Jak ustalić spadek obrotów gospodarczych w następstwie COVID-19, aby ubiegać się o dofinansowanie wynagrodzeń

Przepisy ustawy o COVID-19 wprowadziły własną definicję spadku obrotów gospodarczych, którego ustalenie jest niezbędne przy ubieganiu się o wypłatę świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy z FGŚP albo na podstawie umowy ze starostą. Przez spadek obrotów gospodarczych należy rozumieć przychody ze sprzedaży towarów lub usług, w ujęciu ilościowym lub wartościowym. Nie należy do nich wliczać innych przychodów, m.in. ze sprzedaży środków trwałych.

Przedsiębiorca oraz podmiot wymieniony w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, będący m.in. osobą prawną, stowarzyszeniem jednostek samorządu terytorialnego czy spółdzielnią socjalną, mogą wystąpić z wnioskiem o przyznaniez FGŚP świadczeń na ochronę miejsc pracy zagrożonych skutkami obecnego kryzysu wywołanego przez COVID-19. Świadczenia te mają formę dofinansowania do wynagrodzeń i należnych od nich składek na ubezpieczenia społeczne finansowanych przez pracodawcę na pracowników objętych przestojem ekonomicznym albo obniżonym wymiarem czasu pracy (art. 15g ust. 1 ustawy o COVID-19), jak również na pracowników, którzy nie zostali objęci takimi rozwiązaniami (art. 15gg ust.1, art. 15zzb ust. 1 ustawy o COVID-19).

O tego rodzaju wsparcie uprawnione podmioty mogą ubiegać się nie tylko na pracowników. Może ono obejmować także osoby zatrudnione na podstawie umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecania. Wystarczy, aby takie osoby podlegały obowiązkowi ubezpieczeń emerytalnego i rentowych (art. 15g ust. 4, art. 15zzb ust. 2 ustawy o COVID-19).

Warunkiem przyznania tych świadczeń ww. podmiotom jest m.in. odnotowanie przez nie odpowiedniego spadku obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID-19.

Definicja spadku obrotów gospodarczych

Przez spadek obrotów gospodarczych należy rozumieć zmniejszenie sprzedaży towarów lub usług, w ujęciu ilościowym lub wartościowym (art. 15g ust. 9 ustawy o COVID-19). Zatem przy jego wyliczeniu należy uwzględnić wyłącznie dane o sprzedaży towarów i usług. Oznacza to, że nie należy brać pod uwagę przychodów ze sprzedaży np. środków trwałych.

PRZYKŁAD

Przedsiębiorca sprzedał w miesiącu uwzględnianym przy wyliczeniu spadku obrotu gospodarczego samochód ciężarowy (środek trwały). Przychodów z tego tytułu nie należy uwzględniać we wniosku o dofinansowanie na podstawie art. 15g ustawy o COVID-19.

Spadek obrotu gospodarczego należy wyznaczyć przez porównanie dwóch okresów w 2019 r. i w 2020 r. Jeżeli w wyniku tego porównania nastąpił określony w ustawie o COVID-19 poziom spadku obrotów, przedsiębiorca może ubiegać się o wsparcie.

Istnieją dwa ustawowe minimalne progi dla spadku obrotów w przypadku ubiegania się o wsparcie z FGŚP, tj.:

• nie mniej niż o 15% - obliczony jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych przypadających w okresie po 31 grudnia 2019 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o przyznanie świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy w porównaniu do łącznych obrotów z analogicznych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych roku poprzedniego;
• nie mniej niż o 25% - obliczony jako stosunek obrotów z dowolnie wskazanego miesiąca kalendarzowego przypadającego po 31 grudnia 2019 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia ww. wniosku w porównaniu do obrotów z miesiąca poprzedniego.

Za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w innym dniu niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego. Zasada ta pozwala na porównanie okresu np. od 15 marca 2019 r. i odpowiednio od 15 marca 2020 r.

Zatem przedsiębiorcy nie muszą porównywać ze sobą tylko pełnych miesięcy. Miesięczny (lub 2-miesięczny) okres porównawczy do obliczenia spadku obrotów gospodarczych nie musi być tożsamy z miesiącem kalendarzowym.

Dla podmiotów, które ubiegają się o dofinansowanie wynagrodzeń na podstawie umowy ze starostą (art. 15 zzb ust. 1, 3 i 4 ustawy o COVID-19), minimalny spadek obrotów jest inny i wynosi co najmniej 30%, 50% i 80%. Czym wyższy spadek, tym większa kwota dofinansowania do wynagrodzeń i składek ZUS.

W przypadku tych podmiotów przez spadek obrotów gospodarczych należy rozumieć zmniejszenie sprzedaży towarów lub usług w ujęciu ilościowym lub wartościowym obliczone jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych przypadających w okresie po 31 grudnia 2019 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o przyznanie dofinansowania w porównaniu do łącznych obrotów z analogicznych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych roku poprzedniego. Za miesiąc należy też uważać 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy 2-miesięczny okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego.

Porównanie obrotów gospodarczych należy przeprowadzić konsekwentnie według tej samej metodologii dla 2019 r. i dla 2020 r. A więc nie można do obliczeń dla 2019 r. przyjąć przychodów brutto, a dla 2020 r. przychodów netto. Potwierdza to m.in. WUP w Krakowie:

WUP

(…) najważniejsze jest zachowanie porównywalności, czyli jeżeli np. w 2 miesiącach 2020 roku przedsiębiorca wykazał obroty w kwocie netto, to w porównawczych 2 miesiącach z 2019 roku także musi je wykazać w kwocie netto. I analogicznie, jeżeli np. w 2 miesiącach 2020 roku wykazał obroty w kwocie brutto, to w porównawczych 2 miesiącach 2019 roku także musi je wykazać w kwocie brutto.

Urząd wskazał też, że nie należy dokumentować spadku obrotów w inny sposób niż przez wpisanie do arkusza kalkulacyjnego zawierającego wykaz pracowników i kwoty wynagrodzeń, który stanowi załącznik do wniosku o udzielenie wsparcia, obrotów np. za luty i marzec 2020 r. w stosunku do lutego i marca 2019 r.

Co istotne, ocena spadku obrotów jest dokonywana jednorazowo w chwili składania wniosku o dofinansowanie. Zmiany spadku obrotów w kolejnych miesiącach (w szczególności zmniejszenie) nie będą miały znaczenia dla przyznania i utrzymania dofinansowania.

WAŻNE!

Ocena spadku obrotów przez podmiot ubiegający się o dofinansowanie wynagrodzeń i składek ZUS jest dokonywana jednorazowo, tylko w chwili składania wniosku o wsparcie.

Spadek obrotów w ujęciu ilościowym lub wartościowym

Ustawodawca przewidział dwie formy wykazywania spadku obrotów, tj. w ujęciu:

• wartościowym (wartość sprzedanych towarów lub usług) lub
• ilościowym (liczba sprzedanych towarów lub usług).

Wystarczy wykazanie spadku w jeden ze wskazanych sposobów. Zróżnicowanie to wprowadzono dlatego, że przychodami są kwoty należne. Ustawodawca uwzględnił, że formalnie przedsiębiorcy mają obowiązek raportowania w dokumentacji księgowo-podatkowej kwot należnych. Jednak nie wiadomo, z uwagi na kryzys, czy ostatecznie wpłyną na konto przedsiębiorcy, bo jego kontrahenci mogą mieć kłopoty z płynnością. Zatem w dobie kryzysu - pomimo ujęcia ich jako przychódów - nie zawsze są to realne wartości.

Umożliwienie przedsiębiorcom wyboru jednej z dwóch metod wykazania spadku obrotów okazało się dobrym rozwiązaniem. W wielu sytuacjach firmy potrafią wykazać spadek w ujęciu ilościowym, gdy obliczany w ujęciu wartościowym nie osiąga poziomu wymaganego przez przepisy ustawy o COVID-19.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej potwierdziło w udzielanych odpowiedziach na pytania przedsiębiorców, że uzasadnia dofinansowanie spadek ilościowy sprzedanych towarów o 22,77% porównując luty i marzec 2020 r. do tych samych miesięcy w 2019 r. Nie ma znaczenia, że u zadającego pytanie przedsiębiorcy spadek obrotów wartościowo wyniósł w tym okresie tylko 8%.

PRZYKŁAD

Spółka złożyła w sierpniu 2020 r. wniosek o dofinansowanie wynagrodzeń i należnych od nich składek ZUS z FGŚP. Jako miesiące porównawcze wskazała 2 miesiące - czerwiec i lipiec 2020 r. oraz czerwiec i lipiec 2019 r. Łączne przychody ze sprzedaży towarów za czerwiec i lipiec 2020 r. w ujęciu:

• wartościowym wyniosły 650 000 zł, a w analogicznym okresie 2019 r. - 410 000 zł, spadek o 36,92% [(410 000 zł x 100%) : 650 000 zł) - 100% = 36,92%];

• ilościowym wyniosły 1 120 000, a w analogicznym okresie 2019 r. 985 000, spadek o 12,05% [(985 000 x 100%) : 1 120 000 ) - 100% = 12,05%].

W załączniku do wniosku o przyznanie świadczeń spółka podała spadek wartościowy. Zatem spełniła warunek przynajmniej 25% spadku przychodów ze sprzedaży uprawniający do ubiegania się o wsparcie z FGŚP.

Zawieszenie działalności gospodarczej w okresie porównawczym

Wojewódzkie urzędy pracy nie akceptują, aby w okresach porównawczych z 2019 r. i 2020 r. w zakresie obliczania obrotu gospodarczego uwzględniać miesiące zawieszonej działalności gospodarczej. Co prawda w tym okresie nie można jej wykonywać i osiągać z niej bieżących przychodów, ale jest możliwe m.in.:

• przyjmowanie należności i regulowanie zobowiązań powstałych przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej,
• zbywanie własnych środków trwałych i wyposażenia,
• osiąganie przychodów finansowych, także z działalności prowadzonej przed datą zawieszenia jej wykonywania.

PODSTAWA PRAWNA:

• art. 15g, art. 15gg, art. 15zzb ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych - Dz.U. z 2020 r. poz. 374; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1106

• art. 25 ustawy z 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców - j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 1292; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1086

Tomasz Król

konsultant podatkowy, prawnik specjalizujący się w prawie gospodarczym i podatkowym, trener, autor kilkuset publikacji fachowych