Dodatek stażowy w podstawie zasiłku macierzyńskiego

PYTANIE: Jednostka budżetowa nieuprawniona do wypłaty zasiłków zatrudnia pracownicę, która będzie korzystać z zasiłku macierzyńskiego. Do chwili obecnej zasiłek chorobowy wypłacał jej ZUS, a pracodawca tylko dodatek za wysługę lat. Czy w okresie przebywania pracownicy na urlopie macierzyńskim pracodawca powinien wykazać dodatek stażowy w druku ZUS Z-3? Jeśli tak, to w której kolumnie?

ODPOWIEDŹ: Jeżeli z przepisów obowiązujących w jednostce lub regulaminu wynagradzania wynika, że dodatek stażowy nie jest wypłacany za okres pobierania zasiłku macierzyńskiego, wówczas w zaświadczeniu ZUS Z-3 należy podać wysokość dodatku stażowego, aby ZUS obliczył podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego z jego uwzględnieniem. Kwotę dodatku należy wykazać w kolumnie 8.

UZASADNIENIE: Jeśli dodatek stażowy według przepisów obowiązujących u danego pracodawcy jest wypłacany za okres niezdolności do pracy lub też innej usprawiedliwionej nieobecności, za którą przysługuje zasiłek lub inne świadczenie z ubezpieczenia społecznego, wówczas obok wypłaty zasiłku macierzyńskiego należy nadal wypłacać dodatek stażowy. Nie może on wówczas stanowić podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego i tym samym nie należy takiego składnika wykazywać w zaświadczeniu ZUS Z-3.

Jeżeli jednak dodatek ten jest wypłacany np. tylko za okresy:

• za które pracownik otrzymuje wynagrodzenie,
• za dni nieobecności w pracy z powodu niezdolności do pracy wskutek choroby albo
• za okres konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem lub chorym członkiem rodziny, za które pracownik otrzymuje z tego tytułu zasiłek z ubezpieczenia społecznego

- wówczas należy uznać, że w trakcie zasiłku macierzyńskiego dodatek stażowy nie powinien być wypłacany. W takim przypadku składnik ten powinien stanowić podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego.

ZAPAMIĘTAJ!

Każdorazowa wypłata dodatku stażowego obok jakiegokolwiek zasiłku z ubezpieczenia społecznego wyklucza zaliczenie kwoty tego zasiłku do podstawy wymiaru tego zasiłku.

Przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczeń chorobowych uwzględnia się przychód pracownika, od którego jest odprowadzana składka na ubezpieczenie chorobowe, po pomniejszeniu o potrącone pracownikowi składki na ubezpieczenia społeczne. Składki te wynoszą 9,76% kwoty przychodu - na ubezpieczenie emerytalne, 1,50% kwoty przychodu - na ubezpieczenia rentowe, oraz 2,45% kwoty przychodu - na ubezpieczenie chorobowe. Łącznie potrącone składki wynoszą 13,71% kwoty przychodu.

W podstawie wymiaru zasiłków nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, jeżeli postanowienia układów zbiorowych pracy lub przepisy o wynagradzaniu nie przewidują zmniejszania ich za okres pobierania zasiłku. Zasada ta również ma zastosowanie przy ustalaniu podstawy wymiaru wynagrodzenia za okres niezdolności do pracy przysługującego na podstawie art. 92 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (k.p.) oraz innych zasiłków w razie choroby i macierzyństwa, tj. zasiłku opiekuńczego, zasiłku macierzyńskiego i świadczenia rehabilitacyjnego. Dotyczy ona nie tylko dodatku za wysługę lat, ale także premii, nagród, dodatków i innych składników wynagrodzenia przysługujących pracownikowi za okresy miesięczne, kwartalne, roczne itp.

W podstawie wymiaru wynagrodzenia za czas choroby, zasiłku chorobowego, a także innych zasiłków w razie choroby i macierzyństwa należy uwzględniać te wszystkie składniki wynagrodzenia:

1. od których odprowadzana jest składka na ubezpieczenie chorobowe oraz
2. co do których obowiązujące u pracodawcy przepisy płacowe albo umowy o pracę nie zawierają jednoznacznych postanowień o zachowywaniu przez pracownika prawa do tego składnika wynagrodzenia za okres pobierania zasiłku (wynagrodzenia za czas choroby).

Jeżeli spełnione są oba te warunki, należy uznać, że składnik wynagrodzenia nie jest wypłacany za okres pobierania zasiłku i powinien być przyjęty do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku. Gdyby jednak, mimo braku odpowiednich zapisów w przepisach płacowych lub umowach o pracę, w praktyce pracodawca wypłacał składnik wynagrodzenia za okresy pobierania zasiłków, wówczas ten składnik wynagrodzenia nie powinien być wliczany do podstawy wymiaru zasiłków.

SKŁADNIKI WYNAGRODZENIA, KTÓRYCH NIE NALEŻY PRZYJMOWAĆ DO PODSTAWY ZASIŁKÓW

1. Składniki wynagrodzenia stanowiące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, tj. premie, nagrody, dodatki itp., do których pracownik zachowuje prawo za okresy pobierania wynagrodzenia chorobowego i zasiłków.

2. Składniki wynagrodzenia, na których przyznanie i wypłatę ewentualna absencja pracownika nie ma żadnego wpływu. Chodzi tu o takie, które pracownik otrzyma mimo pobierania zasiłku, których przyznanie i wypłata nierzadko związana jest ze szczególnymi okolicznościami (profilaktyczne badania medyczne, uzyskanie dyplomu ukończenia szkoły itp.). Przyznanie ich w zasadzie nie wypływa wprost z oceny wykonywania obowiązków służbowych przez pracownika.

Jeśli zatem z przepisów obowiązujących w danej jednostce budżetowej lub regulaminu wynagradzania wynika, że dodatek stażowy nie jest wypłacany za okres pobierania zasiłku macierzyńskiego, wówczas w zaświadczeniu ZUS Z-3 należy podać jego wysokość, aby ZUS obliczył podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego z jego uwzględnieniem, zaś jego kwotę dodatku należy wykazać w kolumnie 8.

W większości jednostek budżetowych dodatek za wieloletnią pracę przysługuje pracownikowi za dni, za które otrzymuje wynagrodzenie, oraz za dni nieobecności w pracy z powodu niezdolności do pracy wskutek choroby albo konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem lub chorym członkiem rodziny, za które pracownik otrzymuje z tego tytułu zasiłek z ubezpieczenia społecznego. Tak skonstruowane przepisy nie dają prawa do wypłaty dodatku stażowego za czas macierzyństwa i wskazują na konieczność jego doliczenia do podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego. Należy jednak wziąć pod uwagę, że niektóre jednostki mogą posiadać odrębne zapisy w regulaminach wynagradzania, które rozszerzają prawo do dodatku stażowego na okres przebywania pracownika na urlopie macierzyńskim, dlatego w prawidłowej odpowiedzi na zadane pytanie jest niezbędna analiza zarówno przepisów branżowych, jak i wewnętrznych danej jednostki.

Podstawa prawna

• art. 36-38 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 645; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 568)

• § 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 8 grudnia 2015 r. w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub ich wysokość oraz dokumentów niezbędnych do przyznania i wypłaty zasiłków (j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 87)

©℗

MARZANNA KROŃSKA

długoletni pracownik ZUS, główny specjalista w Wydziale Świadczeń Emerytalno-Rentowych, autor wielu publikacji z zakresu ubezpieczeń społecznych i prawa pracy