4/2020, data dodania: 27.03.2020 Bieg przedawnienia przerywa wyłącznie legalnie prowadzona egzekucja
Tylko w sytuacji, gdy organy egzekucyjne procedowały z zachowaniem reguł postępowania spełni się materialnoprawny warunek przerwania biegu przedawnienia wobec danego zobowiązania podatkowego. Z kolei zarówno doręczenie decyzji wymiarowej, jak i postanowienia o nadaniu tej decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności ma podstawowe znaczenie dla prowadzenia postępowania egzekucyjnego.
Do takich wniosków doszedł WSA w Gliwicach w wyroku z 13 stycznia 2020 r. (sygn. akt I SA/Gl 1323/16). Rozpatrywana sprawa dotyczyła określenia zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości.
| Stan faktyczny Wójt (organ podatkowy) określił spółce (podatnik) wysokość zobowiązania podatkowego z tytułu podatku od nieruchomości za 2010 r. i nadał tej decyzji rygor natychmiastowej wykonalności. Postępowanie egzekucyjne przeciwko spółce wszczęte zaś zostało, zanim podatnikowi doręczono decyzję określającą wysokość zobowiązania podatkowego oraz postanowienie o nadaniu jej rygoru natychmiastowej wykonalności. W ocenie podatnika, egzekucji wszczętej zanim została doręczona jej decyzja określająca wysokość zobowiązania podatkowego oraz postanowienie o nadaniu jej rygoru natychmiastowej wykonalności - nie można uznać za legalną (procedowaną zgodnie z prawem) w świetle przepisów Ordynacji podatkowej. W skierowanej do Samorządowego Kolegium Odwoławczego zażaleniu (SKO) podatnik powołał się m.in. na art. 212 Ordynacji podatkowej, który stanowi, że organ podatkowy, który wydał decyzję, jest nią związany od chwili jej doręczenia. A skoro tak, to postępowanie egzekucyjne wszczęte przed doręczeniem decyzji (wraz z postanowieniem) podatnikowi nie mogło przerwać biegnącego terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego (art. 70 Ordynacji podatkowej). |
Stanowisko SKO
W ocenie SKO zastosowanie środka egzekucyjnego na podstawie decyzji, której nadano rygor natychmiastowej wykonalności, i która została wydana przed jego zastosowaniem, a doręczona po jego zastosowaniu - skutecznie spowodowało przerwanie biegu terminu przedawnienia.
Organ II instancji wskazał, że w orzecznictwie wskazuje się, iż skutek prawny w postaci nadania decyzji nieostatecznej rygoru natychmiastowej wykonalności następuje w chwili wydania postanowienia - czyli złożenia pod nim podpisu przez osobę upoważnioną do działania w imieniu organu - a nie dopiero z chwilą jego doręczenia. Fakt ten nie wyłącza zresztą obowiązku doręczenia. Z istoty postanowienia o nadaniu rygoru natychmiastowej wykonalności wynika bowiem, że decyzja, której taki rygor dotyczy, jest "natychmiast wykonalna", a skutek następuje już w dniu wydania postanowienia.
| Z ORZECZNICTWA Przepisy Ordynacji podatkowej nie określają momentu, od którego obowiązuje rygor natychmiastowej wykonalności. Z istoty postanowienia o nadaniu rygoru natychmiastowej wykonalności wynika jednak, że decyzja, której ten rygor dotyczy, jest "natychmiast wykonalna". Skutek w postaci "wykonalności" decyzji następuje zatem już w dniu wydania postanowienia o nadaniu rygoru natychmiastowej wykonalności, a nie w dniu jego doręczenia. Wyrok NSA z 12 marca 2014 r., sygn.akt I FSK 523/13 |
W ocenie sądu administracyjnego
Podatnik zaskarżył do WSA w Gliwicach zarówno decyzję SKO, jak i decyzję wójta. Zdaniem spółki w sytuacji, w której do dnia wszczęcia egzekucji nie doręczono jej decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego, egzekwowanie określonego w nim obowiązku było bezpodstawne i bezprawne. A w konsekwencji zastosowanie środka egzekucyjnego nie może wywołać skutku określonego przez art. 70 § 4 Ordynacji podatkowej.
Ze stanowiskiem tym zgodził się gliwicki sąd administracyjny.
Skład orzekający przypomniał, że zgodnie z art. 70 § 4 Ordynacji podatkowej bieg terminu przedawnienia zostaje przerwany wskutek zastosowania środka egzekucyjnego, o którym podatnik został zawiadomiony. Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu, w którym zastosowano środek egzekucyjny.
"Spełnienie skutku przerwania biegu terminu przedawnienia obwarowane jednak jest warunkiem legalności podjętych przez organy egzekucyjne czynności egzekucyjnych i zawiadomienia dłużnika o zastosowaniu środka egzekucyjnego. Tylko w sytuacji, gdy organy egzekucyjne procedowały z zachowaniem reguł postępowania spełni się materialnoprawny warunek przerwania biegu przedawnienia wobec danego zobowiązania podatkowego. Z kolei zarówno doręczenie decyzji wymiarowej, jak i postanowienia o nadaniu tej decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności ma podstawowe znaczenie dla prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Do warunków formalnych (procesowych) jakie muszą zostać spełnione, należy uzyskanie przez decyzję podlegającą wykonaniu waloru ostateczności lub też statusu decyzji podlegającej natychmiastowemu wykonaniu z uwagi na wydanie w tym zakresie stosownego postanowienia. Tylko decyzje ostateczne lub decyzje, którym nadano rygor natychmiastowej wykonalności, mogą zostać poddane egzekucji. Tym samym czynność egzekucyjna może przerwać bieg terminu przedawnienia" - wskazał gliwicki sąd administracyjny.
| Z ORZECZNICTWA Wprawdzie w myśl art. 70 § 4 Ordynacji podatkowej bieg terminu przedawnienia zostaje przerwany wskutek zastosowania środka egzekucyjnego, o który podatnik został zawiadomiony, jednak uznać należy, że aby taki skutek nastąpił muszą być spełnione zasadnicze wstępne warunki, tj. doręczenie nieostatecznej decyzji określającej (albo ustalającej) wysokość zobowiązania podatkowego przed upływem terminu przedawnienia tego zobowiązania oraz nadanie takiej decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności również przed upływem tego terminu. Wyrok NSA z 17 kwietnia 2018 r., sygn. akt II FSK 1033/16 |
WSA w Gliwicach uznał ponadto, że tylko akty wydane przez organy podatkowe i wprowadzone do obrotu prawnego mogą podlegać egzekwowaniu. A ponieważ posiadają one moc wiążąca dopiero z chwilą doręczenia ich uprawnionym stronom, to nie wywierają żadnych skutków przed ich wprowadzeniem do obrotu (doręczeniem). "W konsekwencji, gdy decyzja bądź postanowienie zostało doręczone stronie już po wszczęciu egzekucji, czynność ta musi zostać uznana za sprzeczną z prawem, a tym samym nie będzie wywoływać skutków w zakresie przerwania biegu terminu przedawnienia" - wskazał sąd.
Michał Cyrankiewicz
prawnik, dziennikarz, autor licznych publikacji z zakresu ustroju gmin, finansów publicznych, gospodarki komunalnej i samorządowego prawa pracy
Podstawa prawna
-
art. 70, art. 212 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 900; ost. zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 2200)
