Czy ZUS wyda interpretację wyjaśniającą, jak prawidłowo wypełnić formularz RUD

PROBLEM

Nasza firma zatrudnia wielu wykonawców na podstawie umowy o dzieło. W związku z tym niejednokrotnie mamy wątpliwości, jak prawidłowo wypełnić formularz RUD, bo ogólnodostępne wyjaśnienia nie zawsze odpowiadają okolicznościom, które występują w naszej firmie. Czy można wystąpić do ZUS o interpretację, jak w konkretnej sytuacji wypełnić formularz RUD? Chcielibyśmy się w ten sposób zabezpieczyć przed skutkami ewentualnych błędów w tym zakresie.

RADA

Nie, ZUS nie wyda Państwu interpretacji indywidualnej w zakresie zasad wypełniania jakiegokolwiek formularza, w tym formularza RUD. Tego rodzaju zagadnienia zdaniem ZUS w ogóle nie mogą być przedmiotem interpretacji indywidualnej. Szczegóły w uzasadnieniu.

UZASADNIENIE

Interpretacje indywidualne. Przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez niego daniny publicznej albo składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne (art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców). Przedsiębiorca nie może być obciążony żadnymi sankcjami administracyjnymi, finansowymi lub karami w zakresie, w jakim zastosował się do uzyskanej interpretacji indywidualnej. Nie można też obciążyć go daninami w wysokościach wyższych niż wynikające z tej interpretacji.

Zakres przedmiotowy interpretacji. Zasadniczo zatem interpretacja indywidualna dotyczy przepisów, z których wynika obowiązek opłacania należności publicznoprawnych, do których zalicza się m.in. także składki na ZUS. Ten ogólny zakres przedmiotowy jest doprecyzowany w ustawie systemowej. I tak, zgodnie z art. 83d tej ustawy, ZUS wydaje interpretacje indywidualne w zakresie:

• obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym,
• zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy z Funduszem Solidarnościowym, FGŚP oraz FEP,
• podstawy wymiaru składek na ww. ubezpieczenia i fundusze.

Tym samym ZUS nie wyda płatnikowi interpretacji w innych, często wnioskowanych tematach, m.in. dotyczących:

• objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym,
• obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy z Funduszem Solidarnościowym oraz FGŚP,
• uznania danej pracy za pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze,
• prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych i ich wysokości,
• zasad składania i wypełniania dokumentów ubezpieczeniowych,
• zasad ustalania właściwego ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego.

PRZYKŁAD

Spółka z o.o. będąca przedsiębiorcą (przedsiębiorstwem) w rozumieniu ustawy - Prawo przedsiębiorców ma wątpliwości w zakresie opłacania składek na FP i FS oraz FGŚP.

Wariant I

Płatnik nie wie, do kiedy trwa okres zwolnienia z opłacania tych składek za osobę, która powróciła do pracy po urlopie wychowawczym. W tym zakresie ZUS nie udzieli płatnikowi interpretacji - pytanie dotyczy bowiem samego obowiązku świadczenia składek na FP i FS oraz FGŚP (czy istnieje ten obowiązek, czy też nie).

Wariant II

Płatnik ma wątpliwość w zakresie ustalenia prawidłowej wysokości składki na FP i FS oraz FGŚP za zleceniobiorcę. ZUS wyda interpretację, ponieważ pytanie dotyczy zasad obliczania składek na wskazane fundusze.

Zasady wypełniania dokumentów nie podlegają wyjaśnieniu w trybie interpretacji. Jak wynika z powyższych wyjaśnień, zasady wypełniania dokumentów ubezpieczeniowych, w tym także formularza RUD, nie mogą być przedmiotem interpretacji indywidualnej i ZUS na pewno odmówi jej wydania, nawet jeżeli płatnik zdecyduje się na złożenie wniosku.

Umowa o dzieło jest kontraktem nieoskładkowanym (z wyjątkiem tzw. umów własnych - zawieranych z własnym pracownikiem lub wykonywanych na rzecz własnego pracodawcy). Co prawda, w formularzu RUD płatnik informuje o zawarciu umów o dzieło, które w określonych okolicznościach mogą zostać uznane np. za umowy zlecenia i objęte oskładkowaniem, jednak z samego formularza RUD nie wynika obowiązek opłacenia jakiejkolwiek daniny publicznoprawnej ani składek ZUS.

W sytuacji gdy płatnik ma wątpliwości, jak prawidłowo wypełnić formularz RUD, może skorzystać z pomocy infolinii ZUS i uzyskać tam poradę. Jeżeli płatnik chciałby dostać odpowiedź organu na piśmie, może także wystąpić do ZUS z wnioskiem o udzielenie wykładni, przedstawiając indywidualną sytuację, która wymaga wyjaśnienia. W takim przypadku ZUS także odpowie płatnikowi w formie pisemnej. Nie będzie to jednak interpretacja wiążąca w rozumieniu ustawy - Prawo przedsiębiorców i nie będzie chroniła przed negatywnymi skutkami działań płatnika, nawet jeżeli postąpi on zgodnie z wytycznymi ZUS.

PODSTAWA PRAWNA:

• art. 83d ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 423; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 619

• art. 34 ustawy z 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 162

• art. 34 ust. 1 ustawy z 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 162

Joanna Stolarska

prawnik, ekspert prawa ubezpieczeń społecznych, autorka licznych publikacji i opracowań z zakresu składkowego, redaktor MONITORA prawa pracy i ubezpieczeń, były wieloletni pracownik ZUS