MF: Koszty upomnienia przy egzekwowaniu dochodów z realizacji zadań zleconych

W samorządowych jednostkach budżetowych koszty upomnienia to tytuł należności budżetowych związany z realizacją nie tylko zadań własnych, ale również zadań zleconych. Czy jest to wówczas dochód budżetu JST czy dochód budżetu państwa? Artykuł powstał na podstawie interpretacji Ministerstwa Finansów z 8 listopada 2017 r. (sygn. BP1.4102.43.2017).

Realizacja zadań zleconych przez samorządową jednostkę budżetową może wiązać się z uzyskiwaniem w tym zakresie dochodów. Wówczas dochody takie samorządowa jednostka budżetowa przekazuje do jednostki nadrzędnej - urzędu JST. Wpływy te zasadniczo zasilają budżet państwa. Stąd realizacja takich dochodów powinna być ujawniana w sprawozdaniu Rb-27ZZ.

Zdarza się, że samo naliczenie dochodów uzyskiwanych w ramach realizacji zadań zleconych nie skutkuje terminową wpłatą tego dochodu przez zobowiązanego. Takie sytuacje mogą być szczególnie częste wśród klientów pomocy społecznej. Wówczas należy podjąć czynności w celu wyegzekwowania należnych kwot. Wszczęcie egzekucji administracyjnej poprzedza przesłanie zobowiązanemu pisemnego upomnienia (art. 15 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji). Doręczenie tego upomnienia daje jednostce prawo do pokrycia przez zobowiązanego tzw. kosztów upomnienia. Wysokość tych kosztów powinna być zresztą wymieniona w treści upomnienia. Obecnie koszty upomnienia wynoszą 11,60 zł.

Z obserwacji Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach wynika, że klasyfikowanie i ujmowanie przez JST w sprawozdaniu Rb-27ZZ kosztów upomnień jest niejednolite. Dotyczy to szczególnie kosztów upomnień związanych z egzekwowaniem nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych i wychowawczych oraz z funduszu alimentacyjnego.

Problem związany z kosztami upomnień ma swój wymiar w zakresie zastosowania klasyfikacji budżetowej dla tych dochodów, a także pytania o to, czy wpływ z tytułu takich kosztów upomnień powinien zostać przekazany na rachunek budżetu JST, czy powinien zostać przekazany na rachunek budżetu państwa.

Ministerstwo Finansów wskazało jednoznacznie, że:

MF

Koszty upomnień podlegają ściągnięciu w trybie określonym dla kosztów egzekucyjnych i powinny być zaklasyfikowane w paragrafie 064 "Wpływy z tytułu kosztów egzekucyjnych, opłaty komorniczej i kosztów upomnień".

Z kolei dla rozstrzygnięcia, czy są to dochody JST, należy zwrócić uwagę na kwestie finansowania realizacji zadań zleconych i składowych kwoty przekazywanych na ten cel dotacji z budżetu państwa.

W kwestii dłużników alimentacyjnych i uzyskiwanych od nich kosztów upomnień Ministerstwo Finansów wyjaśniło, że:

MF

Zgodnie z postanowieniami art. 31 ustawy z 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów przyznawanie i wypłata świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz podejmowanie działań wobec dłużników alimentacyjnych jest zadaniem zleconym gminie z zakresu administracji rządowej finansowanym w formie dotacji celowej z budżetu państwa. Koszty podejmowanych działań wobec dłużników alimentacyjnych i koszty obsługi świadczeń z funduszu alimentacyjnego wynoszą 3% otrzymanej dotacji na świadczenia z funduszu alimentacyjnego, z zastrzeżeniem art. 27 ust. 6 ww. ustawy. Ponadto gmina właściwa wierzyciela - stosownie do art. 27 ust. 4 ww. ustawy - otrzymuje dochody w wysokości 40% kwoty należności ściągniętych przez gminę od dłużników alimentacyjnych, a pozostałe 60% tej kwoty oraz odsetki stanowią dochód budżetu państwa. Uzyskane przez gminę właściwą wierzyciela dochody, o których mowa wyżej, przeznacza się w szczególności na pokrycie kosztów podejmowania działań wobec dłużników alimentacyjnych.

Podobnie w kwestii uzyskiwanych dochodów ze zwrotu nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych Ministerstwo Finansów wskazało, że:

MF

Zgodnie z postanowieniami art. 33 ust. 2 i 2a ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych świadczenia rodzinne i koszty ich obsługi, składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z ubezpieczenia społecznego oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne są finansowane w formie dotacji celowej z budżetu państwa. Koszty obsługi tych świadczeń wynoszą 3% otrzymanej przez gminę dotacji na świadczenia rodzinne oraz składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z ubezpieczenia społecznego, niemniej jednak niż 6000 zł rocznie dla gminy oraz 30 zł od wydanej decyzji administracyjnej w sprawie świadczenia rodzicielskiego.

Analogicznie w przypadku świadczeń wychowawczych Ministerstwo Finansów stwierdziło, że:

MF

Zgodnie z postanowieniami art. 29 ustawy z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci świadczenie wychowawcze i koszty jego obsługi są finansowane w formie dotacji celowej z budżetu państwa. Koszty obsługi, w przypadku organu właściwego wynoszą 1,5% otrzymanej przez gminę dotacji na świadczenie wychowawcze. Zwroty nienależnie pobranych świadczeń wychowawczych w trakcie danego roku budżetowego nie mają wpływu na wysokość ww. kosztów obsługi.

Oznacza to, że dla realizacji każdego z analizowanych zadań zleconych JST otrzymuje dotację, która obejmuje nie tylko środki pieniężne przeznaczone na wypłaty konkretnego rodzaju świadczenia. Dotacja obejmuje również procentowo wyznaczone wartości, dla których JST przysługują z tytułu ponoszenia kosztów obsługi danego zadania. Owe koszty obsługi zadań, finansowane dotacją z budżetu państwa, mogą zatem dotyczyć m.in. egzekwowania uzyskiwanych należności związanych z realizacją zadań zleconych, jeżeli zachodzi potrzeba ich egzekwowania przez jednostkę.

Skoro na realizację zadań zleconych JST otrzymuje środki, także na tzw. obsługę zadania, a jednocześnie prawidłowa realizacja tych zadań wymaga pozyskiwania dochodów budżetowych na rzecz budżetu państwa, stąd wydaje się zrozumiałe stanowisko Ministerstwa Finansów wskazujące, że:

MF

W przypadku sfinansowania kosztów upomnień z dotacji celowej na zadania z zakresu administracji rządowej z przeznaczeniem m.in. na świadczenia rodzinne (…) - zwrot kosztów upomnień powinien być przekazany na rachunek dochodów budżetu państwa.

Pismo Ministerstwa Finansów z 8 listopada 2017 r.,

sygn. BP1.4102.43.2017

Ireneusz Rosiek

doktor nauk ekonomicznych, specjalista w zakresie finansów publicznych, wykładowca/szkoleniowiec

Podstawy prawne:

• art. 15 § 1 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 1427; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1492)

• załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Finansów z 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1053; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1340)

Źródło

• pismo Ministerstwa Finansów z 8 listopada 2017 r., sygn. BP1.4102.43.2017

• pismo Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach z 14 lipca 2017 r., sygn. FBIIa.3122.31.2017