Zmiany przepisów o składaniu informacji o schematach podatkowych MDR

Z dniem 1 lipca 2020 r. w Ordynacji podatkowej zostały wprowadzone zmiany związane z wdrożeniem obowiązkowej automatycznej wymiany informacji w dziedzinie opodatkowania w odniesieniu do podlegających zgłoszeniu uzgodnień transgranicznych MDR. NSP nadane schematom transgranicznym z dniem 1 lipca 2020 r. stały się nieważne. Konieczne jest zatem ponowne wystąpienie o nadanie numeru dla takiego schematu. Na wspomagających nałożono też dodatkowe obowiązki raportowania.

1 stycznia 2019 r. do krajowego porządku prawnego zostały wprowadzone regulacje dotyczące obowiązku przekazywania do Szefa KAS informacji o schematach podatkowych.

Obowiązkiem przekazywania informacji zostali obarczeni m.in. doradcy podatkowi, adwokaci, radcy prawni, biegli rewidenci, notariusze, osoby świadczące usługi prowadzenia ksiąg rachunkowych, jak również dyrektorzy finansowi i pracownicy banków lub innych instytucji finansowych doradzający klientom, a ponadto sami podatnicy.

Podstawowym celem tych regulacji jest umożliwienie szybkiego dostępu administracji podatkowej do informacji o potencjalnie agresywnym planowaniu lub nadużyciach związanych z planowaniem podatkowym oraz informacji o promotorach i tych, którzy korzystają ze schematów podatkowych. Przepisy te miały również zniechęcić podatników oraz ich doradców do wdrażania u podatników uzgodnień mogących stanowić unikanie opodatkowania, jak również umożliwić szybką reakcję fiskusa w postaci ewentualnych zmian legislacyjnych.

W sytuacjach, w których uzgodnienie nie stanowi formy agresywnego planowania podatkowego, obowiązek przekazania informacji o schemacie podatkowym jest jedynie obowiązkiem sprawozdawczym. Choć podstawowym celem przepisów MDR jest uzyskiwanie informacji o uzgodnieniach, co do których zachodzi zwiększone ryzyko agresywnej optymalizacji podatkowej, to jest to również instrument, który może dostarczyć cennych informacji do analizy funkcjonowania określonych ulg lub preferencji pod kątem ich oceny ex-post.

Przypomnieć należy, iż Polska jako pierwszy kraj w Unii Europejskiej wprowadziła powyższe przepisy. Biorąc pod uwagę, że krajowy format tych przepisów odbiega od unijnego, niezbędne okazało się dokonanie szeregu korekt w tym zakresie. Zmiany zostały wprowadzone do Ordynacji podatkowej z dniem 1 lipca 2020 r. ( Dz.U. z 2020 r. poz. 1106).

Niechętne jurysdykcje

W definicji transgranicznego schematu podatkowego pojawiła się nowa kategoria krajów traktowanych przez UE jak "raje podatkowe". Lista krajów i terytoriów wskazanych w unijnym wykazie jurysdykcji niechętnych współpracy do celów podatkowych przyjęta przez Radę Unii Europejskiej została już opublikowana. Na liście tej znajdują się następujące kraje:

1. Republika Fidżi

2. Guam

3. Kajmany

4. Republika Palau

5. Sułtanat Omanu

6. Republika Trynidadu i Tobago

7. Samoa Amerykańskie.

Dokonywanie płatności na rzecz odbiorców posiadających miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd w tych jurysdykcjach stanowi tzw. szczególną cechę rozpoznawczą, która - połączona z cechą głównej korzyści podatkowej i ogólną cechą rozpoznawczą - może wskazywać na istnienie tzw. transgranicznego schematu podatkowego, który podlega obowiązkowi raportowania.

Przekazywanie informacji o schematach podatkowych transgranicznych

Nowela w art. 13 wprowadziła zmiany w zakresie przekazywania informacji o schematach podatkowych transgranicznych. Dodano tam przepisy nakazujące podmiotom zobowiązanym (tj. promotorowi lub korzystającemu, a w szczególnych przypadkach wspomagającemu) powtórne przekazanie do Szefa KAS informacji o schemacie podatkowym. Celem przepisu było nałożenie na promotorów, korzystających oraz wspomagających obowiązku przekazywania informacji o schematach podatkowych transgranicznych, jeżeli pierwszej czynności związanej z ich wdrażaniem dokonano w okresie od dnia 26 czerwca 2018 r. do dnia 30 czerwca 2020 r. Dotychczas obowiązek retrospektywnego raportowania obejmował okres od 26 czerwca 2018 r. do 31 grudnia 2018 r. Obowiązek ten nie obejmował jednak wspomagających.

Informacje przekazywane przez korzystającego

Obowiązek przekazania informacji o schemacie podatkowym przez korzystającego uregulowany jest w sposób generalny w art. 86c § 1 i 2 Op. Równocześnie po stronie korzystającego powstawać może obowiązek przekazania tej informacji w sytuacji przewidzianej w art. 86j § 2 i 3 Op - tj. obowiązek przekazania informacji o schemacie podatkowym przez korzystającego w momencie składania informacji MDR-3 na podstawie art. 86j § 1 Op, gdy schematowi nie nadano jeszcze NSP lub korzystający posiada informacje odbiegające od informacji zawartych w otrzymanym przez niego potwierdzeniu nadania NSP.

Jednocześnie biorąc pod uwagę fakt, że obowiązkami retrospektywnego raportowania objęte są również schematy przekazane do Szefa KAS do dnia 30 czerwca 2020 r., wprowadzono w art. 13 ust. 6 noweli uproszczone zasady przekazywania tych informacji. W takim przypadku, gdy więcej niż jeden podmiot będzie obowiązany do wykonania powyższego obowiązku, obowiązek ten powinien wykonać podmiot, który uprzednio przekazał tę informację do Szefa KAS. W odniesieniu do schematów już zaraportowanych podmioty nie są zatem obowiązane do ustalania "na nowo", który z nich jest obowiązany do przekazania tych schematów. Nie mają więc do nich zastosowania reguły określone m.in. w art. 86e Op.

W pierwszej kolejności obowiązek przekazania informacji o schemacie podatkowym spoczywać będzie na promotorze. W sytuacji, w której promotor nie przekaże tej informacji (lub w przypadku danego uzgodnienia promotor w ogóle nie wystąpił), obowiązek przekazania tej informacji spoczywa na korzystającym. Uzupełnieniem tych przepisów jest również wskazanie na mogące wystąpić w tej sytuacji obowiązki wspomagającego, które aktualizować się będą w sytuacji powzięcia przez wspomagającego wątpliwości odnośnie charakteru uzgodnienia lub dostrzeżenia przez wspomagającego, że uzgodnienie stanowi schemat podatkowy.

Dodatkowo, w celu wykonania powyższego obowiązku raportowania, promotor będzie obowiązany uwzględnić listę terytoriów lub krajów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową określonych w unijnym wykazie jurysdykcji niechętnych współpracy do celów podatkowych (art. 13 ust. 2 noweli).

Obowiązek raportowania przez wspomagającego

Od 1 stycznia 2019 r. obowiązek retrospektywnego raportowania dotyczył promotora lub korzystającego. W wyniku nowelizacji objęto obowiązkiem retrospektywnego raportowania również wspomagającego. Obowiązek zaraportowania tych schematów przez wspomagającego aktualizować się będzie, jeśli wspomagający przy zachowaniu staranności ogólnie wymaganej w dokonywanych przez niego czynnościach, przy uwzględnieniu zawodowego charakteru jego działalności, obszaru jego specjalizacji oraz przedmiotu wykonywanych przez niego czynności, dostrzegł lub powinien był dostrzec, że uzgodnienie, w odniesieniu do którego jest wspomagającym, stanowi schemat podatkowy transgraniczny. Wspomagający, co do zasady, nie zostali zobowiązani do aktywnego poszukiwania informacji o uzgodnieniu i jego konsekwencjach podatkowych. Jeżeli powstanie obowiązek informowania o schematach podatkowych, to będzie dotyczył jedynie tych informacji, które znajdują się w posiadaniu wspomagającego. Na ocenę tego, czy wspomagający powinien był dostrzec, że uzgodnienie, w odniesieniu do którego jest wspomagającym, stanowi schemat podatkowy, wpływać może wiele czynników, np. dotychczasowe czynności wykonywane przez wspomagającego w stosunku do tych samych lub powiązanych podmiotów, stosowanie rozwiązań nietypowych w danej branży itp.

Numery schematów transgranicznych

Porządkując przepisy, w myśl art. 15 noweli, z dniem 1 lipca 2020 r. numery schematu podatkowego (NSP) nadane przed tym dniem schematom podatkowym transgranicznym stają się nieważne. Trzeba będzie ponownie zgłosić schematy transgraniczne z wykorzystaniem struktur zgodnych z unijnymi. W związku z tym Szef KAS nie będzie obowiązany do wydawania postanowienia w sprawie unieważnienia NSP, ponieważ przepisu art. 86i § 2 pkt 1 Op nie stosuje się.

Podatnicy, którzy dokonali zgłoszenia transgranicznego schematu podatkowego do dnia 30 czerwca 2020 r., mają obowiązek dokonania ponownego raportowania tych samych schematów w nowej już formie. Konieczne będzie tu przedstawienie nowych informacji przez podatników. Przy tym 30 czerwca 2021 r. Ministerstwo Finansów wydało rozporządzenie, zgodnie z którym raportowanie schematów podatkowych nastąpi w terminach:

• promotor - do 31 grudnia 2020 r.,
• korzystający - do 31 stycznia 2021 r.,
• wspomagający - do 28 lutego 2021 r.

Podsumowanie

Należy zapamiętać że w związku z nowelizacją wprowadzoną 1 lipca 2020 r.:

- wspomagającego objęto obowiązkiem retrospektywnego raportowania,

- promotorzy, wspomagający i korzystający muszą jeszcze raz zgłosić fiskusowi schematy transgraniczne, w których pierwszej czynności dokonano od 26 czerwca 2018 r. do 30 czerwca 2020 r.,

- unieważniono dotychczasowe numery schematów podatkowych (NSP) nadane przed 1 lipca 2020 r. schematom podatkowym transgranicznym.

Podstawa prawna:

• art. 13 i 15 ustawy z 28 maja 2020 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku od towarów i usług, ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami oraz niektórych innych ustaw - Dz.U. z 2020 r. poz. 1106

• rozporządzenie Ministra Finansów z 30 czerwca 2020 r. w sprawie przedłużenia niektórych terminów związanych z przekazywaniem informacji o schematach podatkowych i wymianą informacji podatkowych z innymi państwami - Dz.U. z 2020 r. poz. 1162

Ryszard Kubacki

doradca podatkowy, autor komentarzy książkowych i licznych publikacji z dziedziny podatków, prawa gospodarczego i karnego skarbowego

Czytaj także: "Przesunięcie terminu informowania o schematach transgranicznych" - na www.inforlex.pl/ewydania