Pomniejszenie diety za podróż służbową z powodu nieusprawiedliwionej nieobecności

PROBLEM

RADA

UZASADNIENIE

Brak prawa do wynagrodzenia. Pracownik, który nie stawia się do pracy z przyczyn nieusprawiedliwionych, nie zachowuje prawa do wynagrodzenia. Wynagrodzenie przysługuje bowiem za pracę wykonaną. Za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią (art. 80 Kodeksu pracy).

Brak prawa do wynagrodzenia w trakcie podróży służbowej. Pracownik przebywający w podróży służbowej odbywa ją na polecenie pracodawcy, wykonując w tym czasie zlecone zadanie służbowe. W wyroku z 14 grudnia 2017 r. (sygn. akt III AUa 2237/16) Sąd Apelacyjny w Poznaniu podkreślił, że:

SA

(…) ze względu na przedmiot podróży służbowej istotne jest to, że pracownik ma wykonywać czynności pracownicze wyznaczone do zrealizowania w poleceniu pracodawcy, które nie powinno należeć do zwykłych, umówionych czynności pracowniczych.

Dlatego pracownik przebywający w podróży służbowej, który nie stawia się z nieusprawiedliwionych powodów w umówione miejsce w celu wykonania zadania służbowego, nie nabywa prawa do wynagrodzenia.

Należności z tytułu podróży służbowej. Pracownikowi wykonującemu na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową. Do nich są zaliczane diety oraz zwrot kosztów:

• przejazdów,
• dojazdów środkami komunikacji miejscowej,
• noclegów,
• innych niezbędnych udokumentowanych wydatków, określonych lub uznanych przez pracodawcę odpowiednio do uzasadnionych potrzeb

- § 2 rozporządzenia w sprawie podróży służbowych.

W rozpatrywanym przypadku pracownik z przyczyn nieusprawiedliwionych nie stawił się do pracy, będąc w delegacji, za co słusznie został pozbawiony wynagrodzenia. Natomiast z przepisów rozporządzenia w sprawie podróży służbowych wynika, że dieta w czasie podróży zagranicznej nie przysługuje tylko wtedy, gdy pracownik otrzymuje należność pieniężną na wyżywienie (§ 14 ust. 4 rozporządzenia w sprawie podróży służbowych). Jeżeli pracodawca chciałby pozbawić pracownika prawa do diety z powodu innych przyczyn, np. za niestawienie się do pracy podczas delegacji z przyczyn nieusprawiedliwionych, powinien uregulować to w przepisach wewnątrzzakładowych (układzie zbiorowym pracy, regulaminie wynagradzania - a jeśli nie tworzy tych przepisów - w umowie o pracę). Wprowadzenie takiego zastrzeżenia do regulacji firmowych należy uznać za uzasadnione. Należności związane z podrożą służbową przysługują bowiem pracownikowi wykonującemu na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy (art. 77⁵ Kodeksu pracy).

PRZYKŁAD

Pracownik zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, w systemie podstawowym przebywał w delegacji zagranicznej w Niemczech od 2 grudnia do 5 grudnia 2019 r. (4 pełne doby). 4 grudnia 2019 r. nie stawił się on w miejsce wskazane przez pracodawcę w celu uczestniczenia w szkoleniu z obsługi nowoczesnej linii do produkcji pieczywa spożywczego (pracodawca prowadzi działalność w zakresie produkcji spożywczej). Szkolenie trwało z przerwami przez 8 godzin. Za ten dzień pracownik nie ma prawa do wynagrodzenia. Po przyjeździe z delegacji pracownik złożył pracodawcy jej rozliczenie wraz z informacją, że dieta przysługuje mu za 4 dni. Pracodawca zapewniał pracownikowi wyłącznie obiady przez cały czas trwania delegacji. Regulamin wynagradzania obowiązujący u tego pracodawcy określa, że dieta z tytułu podroży służbowej nie przysługuje pracownikowi za dzień, w którym nie wykonywał on zadania służbowego z przyczyn nieusprawiedliwionych. W związku z tym pracodawca uwzględnił wyłącznie 3 pełne doby. Wynagrodzenie pracownika wynosi 5500 zł brutto miesięcznie. Pracodawca rozliczył je za grudzień 2019 r. wraz z dietą za podróż służbową w tym miesiącu w następujący sposób:

a) wynagrodzenie za pracę:

• 5500 zł : 160 godz. (wymiar czasu pracy w grudniu 2019 r.) = 34,38 zł za godzinę

• 34,38 zł x 8 godz. (nieprzepracowany 1 dzień - 8 godz.) = 275,04 zł

• 5500 zł - 275,04 zł = 5224,96 zł (wynagrodzenie za czas przepracowany w grudniu 2019 r.)

b) diety:

• 3 doby x 49 euro (dieta właściwa dla Niemiec niepomniejszona o obiady) = 147 euro

• 49 euro x 30% x 4 obiady = 58,80 euro (pomniejszenie o obiady)

• 147 euro - 58,80 euro = 88,20 euro (dieta należna pracownikowi pomniejszona o obiady).

Pracownikowi przysługuje dieta w wysokości 88,20 euro.

Podstawa prawna:

• art. 77⁵, art. 80 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 1040; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1495

• § 13-14 i załącznik do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej - Dz.U. z 2013 r. poz. 167

• § 2 i załącznik nr 24 do rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 20 grudnia 2018 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika składek, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, raportów informacyjnych, oświadczeń o zamiarze przekazania raportów informacyjnych oraz innych dokumentów - j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 2495

Alicja Kozłowska

specjalista z zakresu kadr i płac