Podatnicy uprawnieni do nowych zwolnień podatkowych w ramach Polskiego Ładu od 1 stycznia 2022 r. zapłacą składkę zdrowotną

Przepisy wprowadzające Polski Ład zostały znowelizowane. Zmiana dotyczy ustalania wysokości składki zdrowotnej w przypadku korzystania przez uprawnionych podatników z nowych zwolnień - dla przenoszących miejsce zamieszkania do Polski, wychowujących co najmniej 4 dzieci i dla aktywnych zawodowo, którzy ukończyli powszechny wiek emerytalny i nie pobierają świadczeń emerytalno-rentowych. W wyniku zmian osoby te zapłacą składkę zdrowotną. Nie zostanie ona obniżona do zera, czyli do wysokości podatku dochodowego, którego w związku z korzystaniem ze zwolnień beneficjenci ww. ulg podatkowych nie zapłacą do rocznej kwoty przychodów wynoszącej 85 528 zł. W dniu oddania bieżącego numeru MPPiU do druku ustawa zmieniająca oczekiwała na podpis prezydenta.

Od 1 stycznia 2022 r. osoby, które będą korzystały z nowych preferencji podatkowych w postaci zwolnień z podatku osiąganych przychodów (m.in. ze stosunku pracy, z umów zlecenia czy działalności gospodarczej opodatkowanej według skali, podatkiem liniowym lub ryczałtem), tj.:

• przeniosą miejsce zamieszkania do Polski,
• wychowują co najmniej 4 dzieci,
• ukończyły co najmniej 60 lat (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni) i nie pobierają świadczeń emerytalno-rentowych mimo nabycia do nich prawa, lecz pozostają zatrudnione

- są zobowiązane opłacać składkę na ubezpieczenie zdrowotne na takich samych zasadach, jakie obowiązują podatników w wieku do 26 lat korzystających ze zwolnienia z podatku.

Przed zmianą przepisów podatników spełniających warunki do zastosowania nowych zwolnień z podatku nie dotyczyła regulacja ustawy zdrowotnej nakazująca obniżanie składki zdrowotnej do wysokości hipotetycznej zaliczki podatkowej w przypadku, gdyby składka ta przewyższała zaliczkę (art. 83 ust. 2a ustawy zdrowotnej).

W konsekwencji do tych podatników trzeba było stosować inny przepis ustawy zdrowotnej, zgodnie z którym w przypadku nieobliczania zaliczki na podatek dochodowy od przychodów stanowiących podstawę wymiaru składki zdrowotnej, składkę obliczoną za poszczególne miesiące należy obniżyć do wysokości 0 zł (art. 83 ust. 2 ustawy zdrowotnej).

Najpewniej było to przeoczenie ustawodawcy. W wyniku zmiany przepisów od przychodów podatników korzystających z nowych ulg również należy obliczać składkę zdrowotną i przyrównywać ją do hipotetycznej zaliczki na podatek obliczanej od przychodu, jeśli nie byłby on zwolniony z podatku. Jeżeli tak obliczona składka przewyższa zaliczkę na podatek, obniża się ją do wysokości zaliczki. Ustalając hipotetyczną zaliczkę na podatek, oblicza się ją według zasad obowiązujących do 31 grudnia 2021 r. (w tym stosując kwotę zmniejszającą podatek w wysokości 43,76 zł). Należy przy tym pamiętać, że od 1 stycznia 2022 r. zaliczki na podatek nie obniża się o składkę zdrowotną.

PRZYKŁAD

Wynagrodzenie pracownika zatrudnionego od 25 stycznia 2022 r. i wychowującego 4 dzieci korzysta ze zwolnienia z podatku. Za styczeń 2022 r. pracownikowi przysługuje pensja w kwocie 1200 zł brutto. Ma on prawo do podstawowych kosztów uzyskania przychodów i złożył PIT-2. Podstawą wymiaru składki zdrowotnej jest kwota 1035,48 zł (1200 zł - 164, 52 zł składki na ubezpieczenia społeczne), a składka obliczona od tej podstawy wynosi 93,19 zł. Hipotetyczną zaliczkę na podatek od tego wynagrodzenia należy obliczyć następująco:

• podstawa opodatkowania: 1200 zł - 164,52 zł (składki na ubezpieczenia społeczne) - 250 zł = 785 zł (po zaokrągleniu do pełnych złotych),

• zaliczka na podatek: 785 zł x 17% - 43,76 zł = 89,69 zł.

Ponieważ składka zdrowotna przewyższa zaliczkę na podatek (93,19 zł > 89,69 zł), składkę należy obniżyć do wysokości tej zaliczki, a zatem do kwoty 89,69 zł. Natomiast zaliczka na podatek wyniesie 0 zł: 785 zł x 17% - 425 zł = 0 zł (należy ją ustalać na ogólnych zasadach, według przepisów obowiązujących od 1 stycznia 2022 r.).

PODSTAWA PRAWNA:

• art. 83 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 1285; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2270

Alicja Kozłowska

specjalista z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, praktyk z wieloletnim doświadczeniem w dziale kadrowo-płacowym