan faktyczny.

W przypadku gdy stan faktyczny przedstawiony w oświadczeniu ulegnie zmianie, pracownik powinien wycofać złożone przez siebie wcześniej oświadczenie. Wycofanie to może mieć formę odrębnego pisma (patrz: WZÓR 2), ale może też sprowadzać się do zamieszczenia na formularzu PIT-2 adnotacji np. o treści "Wycofuję złożone wcześniej oświadczenie" opatrzonej datą i podpisem pracownika. Po wycofaniu przez pracownika złożonego oświadczenia pracodawca nie pomniejsza zaliczki o kwotę wolną.

Powstaje pytanie, dlaczego w 2022 r., inaczej niż w latach poprzednich, tak bardzo wzrosło zainteresowanie oświadczeniem PIT-2, skoro zasady jego składania (wycofywania) nie uległy zmianie? Ma to związek ze zmianami wprowadzonymi przez Polski Ład - kwota wolna wzrosła do 30 000 zł, a co za tym idzie, podwyższeniu uległa także kwota zmniejszająca podatek. Niezłożenie oświadczenia PIT-2 sprawia więc, że wynagrodzenie, które otrzymują pracownicy, jest sporo niższe.

Wniosek o niestosowanie kosztów uzyskania przychodów

Nowością, szczególnie istotną dla pracowników zatrudnionych w kilku zakładach pracy, jest możliwość złożenia oświadczenia o niestosowaniu kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 22 ust. 2 pkt 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: updof). Do końca 2021 r. pracodawca nie miał możliwości uwzględnienia takiego wniosku, a koszty uzyskania przychodów, podobnie jak np. urlop, przysługiwały odrębnie w ramach każdego stosunku pracy i nie mogły podlegać ograniczeniom. Jeśli więc pracownik zatrudniony w kilku zakładach pracy, chcąc uniknąć konieczności dopłaty podatku w zeznaniu rocznym, złożył wniosek o nieuwzględnianie kosztów przy obliczaniu zaliczki na podatek, pracodawca nie mógł go uwzględnić i pozostawał on bezskuteczny.

Od 1 stycznia 2022 r., na podstawie art. 32 ust. 1f updof, taki wniosek może zostać uwzględniony (patrz: WZÓR 2), a płatnik będzie pobierał zaliczki bez stosowania kosztów najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymał wniosek.

ZAPAMIĘTAJ!

Wniosek o niestosowanie kosztów podstawowych uzyskania przychodów składa się odrębnie dla każdego roku podatkowego.

Wniosek o niestosowanie ulgi dla klasy średniej

Nowością jest także obowiązująca od 1 stycznia 2022 r. tzw. ulga dla klasy średniej (pisaliśmy o tym w RB 2/2022 r. w temacie numeru pt. "Polski Ład - co się zmienia w rozliczeniach pracowniczych"). Ulga ta jest stosowana przez płatników automatycznie, tzn. w przypadku, gdy pracownik spełnia warunki pozwalające na jej zastosowanie, przy obliczaniu zaliczki na podatek należy ją uwzględnić, chyba że podatnik złoży stosowany wniosek o niestosowanie jej (patrz: WZÓR 3).

Nowe zwolnienia podatkowe

Nowymi zwolnieniami podatkowymi, których uwzględnienie może być konieczne na etapie naliczania przez płatnika zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, są zwolnienia:

• w związku z przeniesieniem miejsca zamieszkania do Polski z innego państwa (tzw. zwolnienie relokacyjne, ulga na powrót),
• w związku ze sprawowaniem w trakcie roku opieki nad co najmniej czwórką dzieci (tzw. ulga dla rodzin 4+),
• dla emerytów po 60 (kobieta) lub odpowiednio 65 roku życia (mężczyzna), jeżeli pomimo nabytego prawa nie pobierają świadczenia i uzyskują przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy, z umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8 updof, oraz z pozarolniczej działalności gospodarczej (te ostatnie nie interesują jednostki jako płatnika).

Dla zastosowania tych zwolnień przez płatnika kluczowe znaczenie ma złożenie przez podatnika (pracownika) odpowiedniego oświadczenia o spełnieniu wymaganych przepisami warunków. Jest to więc sytuacja odmienna od występującej przy stosowaniu obowiązującej od 2019 r. ulgi dla młodych, którą płatnik jest zobowiązany stosować automatycznie, a złożenie wniosku jest wymagane w celu odstąpienia od jej stosowania.

Podstawa prawna

• art. 21 ust. 1 pkt 152-154, art. 22 ust. 2 pkt 1, art. 26 ust. 1 pkt 2aa, art. 32 ust. 1f-1g, 2a-2b, 3-4 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1)

©℗

MAŁGORZATA MASŁOWSKA

prawnik specjalizujący się w tematyce prawa podatkowego i prawa pracy, redaktor merytoryczny dwutygodnika "Rachunkowość Budżetowa"