Godziny ponadwymiarowe w podstawie nagrody jubileuszowej, do której nauczyciel nabył prawo we wrześniu

Kwestia wliczania godzin ponadwymiarowych i doraźnych zastępstw do podstawy nagrody jubileuszowej pedagoga od lat budzi kontrowersje, znajdując różne i odmienne odpowiedzi w literaturze przedmiotu. Pomocne w sprawie może okazać się rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego w Gdańsku, który przychylił się do wliczania godzin wypracowanych we wrześniu nauczycielowi, który nabył prawo do nagrody we wrześniu i wyrównania nagrody po ich wpracowaniu.

Stan faktyczny

Nauczycielka nabyła prawo do nagrody jubileuszowej za 35 lat pracy 4 września 2018 r. i w tym samym dniu nagroda została jej wypłacona. W jej podstawie nie uwzględniono wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe za poprzedni rok szkolny oraz nie przyjęto godzin wypracowanych we wrześniu 2018 r. Pracownica, w dniu 1 października 2018 r., złożyła wniosek o wyrównanie nagrody o przepracowane godziny ponadwymiarowe we wrześniu. Szkoła odmówiła wypłaty, powołując się na § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 30 października 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających nauczyciela do nagrody jubileuszowej oraz szczegółowych zasad jej obliczania i wypłacania, Dz.U. z 2001 r., Nr 128, poz. 1418 (dalej: rozporządzenie w prawie nagród jubileuszowych nauczycieli), i argumentowała, iż skoro nauczycielce wypłacono nagrodę jubileuszową w dniu jej nabycia, tj. 4 września 2018 r., to brak było podstaw do ustalenia w wysokości nagrody jubileuszowej godzin ponadwymiarowych, albowiem w miesiącu poprzedzającym wrzesień powódka nie miała wypracowanych takich godzin.

Rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego

Sąd Rejonowy uwzględnił powództwo nauczycielki. Przechodząc do rozważań prawnych, w pierwszej kolejności zauważył, że prawo do nagrody jubileuszowej nauczyciela wynika z art. 47 ustawy z 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela, j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 2215 (dalej: Karta Nauczyciela). Za wieloletnią pracę nauczyciel otrzymuje nagrodę jubileuszową w wysokości:

1. za 20 lat pracy - 75% wynagrodzenia miesięcznego;
2. za 25 lat pracy - 100% wynagrodzenia miesięcznego;
3. za 30 lat pracy - 150% wynagrodzenia miesięcznego;
4. za 35 lat pracy - 200% wynagrodzenia miesięcznego;
5. za 40 lat pracy - 250% wynagrodzenia miesięcznego.

Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie nagród jubileuszowych nauczycieli, nauczyciel nabywa prawo do nagrody jubileuszowej w dniu, w którym upływa okres uprawniający do nagrody. W myśl § 3 ust. 1 tegoż przepisu, podstawę obliczenia nagrody jubileuszowej stanowi wynagrodzenie miesięczne przysługujące nauczycielowi w dniu nabycia prawa do nagrody, a jeżeli jest to dla nauczyciela korzystniejsze - wynagrodzenie przysługujące mu w dniu jej wypłaty. Nagrodę oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy (§ 3 ust. 3 rozporządzenia w sprawie nagród jubileuszowych nauczycieli).

Natomiast treść § 1 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 6 czerwca 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy nauczycieli, j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 1455 (dalej: rozporządzenie urlopowe nauczycieli), stanowi, iż w wynagrodzeniu za urlop wypoczynkowy nauczyciela uwzględnia się m.in. wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw.

Wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw oblicza się, mnożąc przeciętną miesięczną liczbę godzin z okresu miesięcy danego roku szkolnego poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu, a jeżeli okres zatrudnienia jest krótszy od roku szkolnego - z tego okresu, przez godzinową stawkę wynagrodzenia przysługującą w miesiącu wykorzystywania urlopu (§ 4 ww. rozporządzenia urlopowego nauczycieli).

W swojej argumentacji Sąd Rejonowy zauważył, iż zgodnie z art. 39 ust. 4 Karty Nauczyciela, składniki wynagrodzenia, których wysokość może być ustalona jedynie na podstawie już wykonanych prac, wypłaca się miesięcznie lub jednorazowo z dołu w ostatnim dniu miesiąca. Jeżeli ostatni dzień miesiąca jest dniem ustawowo wolnym od pracy, wynagrodzenie wypłacane jest w dniu poprzedzającym ten dzień, a w wypadkach szczególnie uzasadnionych wynagrodzenie może być wypłacone w jednym z ostatnich 5 dni miesiąca lub pierwszego dnia miesiąca.

Nagroda jubileuszowa nie jest zaliczana do składników wynagrodzenia za pracę danego pracownika i stanowi odrębne świadczenie pieniężne z tytułu pozostawania w stosunku pracy przez określony w przepisach prawa pracy czas. Istotą gratyfikacji jubileuszowej jest nagradzanie pracy u jednego pracodawcy lub w jednym zawodzie. Szczegółowe zasady ustalania i wypłaty "jubileuszówek" regulują natomiast poszczególne przepisy resortowe dla poszczególnych grup zawodowych. I tak nauczycielom szkół publicznych przysługuje za wieloletnią pracę nagroda jubileuszowa.

(…) W konsekwencji nagroda jubileuszowa jako świadczenie jednorazowe jest wypłacana w ostatnim dniu miesiąca, w którym pracownik nabył do niej prawo. Zatem w przypadku nabycia przez nauczyciela prawa do nagrody jubileuszowej i wypłaty tej nagrody we wrześniu wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe oblicza się w wysokości średniej z miesięcy roku szkolnego poprzedzających 30 września, czyli są to właściwie godziny ponadwymiarowe przyznane nauczycielowi we wrześniu, z uwzględnieniem godzinowej stawki wynagrodzenia przysługującej nauczycielowi w tym miesiącu. (…).

Wnioski z wyroku

Coraz częściej w orzecznictwie sądów i literaturze przedmiotu przeważa pogląd, że nagroda jubileuszowa nauczyciela, który nabył do niej prawo we wrześniu, powinna być wypłacona z końcem września lub 1 października, a w jej podstawie powinny znaleźć się przepracowane we wrześniu godziny ponadwymiarowe i doraźnych zastępstw.

Wyrok Sądu Rejonowego Gdańsk-Południe w Gdańsku - VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 1 sierpnia 2019 r., sygn. akt VI P 44/19

©℗