PROBLEM
RADA
UZASADNIENIE
Obowiązek zgłoszenia umowy o dzieło w ZUS. Płatnik składek jest zobowiązany zgłosić do ZUS umowy o dzieło zawarte 1 stycznia 2021 r. lub później. Zgłoszenia należy dokonać w terminie 7 dni od dnia zawarcia umowy o dzieło (nawet jeśli umowy o dzieło zawarte są z tym samym wykonawcą, termin 7 dni biegnie odrębnie dla każdej z nich). Jeśli ostatni dzień 7-dniowego terminu przypada na dzień wolny od pracy, wówczas pierwszy roboczy dzień po dniu (dniach) wolnym od pracy jest ostatnim dniem na wykonanie obowiązku złożenia formularza RUD.
Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje umów o dzieło zawartych z osobą, która pozostaje z płatnikiem w stosunku pracy lub jeśli w ramach umowy o dzieło zawartej z innym podmiotem pracownik wykonuje dzieło na rzecz swojego pracodawcy. Jeśli zatem byli Państwo zobowiązani zgłosić umowę o dzieło, a upłynął już termin 7 dni od dnia zawarcia umowy - należy niezwłocznie zgłosić taką umowę do ZUS, podając w formularzu RUD wymagane dane. Nie ma przy tym znaczenia, czy wykonawca nadal wykonuje umowę o dzieło, czy też umowa została już wykonana.
PRZYKŁAD
24 marca 2021 r. spółka będąca płatnikiem składek zawarła umowę o dzieło z Mateuszem K. na wykonanie na jednej ze ścian budynku spółki graffiti z logo spółki (Mateusz K. jest amatorem, nie zajmuje się zawodowo świadczeniem takich usług, nie jest pracownikiem spółki). Mateusz K. miał zrobić (i zrobił) graffiti w sobotę 27 marca. Zostało ono wykonane zgodnie z umową i 29 marca 2021 r. spółka wypłaciła Mateuszowi K. wynagrodzenie. Pomimo że umowa została zrealizowana przed upływem terminu na złożenie formularza RUD, należało go złożyć najpóźniej 31 marca 2021 r. Jeśli spółka tego nie zrobiła, powinna niezwłocznie zgłosić umowę o dzieło do ZUS.
Niezgłoszenie umowy zagrożone grzywną. Ustawodawca, wprowadzając obowiązek raportowania do ZUS o umowach o dzieło, nie ustanowił odrębnej sankcji za naruszenie tego obowiązku. Artykuł 98 ustawy systemowej, regulujący odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko przepisom ustawy, nie został wówczas znowelizowany. Odpowiedzialność za naruszenie przepisów ustawy w związku z nowym obowiązkiem wobec ZUS wynika z art. 98 ust. 2 pkt 2 ustawy systemowej, zgodnie z którym:
§
Kto jako płatnik składek albo osoba obowiązana do działania w imieniu płatnika (…) nie zgłasza wymaganych ustawą danych lub zgłasza nieprawdziwe dane albo udziela w tych sprawach nieprawdziwych wyjaśnień lub odmawia ich udzielenia, (…) podlega karze grzywny do 5000 złotych.
Z powyższego wynika, że mimo iż obowiązek zgłaszania do ZUS informacji o umowach o dzieło spoczywa zarówno na płatnikach składek, jak i na osobach fizycznych zamawiających dzieło, jednak sankcje z ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych mogą zostać nałożone wyłącznie na płatników składek (art. 98 nakłada sankcje wyłącznie na "płatników składek" oraz na "osoby obowiązane do działania w imieniu płatnika składek").
Z treści przywołanego przepisu wywnioskować też można, że sankcje wobec płatnika składek mogą być nałożone wyłącznie wtedy, gdy płatnik ten (osoba zobowiązana do działania w imieniu płatnika) w ogóle nie złoży formularza RUD, a nie wtedy, gdy płatnik składek złoży go po terminie. Zauważyć należy, że ustawa systemowa w innych przepisach (np. w art. 98 ust. 1 w pkt 1a, w pkt 6) sankcje za niektóre naruszenia (np. niedopełnienie obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, niedopełnienie obowiązku przesyłania deklaracji rozliczeniowych oraz imiennych raportów miesięcznych) wiąże z opóźnieniem w dokonaniu określonej czynności. Zatem skoro w odniesieniu do niezgłaszania wymaganych ustawą danych o umowach o dzieło ustawodawca nie przewidział sankcji za uchybienie terminowi na złożenie formularza RUD, należy przyjąć, że płatnik składek popełnia wykroczenie, o którym mowa w art. 98 ust. 1 pkt 2 ustawy systemowej, tylko wtedy, gdy w ogóle nie złoży formularza, a nie wtedy, gdy złoży go z uchybieniem terminowi.
PRZYKŁAD
Spółka (płatnik składek) zawarła w pierwszym kwartale 2021 r. dwie umowy o dzieło z osobami fizycznymi, nieprowadzącymi działalności gospodarczej i niebędącymi pracownikami spółki: pierwszą - 4 stycznia, drugą - 1 marca 2021 r. Formularze RUD powinny być złożone odpowiednio - do 11 stycznia i do 8 marca 2021 r. Spółka zgłosiła do ZUS tylko drugą umowę o dzieło i dopiero 23 marca 2021 r. Zatem ewentualną grzywnę, na mocy art. 98 ust. 1 pkt 2 ustawy systemowej, płatnik może ponieść tylko z uwagi na niezgłoszenie do ZUS umowy o dzieło zawartej w styczniu 2021 r.
Weryfikacja umów o dzieło przez ZUS. Biorąc pod uwagę cel, dla którego zostały wprowadzone przepisy o raportowaniu do ZUS o umowach o dzieło, tj. umożliwienie zakładowi weryfikowania istnienia obowiązku ubezpieczeń społecznych osób wykonujących umowy nazwane umowami o dzieło, należy stwierdzić, że opóźnienie w złożeniu formularza RUD nie wpływa na możliwość dokonania takiej weryfikacji. Stosowanie restrykcji wobec płatników składek (grzywna) w razie opóźnienia w przekazaniu formularza RUD nie byłoby uzasadnione.
Należy przy tym dodać, że ZUS nie jest uprawniony do nakładania grzywny na płatników składek. Grzywna może być wymierzona przez sąd - na wniosek ZUS, zgodnie z przepisami ustawy - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Sąd może nałożyć grzywnę w wysokości od 20 zł do 5000 zł.
PODSTAWA PRAWNA:
art. 36 ust. 17, art. 66 ust. 4, art. 98 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 423; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 619
art. 17 § 3 ustawy z 24 sierpnia 2001 r. - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 457
załącznik nr 24 do rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z 20 grudnia 2020 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika składek, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, raportów informacyjnych, oświadczeń o zamiarze przekazania raportów informacyjnych, informacji o zawartych umowach o dzieło oraz innych dokumentów - Dz.U. z 2020 r. poz. 2366
dr Aneta Olędzka
radca prawny, doktor nauk prawnych, ekspert z zakresu prawa pracy, ubezpieczeń i prawa cywilnego
My i nasi partnerzy (w łącznej liczbie: 872), na podstawie wyrażonej zgody lub uzasadnionego interesu, przetwarzamy dane osobowe, takie jak: adresy IP i unikalne identyfikatory, wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru reklam, reklamy oparte na ograniczonych danych i pomiarach reklam oraz podobne technologie w następujących celach: spersonalizowane reklamy, wybór spersonalizowanych treści, pomiar reklam i treści, badanie odbiorców oraz ulepszanie usług. Wykorzystanie ich pozwala nam zapewnić Państwu maksymalną wygodę przy korzystaniu z naszych serwisów poprzez zapamiętanie Państwa preferencji i ustawień na naszych stronach.
Pliki cookie, identyfikatory urządzeń lub podobne identyfikatory online (np. identyfikatory oparte na logowaniu, identyfikatory przypisywane losowo, identyfikatory sieciowe) w połączeniu z innymi informacjami (takimi jak rodzaj przeglądarki i informacje w niej zawarte, język, rozmiar ekranu, obsługiwane technologie itp.) mogą być przechowywane lub odczytywane na Twoim urządzeniu celem rozpoznania urządzenia za każdym razem, gdy następuje połączenie z aplikacją lub witryną internetową – w celach tutaj przedstawionych.
W dowolnym momencie mają Państwo możliwość samodzielnej zmiany ustawień dotyczących przetwarzanych informacji, a także wyrażenia sprzeciwu odnośnie przetwarzania tych danych lub ich wycofania, które na podstawie uzasadnionego interesu nie wymagają Państwa zgody. Wycofanie zgody nie ma wpływu na zgodność z prawem przetwarzania Państwa danych, którego dokonano na podstawie udzielonej wcześniej zgody.
W celu zmiany ustawień (przycisk "USTAWIENIA ZAAWANSOWANE") lub wycofania zgody (przycisk "WYCOFUJĘ ZGODĘ") na przetwarzanie danych, należy wyświetlić okno z ustawieniami, klikając w link "Zmień ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce strony.
Dalsze korzystanie z serwisu bez zmiany ustawień dotyczących prywatności oznacza ich akceptację, co będzie skutkowało zapisywaniem danych osobowych opisanych powyżej na Państwa urządzeniach przez wszystkie serwisy internetowe Spółek Grupy INFOR PL.
Więcej informacji o zamieszczanych plikach cookie, możliwości zmiany ustawień prywatności oraz polityce przetwarzania danych znajdą Państwo w Polityce Prywatności Grupy INFOR PL i Polityce Cookies Grupy INFOR PL