Koszty kwalifikowane w ramach ulgi B+R - wyrok NSA

Wydatki na ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne mogą być zaliczone do kosztów kwalifikowanych w ramach ulgi B+R tyko wtedy, gdy usługi te wykonał podmiot określony w Prawie o szkolnictwie wyższym jako jednostka naukowa - wyrok NSA z 10 grudnia 2020 r., sygn. akt II FSK 2228/18.

Stan faktyczny

Spółka produkuje zasłony okienne (moskitiery, żaluzje, lamele itp.). Prowadzi działania w celu wprowadzania produktów nowych, ulepszania produktów dotychczas produkowanych oraz uruchamiania nowych usług w dziedzinie logistyki i obsługi klienta, mających na celu usprawnienie produkcji i realizacji dostaw. W związku z tym, spółka kupuje ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne (dalej: usługi) od podmiotów niebędących jednostkami naukowymi według prawa polskiego. Usługi te są niezbędne do przeprowadzenia prac badawczo-rozwojowych, a ich wykorzystanie w działalności badawczo-rozwojowej jest potwierdzane w formie prowadzonej przez spółkę pisemnej dokumentacji projektów badawczo-rozwojowych (tworzonej dokumentacji projektowej).

Spółka złożyła wniosek o wydanie interpretacji podatkowej, pytając, czy wydatki na te usługi może zaliczyć do kosztów kwalifikowanych w ramach ulgi badawczo-rozwojowej (B+R). Zdaniem spółki odpowiedź jest twierdząca.

Stanowisko organu interpretującego

Organ uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. Zdaniem fikusa za koszty kwalifikowane uznać można ekspertyzy, opinie, usługi doradcze, usługi równorzędne i nabycie wyników badań naukowych na potrzeby prowadzonej działalności B+R tylko i wyłącznie wtedy, gdy zostaną one nabyte na podstawie umowy od jednostek naukowych w rozumieniu prawa.

Stanowisko WSA

Sąd przyznał rację spółce i uchylił interpretację, biorąc pod uwagę brzmienie art. 18d ust. 2 pkt 3 updop. Zgodnie z tym przepisem, za koszty kwalifikowane uznaje się:

§

(...) ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, świadczone lub wykonywane na podstawie umowy przez podmiot, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-8 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, a także nabycie od takiego podmiotu wyników prowadzonych przez niego badań naukowych, na potrzeby działalności badawczo-rozwojowej;

Zdaniem sądu, wobec takiego sformułowania przepisu, wymóg pochodzenia usługi od jednostki naukowej dotyczy tylko badań naukowych, jako występujących po zwrocie "a także". Zatem ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne mogą być zaliczone do kosztów kwalifikowanych niezależnie od tego, od jakiego podmiotu zostały nabyte.

Stanowisko NSA

NSA uwzględnił jednak skargę kasacyjną organu i uchylił wyrok WSA, definitywnie stwierdzając, że interpretacja organu jest prawidłowa. Zdaniem sądu, określenie "nabycie" (oraz związana z nim dalsza część przepisu, dotycząca umowy z jednostką naukową), ma zastosowanie zarówno do badań naukowych, jak i do ekspertyz, opinii, usług doradczych i usług równorzędnych. Kosztem podatkowym nie jest bowiem ekspertyza (opinia, usługa) sama w sobie, lecz wydatek poniesiony w związku z jej uzyskaniem (nabyciem). Pojęcia "nabycie" nie można zatem ograniczać tylko do badań naukowych. Innymi słowy, także w przypadku wydatków na ekspertyzy, opinie i usługi jest wymagane, aby zostały nabyte od jednostki, o której mowa w Prawie o szkolnictwie wyższym (jednostki naukowej).

Od redakcji

Przypomnijmy, że w ramach ulgi B+R podatnicy CIT i PIT mogą obniżyć podstawę opodatkowania o wydatki na działalność spełniającą cechy działalności badawczo-rozwojowej, ale nie wszystkie, a tylko te, które można zaliczyć do tzw. kosztów kwalifikowanych. Sporów na tym tle nie brakuje i z reguły nie dotyczą one kwestii, czy działalność danej firmy nosi cechy B+R, ale kwestii zaliczania wydatku do kosztów kwalifikowanych. Tak jest też w powyższej sprawie, rozstrzygniętej niekorzystnie dla spółki. Niestety, stanowisko NSA trzeba przyjąć do wiadomości, gdyż w 2020 r. ukształtowała się w omawianej kwestii jednolita linia orzecznicza NSA, której powyższy wyrok jest reprezentantem, i raczej nic nie zapowiada jej zmiany. Oto inne wyroki NSA reprezentujące tę linię: z 13 sierpnia 2020 r. sygn. akt II FSK 1015/18, z 8 lipca 2020 r. sygn. akt II FSK 1390/18, z 10 marca 2020 r., sygn. akt II FSK 2252/18, z 13 lutego 2020 r., sygn. akt II FSK 722/18. Czytelników tych orzeczeń (jak i omawianego orzeczenia) uprzedzamy, że odnoszą się one nie do Prawa o szkolnictwie wyższym, lecz do nieobowiązującej już ustawy o zasadach finansowania nauki, ale ta różnica jest dla powyższej kontrowersji nieistotna.

Krzysztof Janczukowicz

 doktor prawa, radca prawny, specjalista w zakresie prawa podatkowego i karnego