Czy pracodawca może dowolnie zmieniać godziny rozpoczynania przez pracownika pracy w ruchomym rozkładzie czasu pracy

PROBLEM

RADA

UZASADNIENIE

Ze względu na to, że zaakceptowali Państwo wnioski pracowników i stworzyli im możliwość stawienia się do pracy w zaproponowanym przez nich przedziale czasowym, nie ma podstaw do ustalania dla nich grafików pracy. Państwa pracownicy powinni stawić się do pracy w czasie przez Państwa zaakceptowanym, pomiędzy godziną 7.00 a 9.00. Jednak do ich decyzji należy wybór godziny rozpoczynania pracy. Mają oni prawo swobodnego wyboru konkretnej godziny rozpoczęcia pracy w każdym dniu. Musi ona jedynie mieścić się w ustalonym przedziale czasu pracy.

Jeżeli pracownicy pracują w podstawowym systemie czasu pracy, to muszą przepracować każdego dnia po 8 godzin. Nie mogą zatem Państwo ustalać pracownikom godzin, w których powinni oni rozpoczynać pracę, a więc sporządzanie grafików mija się z celem. Warto pamiętać, że nie muszą Państwo wypłacać dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych, jeżeli pracownik w danym dniu przystąpi do pracy wcześniej niż dnia poprzedniego (art. 140¹ § 4 Kodeksu pracy). Nie dochodzi bowiem w tym przypadku do naruszenia doby pracowniczej.

Ruchomy czas pracy może mieć dwie formy:

1) na podstawie art. 140¹ § 1 Kodeksu pracy rozkład czasu pracy może przewidywać różne godziny rozpoczynania pracy w dniach, które zgodnie z tym rozkładem są dla pracowników dniami pracy. W takiej sytuacji godziny pracy wyznacza pracodawca i on układa pracownikowi grafik czasu pracy. W tym przypadku pracownik nie ma prawa decydować o godzinie rozpoczęcia pracy;

2) na podstawie art. 140¹ § 2 Kodeksu pracy rozkład czasu pracy może przewidywać przedział czasu, w którym pracownik samodzielnie decyduje o godzinie rozpoczęcia pracy w każdym dniu, który zgodnie z tym rozkładem jest dla pracownika dniem pracy.

Niezależnie od ustalonego wariantu ruchomego czasu pracy rozkłady czasu pracy, które są ustalaneprzez pracodawcę, mogą być także stosowane na pisemny wniosek pracownika (art. 150 § 5 Kodeksu pracy). Wniosek pracownika w sprawie pracy w ruchomym czasie pracy nie musi być zaakceptowany. Pracodawca nie ma obowiązku uwzględniać prośby pracownika. Ruchomy czas pracy można wprowadzić w każdym systemie czasu pracy. Wprowadzając ruchomy czas pracy, pracodawca musi pamiętać, że nie może on naruszać prawa pracownika do nieprzerwanego odpoczynku dobowego, który wynosi 11 godzin, i tygodniowego wynoszącego 35 godzin.

Pracodawca na pisemny wniosek pracownika może ustalić odrębnie indywidualny rozkład czasu pracy w ramach systemu czasu pracy, którym dany pracownik jest objęty (art. 142 Kodeksu pracy). Może on też przewidywać przedział czasu, w ramach którego pracownik decyduje, o której godzinie rozpocznie pracę.

Przykład

Dyrektor zakładu mięsnego w porozumieniu z działającym na terenie zakładu związkiem zawodowym ustalił widełki, w których pracownicy muszą stawić się do pracy. Pracownicy zgodnie z tym porozumieniem rozpoczynają pracę w wybranych przez siebie godzinach między 6.30 a 8.30. Każdy pracownik kończy pracę po przepracowaniu 8 godzin. Jeden z pracowników, ze względu na konieczność opieki nad niesprawnym ojcem, wystąpił do dyrektora z wnioskiem o objęcie go ruchomym czasem pracy obejmującym pracę od poniedziałku do czwartku w przedziale od godziny 7.30 do 9.00, a w piątki od 6.30 do 8.00. Dyrektor wyraził zgodę, pod warunkiem że pracownik codziennie przepracuje 8 godzin. Takie postępowanie pracodawcy jest prawidłowe.

Podstawa prawna:

art. 129 § 3, art. 140¹, art. 142, art. 150 § 5 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 108; ost.zm. Dz.U. z 2018 r. poz. 138

Jadwiga Krukowska,

specjalista z zakresu prawa pracy, praktyk z ponad 30-letnim doświadczeniem w działach kadrowo-płacowych, od ponad 20 lat nadzoruje pracę w tych działach