Czy spółka jawna, której wspólnikiem jest spółka z o.o, musi prowadzić księgi rachunkowe

PROBLEM

RADA

UZASADNIENIE

Jeżeli wspólnikami spółki jawnej są zarówno osoba fizyczna, jak i osoba prawna (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością), to spółka w takim składzie osobowym wspólników nie spełnia definicji spółki jawnej osób fizycznych wskazanej zarówno w art. 24a ust. 1 updof, jak i art. 2 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o rachunkowości. Z tych przepisów wynika, że spółka jawna może prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów, jedynie gdy spełnione są jednocześnie dwa warunki:

• wspólnicy (wszyscy) są osobami fizycznymi,
• ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok podatkowy/obrotowy są niższe niż równowartość w walucie polskiej 2 000 000 euro.

W rozpatrywanej sytuacji, po przystąpieniu do spółki jawnej spółki z o.o. jako nowego wspólnika pierwszy z wymienionych warunków nie jest spełniony. Nie będzie to już spółka jawna osób fizycznych. Drugi warunek (tj. wysokość przychodów uzyskanych w poprzednim roku obrotowym) nie ma w tym przypadku już znaczenia. Oznacza to, że spółka jawna w momencie przystąpienia nowego wspólnika do spółki musi zaprowadzić księgi rachunkowe. Co istotne, momentem przystąpienia nowego wspólnika (spółki z o.o.) do spółki jawnej jest dokonanie stosownych oświadczeń woli przez przyszłego wspólnika i spółkę (podpisanie aneksu do umowy spółki, umowa zmieniająca pierwotną umowę spółki). Nie ma znaczenia moment rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym. Potwierdzenie takiego rozumienia momentu przystąpienia nowego wspólnika do spółki jawnej można znaleźć w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 26 kwietnia 2016 r., sygn. IBPB-1-1/4511-119/16/EN, gdzie wyjaśnia się, że:

Art. 251 § 1 K.s.h. stanowi, że spółka jawna powstaje z chwilą wpisu do rejestru. Przepis nie wskazuje jednak na charakter dalszych zmian umowy spółki jawnej i przez to nie przesądza o konstytutywnym charakterze zmian umowy spółki. Wpisem deklaratoryjnym jest wpis ujawniający stan prawny, którego zaistnienie jest niezależne od dokonania wpisu i służy do potwierdzenia powstania, zmiany lub ustania prawa bądź stosunku prawnego. Wpis deklaratoryjny niczego nie tworzy ani nie zmienia, a ma jedynie na celu potwierdzenie istniejącego już stanu prawnego. Przykładem tego rodzaju wpisów są wpisy do rejestru dłużników niewypłacalnych, ale także wpis członków rady nadzorczej, czy też wpis wspólników osobowych spółek prawa handlowego. (…)

Z powyższego wynika zatem, że momentem od którego należy rozpoznawać wskazane we wniosku przychody i koszty podatkowe nie jest, jak twierdzi Wnioskodawczyni, dzień wpisu zmian składu osobowego spółki jawnej do Krajowego Rejestru Sądowego lecz moment, w którym Wnioskodawczyni przystąpiła do spółki jawnej.

Przykład

Spółka jawna prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów. 1 kwietnia 2019 r. podpisano aneks do umowy, na mocy którego do spółki przystąpił nowy wspólnik (spółka z o.o.). Wniosek do KRS złożono 5 kwietnia 2019 r., a data wpisu do KRS to 20 maja 2019 r.

W momencie przystąpienia do spółki jawnej spółki z o.o., jako nowego wspólnika, spółka jawna powinna założyć księgi rachunkowe. W rozpatrywanym przypadku obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych powstanie 1 kwietnia 2019 r.

Podstawa prawna:

• art. 24a ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 1509; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 29

• art. 2 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz. U. z 2018 r. poz. 395; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 55

Irena Pazio

główna księgowa, praktyk, ma certyfikat Ministra Finansów uprawniający do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych.