Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń 3/2022, data dodania: 17.02.2022

Zasady stosowania oświadczenia PIT-2 po zmianie przepisów

Oświadczenie PIT-2 jest dokumentem uprawniającym pracodawcę do zmniejszenia zaliczki podatkowej obliczonej od wynagrodzenia pracownika. W stanie prawnym obowiązującym do końca 2021 r. niezłożenie tego oświadczenia nie było dla pracownika szczególnie dotkliwe, gdyż miesięczna kwota zmniejszająca podatek wynosiła 43,76 zł. Od 1 stycznia 2022 r. wynosi ona 425 zł. A zatem niezłożenie PIT-2 jest obecnie znacznie bardziej odczuwalne niż przed zmianą przepisów (wynagrodzenie przypadające do wypłaty jest zasadniczo niższe o 425 zł).

Pracownicy, którzy chcą zmniejszyć potrącaną przez pracodawcę miesięczną zaliczkę na podatek od wynagrodzenia m.in. ze stosunku pracy, muszą złożyć pracodawcy oświadczenie PIT-2. Złożone wcześniej przez pracownika oświadczenie zachowuje ważność, w szczególności bez względu na zmiany terminu jego składania, wysokości kwoty zmniejszającej podatek czy zmiany wzoru oświadczenia. Oświadczenie to pracownik może też wycofać w każdym czasie.

 

Zasady składania PIT-2 i zmiany w tym zakresie

Oświadczenie PIT-2 musi zostać złożone przez pracownika (osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy) przed pierwszą wypłatą wynagrodzenia w roku podatkowym (chyba że stan faktyczny wynikający z oświadczenia PIT-2 złożonego w poprzednich latach nie uległ zmianie - art. 32 ust. 3a ustawy o pdof). Jednak Ministerstwo Finansów dopuściło możliwość składania oświadczeń PIT-2 również w trakcie roku, po wypłacie pierwszego czy kolejnego wynagrodzenia. Niebawem w tej kwestii nie będzie już wątpliwości, gdyż uchwalona przez Sejm (i skierowana do rozpatrzenia przez Senat) ustawa nowelizująca (tj. ustawa z 27 stycznia 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz ustawy o podatku od wydobycia niektórych kopalin) przewiduje uchylenie fragmentu art. 32 ust. 3 ustawy o pdof przewidującego konieczność składania oświadczeń PIT-2 przed pierwszą wypłatą wynagrodzenia w roku podatkowym. Ponadto w wyniku tej nowelizacji ma zostać został dodany przepis, który przewiduje, że jeżeli podatnik złoży płatnikowi oświadczenie PIT-2, płatnik odlicza kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymał to oświadczenie (nowy art. 32 ust. 3a ustawy o pdof).

Zmieni się również treść oświadczenia PIT-2 (zob. tabela 1). Zmiana będzie polegała na tym, że w PIT-2 pracownik będzie też oświadczał, iż nie otrzymuje emerytury lub renty za pośrednictwem płatnika albo otrzymuje emeryturę lub rentę za pośrednictwem płatnika i złożył wniosek o niepomniejszanie zaliczki podatkowej naliczonej od świadczenia o kwotę zmniejszającą podatek (art. 34 ust. 2a ustawy o pdof). Zmiana ta umożliwi składanie oświadczeń PIT-2 w zakładach pracy pracownikom otrzymującym emerytury lub renty, którzy złożyli organom rentowym wniosek o niepomniejszanie zaliczek na podatek o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek.

Zmiany w ww. zakresie wejdą w życie z dniem następującym po dniu ich ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

 

Tabela 1. Treść oświadczenia PIT-2 przed zmianą przepisów i po ich zmianie 

Treść oświadczenia PIT-2:

przed zmianą przepisów

po zmianie przepisów

Pracownik stwierdza, że:

  1. nie otrzymuje emerytury lub renty za pośrednictwem płatnika,
  2. nie osiąga dochodów z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną,
  3. nie osiąga dochodów, od których jest obowiązany opłacać zaliczki na podstawie art. 44 ust. 3 ustawy o pdof (z pozarolniczej działalności gospodarczej),
  4. nie otrzymuje świadczeń pieniężnych wypłacanych z Funduszu Pracy lub z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
  5. dany zakład pracy jest właściwy do stosowania przedmiotowego zmniejszenia.

Pracownik stwierdza, że:

  1. nie otrzymuje emerytury lub renty za pośrednictwem płatnika albo otrzymuje emeryturę lub rentę za pośrednictwem płatnika i złożył wniosek, o którym mowa w art. 34 ust. 2a ustawy o pdof,
  2. nie osiąga dochodów z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną,
  3. nie osiąga dochodów, od których jest obowiązany opłacać zaliczki na podstawie art. 44 ust. 3 ustawy o pdof (z pozarolniczej działalności gospodarczej),
  4. nie otrzymuje świadczeń pieniężnych wypłacanych z Funduszu Pracy lub z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych;
  5. dany zakład pracy jest właściwy do stosowania przedmiotowego zmniejszenia.

 

Warunki stosowania PIT-2

Osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej (zakłady pracy) są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów:

  • przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy,
  • zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy,
  • w spółdzielniach pracy - wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej (art. 31 ustawy o pdof).

Do ww. przychodów płatnik, na podstawie oświadczenia pracownika (PIT-2), stosuje zmniejszenie podatku.

Od 1 stycznia 2022 r. obowiązuje nowa skala podatkowa. W wyniku zmian pierwszy próg podatkowy został podwyższony do kwoty 120 000 zł (dochody nieprzekraczające tej kwoty są objęte 17% podatkiem). Przekroczenie tego progu powoduje obowiązek naliczenia przez płatnika 32% podatku. Po zmianie przepisów zarówno osiąganie dochodów do 120 000 zł rocznie, jak i przekraczających tę kwotę uprawnia podatnika, który złożył pracodawcy PIT-2, do skorzystania z kwoty zmniejszającej podatek (5100 zł rocznie/425 zł miesięcznie). Takiej możliwości nie było w stanie prawnym obowiązującym do 31 grudnia 2021 r. Po przekroczeniu pierwszego progu podatkowego kwota zmniejszająca podatek nie mogła być stosowana, mimo że PIT-2 pozostawał ważny.

 

Tabela 2. Skala podatkowa obowiązująca od 1 stycznia 2022 r.

Podstawa obliczenia podatku w złotych

Podatek wynosi

ponad

do

 

120 000

17% minus kwota zmniejszająca podatek 5100 zł

120 000

 

15 300 zł + 32% nadwyżki ponad 120 000 zł

Przekroczenie pierwszego progu podatkowego, tak jak dotychczas, powoduje obowiązek obliczenia:

  • 17% podatku od tej części dochodu uzyskanego w tym miesiącu, która nie przekroczyła tej kwoty, i
  • 32% podatku od nadwyżki ponad kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali (art. 32 ust. 1 ustawy o pdof).

Przy obliczaniu zaliczki na podatek od przychodów m.in. ze stosunku pracy nieprzekraczających miesięcznie 12 800 zł należy pamiętać o konieczności jej ustalenia według zasad obowiązujących 31 grudnia 2021 r. oraz wprowadzonych przez Polski Ład od 1 stycznia 2022 r. Jeżeli zaliczka na podatek ustalona według poprzednio obowiązujących przepisów okaże się niższa od ustalonej według zasad, jakie weszły w życie do ustawy o pdof 1 stycznia 2022 r. i 8 stycznia 2022 r. - na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z 7 stycznia 2022 r. w sprawie przedłużenia terminów poboru i przekazania przez niektórych płatników zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (w wyniku zmiany przepisów zasady wynikające z ww. rozporządzenia zostały przeniesione do ustawy o pdof), należy pobrać niższą zaliczkę. Jest to odroczenie w czasie poboru zaliczki na podatek za 2022 r.

Wyjątkiem jest sytuacja, gdy uprawniony podatnik uzyskujący przychody od płatnika, który nie odlicza kwoty stanowiącej 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, zrezygnuje z tego odroczenia. W tym celu składa wniosek płatnikowi podatku.

 

PRZYKŁAD

Pracownik zatrudniony od 1 lutego 2022 r. otrzymuje wynagrodzenie w stałej miesięcznej kwocie wynoszącej 5000 zł. Nie dokonuje wpłat na PPK. Przysługują mu podstawowe koszty uzyskania przychodów i złożył pracodawcy oświadczenie PIT-2. Pracownik korzysta z odroczenia pobrania podatku dochodowego. Rozliczenie wynagrodzenia za luty 2022 r. powinno być następujące.

Lp.

Pozycja listy płac

2021 r.

2022 r.

1.

Wynagrodzenie brutto i podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia: emerytalne, rentowe i chorobowe

5000 zł

5000 zł

2.

Składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe (poz. 1 x 13,71%)

685,50 zł

685,50 zł

3.

Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne (poz. 1 - poz. 2)

4314,50 zł

4314,50 zł

4.

Składka na ubezpieczenie zdrowotne (poz. 3 x 9%)

388,31 zł

388,31 zł

5.

Składka na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku (poz. 3 x 7,75%)

334,37 zł

brak możliwości odliczenia

6.

Koszy uzyskania przychodów

250 zł

250 zł

7.

Podstawa opodatkowania - po zaokrągleniu do pełnych złotych (poz. 1 - poz. 2 - poz. 6)

4065 zł

4065 zł

8.

Zaliczka na podatek dochodowy - po zaokrągleniu do pełnych złotych i podlegająca wpłacie do US (poz. 7 x 17% - kwota zmniejszająca podatek - poz. 5)

313 zł

(4065 zł x 17% - 43,76 zł - 334,37 zł)

266 zł

(4065 zł x 17% - 425 zł)

9.

Kwota do wypłaty (poz. 1 - poz. 2 - poz. 4 - poz. 8 z 2022 r.)

3660,19 zł*

* Zaliczka na podatek obliczona na podstawie aktualnie obowiązujących przepisów okazała się niższa od zaliczki obliczonej według zasad obowiązujących 31 grudnia 2021 r., a zatem należy potrącić z wynagrodzenia niższą zaliczkę.

 

Kwota zmniejszająca podatek zasadniczo nie jest podzielna. Może się jednak zdarzyć, że pracownik uprawniony do jej zastosowania przez pracodawcę nie skorzysta z niej w pełnej wysokości. Zdarzy się tak, jeżeli podatek jest niższy od kwoty zmniejszającej. W takim przypadku pracodawca ograniczy kwotę zmniejszającą podatek do wysokości podatku. Podatek nie może być bowiem ujemny. Ostatecznego rozliczenia podatku pracownik dokona w zeznaniu rocznym.

PRZYKŁAD

Pracownik otrzymuje minimalne wynagrodzenie za pracę. Złożył pracodawcy oświadczenie PIT-2 i ma prawo do zwykłych kosztów uzyskania przychodów. Nie dokonuje wpłat na PPK. Podstawę opodatkowania i wysokość podatku należy ustalić w następujący sposób:

  • podstawa opodatkowania: 3010 zł - 412,68 zł (składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe) - 250 zł (koszty uzyskania przychodów) = 2347 zł,

  • podatek przed zmniejszeniem: 2347 zł x 17% = 398,99 zł,

  • podatek po zmniejszeniu: 398,99 zł - 398,99 zł (wykorzystana kwota zmniejszająca podatek) = 0 zł.

 

Zatrudnienie w więcej niż jednym zakładzie pracy albo pobieranie świadczeń emerytalno-rentowych

Pracownik, który wykonuje pracę w dwóch lub więcej zakładach pracy (albo np. pobiera świadczenia emerytalno-rentowe), sam decyduje, który płatnik będzie uprawniony do stosowania kwoty zmniejszającej podatek. Jest to wyłącznie decyzja pracownika, a to oznacza, że pracodawca nie może jej weryfikować czy kwestionować. Jednocześnie w przypadku podania przez pracownika nieprawdy lub zatajenia prawdy i przez to narażenia podatku na uszczuplenie pracownikowi grozi odpowiedzialność przewidziana w Kodeksie karnym skarbowym. Fakt, czy doszło do nieuprawnionego podwójnego, np. zmniejszenia podatku na podstawie oświadczenia PIT-2, organy podatkowe mogą ustalić na podstawie rocznego zeznania podatkowego.

 

Wspólne rozliczenie podatku a PIT-2

O wspólnym opodatkowaniu dochodów z małżonkiem pracownik informuje pracodawcę, składając mu stosowne oświadczenie. Warunkiem wspólnego opodatkowania jest pozostawanie w związku małżeńskim i wspólności majątkowej. Od 1 stycznia 2022 r. z takiego uprawnienia skorzystają małżonkowie, którzy pozostają w związku małżeńskim i we wspólności majątkowej:

  • przez cały rok podatkowy albo
  • od dnia zawarcia związku małżeńskiego do ostatniego dnia roku podatkowego - w przypadku gdy związek małżeński został zawarty w trakcie roku podatkowego (art. 6 ust. 2 ustawy o pdof).

Zatem z nowych rozwiązań uprawnieni podatnicy skorzystają, począwszy od rozliczenia za 2022 r.

Do końca 2021 r. z możliwości wspólnego opodatkowania mogli skorzystać małżonkowie pozostający w związku małżeńskim i wspólności majątkowej przez cały rok podatkowy.

 

WAŻNE

Od 1 stycznia 2022 r. ze wspólnego opodatkowania dochodów mogą skorzystać również małżonkowie, którzy w trakcie roku podatkowego zawarli związek małżeński i pozostają we wspólności majątkowej.

 

W przypadku pracowników, którzy chcą opodatkować dochody łącznie z małżonkiem, kwota zmniejszająca podatek może przyjmować inną wysokość. Decydują o tym przewidywane dochody małżonków za rok podatkowy.

Tabela 3. Wysokość zobowiązania podatkowego z tytułu wspólnego opodatkowania małżonków w 2022 r.

Wysokość dochodów podatnika

Wysokość dochodów małżonka

Wysokość stawki podatku/zaliczki na podatek

Wysokość kwoty zmniejszającej miesięczną zaliczkę na podatek

nie przekroczą górnej granicy pierwszego przedziału skali podatkowej, tj. wynoszą nie więcej niż 120 000 zł

małżonek nie uzyskuje żadnych dochodów

zaliczki za wszystkie miesiące roku podatkowego wynoszą 17% dochodu uzyskanego w danym miesiącu i są dodatkowo pomniejszane o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek

850 zł (425 zł x 2)

przekroczą górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej, tj. wynoszą więcej niż 120 000 zł

małżonek nie uzyskuje żadnych dochodów lub dochody małżonka mieszczą się w niższym przedziale skali podatkowej, tj. do 120 000 zł

zaliczki za wszystkie miesiące roku podatkowego wynoszą 17% dochodu uzyskanego w danym miesiącu

425 zł

 

Wzór 1. Oświadczenie o wspólnym opodatkowaniu małżonków

(imię nazwisko pracownika)

_______________________________

 (PESEL/NIP*)

 

_______________________________

(pracodawca)

 

OŚWIADCZENIE PRACOWNIKA

O WSPÓLNYM ROZLICZENIU DOCHODÓW Z MAŁŻONKIEM

 

Niniejszym, na podstawie art. 32 ust. 1a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128 z późn. zm.), oświadczam, że moje dochody za 2022 r. zamierzam opodatkować łącznie

z małżonkiem.

Oświadczam, że moje przewidywane dochody (zaznaczyć):

  1. nie przekroczą górnej granicy pierwszego przedziału skali podatkowej,

    a małżonek nie uzyskuje żadnych dochodów,
  2. przekroczą górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej,

    a małżonek nie uzyskuje żadnych dochodów lub dochody małżonka mieszczą się w niższym przedziale skali podatkowej.

 

W razie faktycznej zmiany stanu upoważniającego do obniżki zaliczek lub utraty możliwości opodatkowania dochodów (ustanie związku małżeńskiego lub małżeńskiej wspólności majątkowej) zobowiązuję się bez zbędnej zwłoki poinformować o tym płatnika podatku.

_______________________________

(podpis podatnika)

 

__________________________________

(data złożenia wniosku płatnikowi podatku)

* Zaznaczyć właściwy dla pracownika identyfikator podatkowy.

Jeżeli pracownik złoży takie oświadczenie i jednocześnie PIT-2, to jego miesięczna zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych będzie 2-krotnie zmniejszana nawet o kwotę 425 zł.

 

Wycofanie PIT-2

Zakład pracy nie zmniejsza zaliczki podatkowej o kwotę wynikającą ze złożonego przez pracownika oświadczenia PIT-2, jeżeli pracownik powiadomił o zmianie stanu faktycznego wynikającego z tego oświadczenia (art. 32 ust. 4 ustawy o pdof). Oznacza to, że pracownik w każdym momencie, na podstawie wniosku, może zrezygnować ze zmniejszania przez zakład pracy zaliczek na podatek o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek. Podatnik może też w ogóle nie składać oświadczenia PIT-2, mimo że spełnia warunki do zastosowania kwoty zmniejszającej podatek. Wówczas odliczy kwotę zmniejszającą podatek w rocznym zeznaniu podatkowym.

 

Wzór 2. Wniosek o wycofanie PIT-2

_______________________________

(imię nazwisko pracownika)

_______________________________

 (PESEL/NIP*)

 

_______________________________

(pracodawca)

 

WNIOSEK O WYCOFANIE OŚWIADCZENIA PIT-2

Niniejszym, na podstawie art. 32 ust. 4 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128 z późn. zm.), z dniem ____________________ r. wnioskuję o zaprzestanie stosowania 1/12 kwoty zmniejszającej miesięczne zaliczki na podatek, określonej w pierwszym przedziale obowiązującej skali podatkowej, do czego zobowiązałem pracodawcę na podstawie złożonego przeze mnie uprzednio oświadczenia PIT-2.

 

 

_______________________________

(podpis podatnika)

 

 

__________________________________

(data złożenia wniosku płatnikowi podatku)

* Zaznaczyć właściwy dla pracownika identyfikator podatkowy.

 

PRZYKŁAD

Pracownik zatrudniony od 1 marca 2021 r. złożył pracodawcy oświadczenie PIT-2. Od 17 lutego 2022 r. rozpoczął prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej na ogólnych zasadach (będzie samodzielnie opłacał zaliczki na podatek od przychodów z tego tytułu). Pracownik powiadomił pracodawcę o zmianie stanu faktycznego wynikającego z poprzednio złożonego PIT-2, składając w tym celu wniosek. Zatem pracodawca nie będzie stosował kwoty zmniejszającej podatek od przychodów wypłaconych od dnia złożenia wniosku przez pracownika.

 

PODSTAWA PRAWNA:

  • art. 6 ust. 1, art. 31-32 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 138

  • § 1-5 rozporządzenia Ministra Finansów z 7 stycznia 2022 r. w sprawie przedłużenia terminów poboru i przekazania przez niektórych płatników zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych - Dz.U. z 2022 r. poz. 28

 

Tomasz Krywan

doradca podatkowy

Inforakademia
Notyfikacje

Czy chcesz otrzymywać informacje o najnowszych szkoleniach? Zgódź się na powiadomienia od wideoakademii

Powiadomienia można wyłączyć w preferencjach systemowych
NIE NIE
TAK TAK