PIT 2020. Jak sporządzić zeznanie roczne PIT za 2020 r. po zmianach

Do 30 kwietnia 2021 r. podatnicy PIT muszą złożyć zeznanie roczne za 2020 r. W rozliczeniu tym nie brakuje nowych rozwiązań. Po raz pierwszy podatnicy będą rozliczali ulgę na złe długi. Służy do tego nowy załącznik PIT/WZ. Będą również mogli dokonać odliczeń darowizn, jakie w 2020 r. przekazali w związku z panującą epidemią COVID-19. Do tego ulga dla młodych czy nowe limity kosztów pracowniczych, które w 2020 r. po raz pierwszy obowiązywały przez cały rok. Jak poruszać się w gąszczu tych zmian, omawiamy w niniejszym raporcie.

Dochody opodatkowane według skali podatkowej rozliczamy w zeznaniu PIT-37 albo PIT-36. W PIT-37 podatnicy wykazują przychody, które uzyskali za pośrednictwem płatników oraz przychody z innych źródeł, od których podmioty je wypłacające nie mają obowiązku poboru podatku w trakcie roku. Formularz ten jest przeznaczony do rozliczenia indywidualnego, wspólnie z małżonkiem oraz dla osób samotnie wychowujących dzieci. PIT-36 służy m.in. do rozliczenia przychodów z działalności gospodarczej. W rozliczeniu za 2020 r. obowiązują następujące wersje formularzy:

• PIT-37 - wersja 27,
• PIT-36- wersja 28.

Dokonując rozliczenia za 2020 r., podatnicy muszą pamiętać, że obowiązuje ich skala podatkowa wskazana w tabeli 1.

Tabela 1. Skala podatkowa za 2020 r.

Obliczając kwotę należnego podatku, podatnicy mają prawo zastosować kwotę zmniejszającą podatek. W rozliczeniu za 2020 r. należy ją ustalać według zasad podanych w tabeli 2.

Tabela 2. Wysokość rocznej kwoty zmniejszającej podatek do odliczenia w zeznaniu za 2020 r.

Dla podstawy obliczenia podatku przekraczającej 127 000 zł kwota zmniejszająca podatek nie istnieje.

Przykład

W 2020 r. podatnik osiągał przychody z działalności gospodarczej opodatkowane według skali podatkowej. Dochód wyniósł 170 000 zł. Jest to jedyny dochód podatnika za 2020 r. opodatkowany według skali podatkowej. W jego przypadku kwota zmniejszająca podatek do odliczenia w zeznaniu za 2020 r. wynosi 0 zł.

Nowości obowiązujące przy sporządzaniu zeznania PIT-36 lub PIT-37 za 2020 r.

1. Wyższe koszty uzyskania przychodów ze stosunku pracy

Przychody ze stosunku pracy podlegają rozliczeniu w zeznaniu PIT-37 albo PIT-36. W przypadku wynagrodzeń pracowniczych opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlega dochód, tj. przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodu. Koszty te mają charakter zryczałtowany. W 2020 r. płatnik po raz pierwszy przez cały rok stosował podwyższone koszty miesięczne w wysokości:

• 250 zł - jeżeli pracownik pracował w tej samej miejscowości, w której znajduje się zakład pracy,
• 300 zł - jeżeli pracownik dojeżdżał do pracy z innej miejscowości.

Możliwość stosowania podwyższonych kosztów pracowniczych przez cały 2020 r. przełożyła się na zwiększenie rocznych limitów tych kosztów. W rozliczeniu za 2020 r. obowiązują limity wskazane w tabeli 3.

Tabela 3. Roczne limity kosztów pracowniczych w rozliczeniu za 2020 r.

Podatnicy muszą pamiętać, że o wysokości kosztów rocznych decyduje liczba przepracowanych przez nich miesięcy. Zatrudnienie choćby przez jeden dzień w danym miesiącu daje prawo do kosztów miesięcznych. Na wysokość kosztów nie ma natomiast wpływu wymiar czasu pracy, w jakim byli zatrudnieni.

Przykład

Podatnik zatrudniony na 1/2 etatu w miejscowości swojego zamieszkania przepracował w 2020 r. 9 miesięcy (od stycznia do września 2020 r.). Miesięczne koszty uzyskania przychodu, które potrącał mu płatnik (pracodawca), wynosiły 250 zł. W zeznaniu rocznym za 2020 r. pracownik może wykazać koszty w kwocie 2250 zł (9 miesięcy × 250 zł).

Jeżeli podatnik pracował na kilku etatach, to w zeznaniu rocznym nie może przekroczyć limitów rocznych kosztów przewidzianych dla tak zatrudnionych podatników, czyli odpowiednio 4500 zł albo 5400 zł. Bez znaczenia w tym przypadku pozostaje fakt, że płatnicy łącznie potrącili takiemu podatnikowi w trakcie roku wyższe koszty pracownicze.

Przykład

Podatnik pracował w 2020 r. na dwóch etatach. W jednym zakładzie pracował 12 miesięcy, a w drugim 8 miesięcy. Zakład, w którym pracował 12 miesięcy, potrącił mu w sumie 3600 zł kosztów dla dojeżdżającego, ponieważ zakład znajdował się poza miejscem zamieszkania podatnika. Zakład, w którym przepracował 8 miesięcy, potrącił koszty w kwocie 2000 zł (250 zł × 8 miesięcy). Razem koszty potrącone przez płatników wyniosły 5600 zł. W zeznaniu rocznym za 2020 r. pracownik może odliczyć jedynie kwotę rocznego limitu kosztów pracowniczych dla osób zatrudnionych na kilku etatach i zamieszkujących poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, tj. 5400 zł.

Podatnicy powinni również wiedzieć, że zastosowanie wyższych kosztów dla dojeżdżającego nie jest uzależnione ani od faktycznie pokonywanej przez niego odległości z domu do pracy, ani od wysokości ponoszonych kosztów dojazdu. Wystarczy, że pracownik mieszka poza miejscowością, w której jest położony zakład pracy, i:

• nie otrzymuje z tego tytułu dodatku za rozłąkę albo zwrotu kosztów dojazdu, albo
• otrzymuje zwrot kosztów dojazdu, ale zalicza go do osiąganych przychodów.

Przykład

Pracownik mieszka i pracuje w Warszawie. Jego droga do pracy wynosi 12 km, jednak stosuje on podstawowe koszty uzyskania przychodu. Inny pracownik mieszka w Łomiankach, a pracuje w Warszawie. Do pracy ma dwa kilometry, ale stosuje podwyższone koszty uzyskania przychodu dla dojeżdżającego.

Jeżeli roczne zryczałtowane koszty pracownicze potrącone w trakcie roku były niższe od wydatków, jakie pracownik poniósł w trakcie tego roku na dojazd do pracy środkami transportu autobusowego, kolejowego, promowego lub komunikacji miejskiej, to może on w rozliczeniu rocznym zastosować koszty w wysokości faktycznie poniesionych wydatków. Warunkiem jest posiadanie przez pracownika imiennych biletów okresowych. Z tego rozwiązania nie mogą skorzystać pracownicy, którzy otrzymują zwrot kosztów dojazdu, chyba że zwrot ten zaliczają do osiąganych przychodów.

Przykład

Pracownik dojeżdżał do pracy samochodem z innej miejscowości. W 2020 r. miesięcznie kosztowało go to 600 zł. W rozliczeniu za 2020 r. zastosuje zryczałtowane koszty dla dojeżdżającego, ponieważ nie dojeżdżał do pracy środkami transportu publicznego i nie posiada imiennego biletu okresowego.

2. Zwolnienie z PIT dla młodych za cały 2020 r.

Od 1 sierpnia 2019 r. obowiązuje zwolnienie z opodatkowania PIT dla wynagrodzeń ze stosunku pracy oraz umów zlecenia i umów o dzieło otrzymywanych przez osoby do ukończenia 26 roku życia. W 2020 r. ulga ta po raz pierwszy obowiązywała przez cały rok. Limit zwolnienia wynosił 85 528 zł. Przychody korzystające z tego zwolnienia należy wykazać w zeznaniu rocznym:

• PIT-37 w części C,
• PIT-36 w części D.

3. Zaniechanie poboru podatku od szczepień na grypę

W 2020 r. Minister Finansów zaniechał poboru podatku dochodowego od nieodpłatnych świadczeń z tytułu szczepień ochronnych przeciw grypie, sfinansowanych podatnikom, którzy uzyskali z tego tytułu przychód ze stosunku pracy, przychód z działalności wykonywanej osobiście albo przychód z innych źródeł. Świadczenie to obejmuje koszt badania kwalifikacyjnego, szczepionki, przeprowadzenia szczepienia i konsultacji specjalistycznej. Jeżeli świadczenie wchodzi w skład pakietu usług medycznych o szerszym zakresie, zaniechanie ma zastosowanie do wartości świadczenia do wysokości nieprzekraczającej 100 zł w roku podatkowym. Zaniechanie ma zastosowanie do dochodów uzyskanych od 1 marca 2020 r. To oznacza, że może z niego skorzystać podatnik, któremu płatnik pobrał zaliczkę na podatek od szczepienia przeciwko grypie, jeżeli świadczenie to miało miejsce po 29 lutego 2020 r. W informacji PIT-11 za 2020 r. otrzymanej przez takiego podatnika powinna zostać wykazana zaliczka pobrana przez płatnika od szczepionki przeciwko grypie, zaś kwota uzyskanych przez podatnika przychodów powinna zostać wykazana bez wartości szczepionki. Dzięki temu zaliczka pobrana przez płatnika od wartości szczepionki pomniejszy u zaszczepionego pracownika jego zobowiązanie podatkowe albo zwiększy kwotę nadpłaty w zeznaniu rocznym za 2020 r.

Przykład

Podatnik został w kwietniu 2020 r. zaszczepiony przeciw grypie na koszt pracodawcy. Wartość świadczenia wynosiła 100 zł. Pracodawca doliczył wartość świadczenia do listy płac za kwiecień 2020 r. i pobrał od niego zaliczkę na podatek. Przychody roczne podatnika w tym zakładzie pracy wynosiły 50 100 zł brutto (razem z wartością szczepionki). W informacji PIT-11 płatnik wykazał kwotę 50 000 zł (poz. 29 PIT-11), ponieważ szczepionka do wartości 100 zł została zwolniona od podatku. Natomiast w kwocie pobranych zaliczek (poz. 33 PIT-11) płatnik wykazał całość pobranych w 2020 r. zaliczek na podatek w kwocie 2964 zł, w której uwzględnił też zaliczkę od wartości szczepienia. Podatnik za 2020 r. rozlicza się indywidualnie w zeznaniu PIT-37. Do zeznania przenosi kwoty z informacji PIT-11. W zeznaniu PIT-37 podatnik wykazuje:

• w poz. 40 i 69 kwotę 50 000 zł,

• w poz. 44 i 72 kwotę 2964 zł.

Koszty uzyskania przychodu za 2020 r. wyniosły u podatnika 3000 zł. Podatnik wykazuje je w poz. 41 i 70 zeznania. Dochód wyniósł 47 000 zł. Podatnik wykazuje go w poz. 42 i 71 zeznania.

Rysunek. Zeznanie PIT-37 (fragment)

4. Darowizny związane z epidemią COVID-19

W związku z epidemią COVID-19 ustawodawca umożliwił podatnikom odliczanie od dochodu:

• darowizn przekazanych na przeciwdziałanie COVID-19 oraz
• darowizn rzeczowych, których przedmiotem są komputery przenośne będące laptopami lub tabletami, przekazanych placówkom oświatowym (art. 52n i art. 52x updof).

Po raz pierwszy podatnicy zrobią to w zeznaniu za 2020 r.

Darowizny na przeciwdziałanie COVID-19. Podatnicy opodatkowani według skali podatkowej albo podatkiem liniowym mogą odliczyć od dochodu darowizny przekazane na cele związane z przeciwdziałaniem epidemii COVID-19. Przez przeciwdziałanie COVID-19 rozumie się wszelkie czynności związane ze zwalczaniem zakażenia, zapobieganiem rozprzestrzenianiu się, profilaktyką oraz zwalczaniem skutków, w tym społeczno-gospodarczych choroby. Podatnicy mogą odliczyć darowizny przekazane:

1. podmiotom wykonującym działalność leczniczą wpisanym do wykazu opracowywanego przez właściwego miejscowo dyrektora oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w porozumieniu z wojewodą,
2. Agencji Rezerw Materiałowych z przeznaczeniem na cele wykonywania zadań ustawowych,
3. Centralnej Bazie Rezerw Sanitarno-Przeciwepidemicznych z przeznaczeniem na cele wykonywania działalności statutowej,
4. domom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, noclegowniom, schroniskom dla osób bezdomnych, w tym z usługami opiekuńczymi, ośrodkom wsparcia, rodzinnym domom pomocy, domom pomocy społecznej,
5. Funduszowi Przeciwdziałania COVID-19, o którym mowa w art. 65 ustawy z 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 568 ze zm.).

Podatnik może odliczyć omówione darowizny, pod warunkiem że nie odliczył ich na innej podstawie, np. jako darowizny na rzecz organizacji pożytku publicznego. Wysokość odliczenia zależy od daty przekazania darowizny.

Odliczenie to przysługuje również w przypadku, gdy przekazanie darowizny nastąpiło przy udziale organizacji pożytku publicznego, jeżeli:

• przekazanie darowizny dla organizacji przez podatnika, a następnie przez organizację podmiotom wymienionym w punktach 1-3 nastąpiło w okresie od 1 stycznia 2020 r. do 31 maja 2020 r. oraz
• organizacja ta przekazała podatnikowi pisemną informację o miesiącu przekazania środków pochodzących z darowizny oraz nazwie podmiotu, na rzecz którego te środki zostały przekazane.

Tabela 4. Wysokość odliczenia z tytułu darowizn przekazanych w 2020 r. na przeciwdziałanie COVID-19

Wysokość poniesionych wydatków podatnik musi ustalić na podstawie:

• dowodu wpłaty na rachunek obdarowanego - w przypadku darowizny pieniężnej,
• dowodu, z którego wynikają dane identyfikujące darczyńcę oraz wartość przekazanej darowizny wraz z oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu - w przypadku darowizny innej niż pieniężna.

Dokonane darowizny podatnik powinien wykazać w poz. 19 i 20 załącznika PIT/O (wersja 25). Kwoty z załącznika PIT/O podatnik musi przenieść do zeznania rocznego i wykazać w:

• PIT-37 w pozycji 108 ( podatnik) i 109 (małżonek),
• PIT-36 w pozycji 198 (podatnik) i 199 (małżonek).

Przykład

8 czerwca 2020 r. podatnik nieprowadzący działalności gospodarczej przekazał dla schroniska dla osób bezdomnych darowiznę o wartości 2000 zł. Darowizna przekazana została na przeciwdziałanie skutkom COVID-19. Darowiznę w tej kwocie podatnik może odliczyć od dochodu w zeznaniu rocznym za 2020 r. W przypadku darowizny pieniężnej należy ją udokumentować dowodem wpłaty na rachunek płatniczy obdarowanego lub na rachunek w banku inny niż rachunek płatniczy. Podatnik powinien wykazać dokonaną darowiznę w poz. 108 składanego zeznania PIT-37.

Rysunek. Zeznanie PIT-37 (fragment)

Darowizny laptopów i tabletów. Podatnicy opodatkowani według skali podatkowej albo podatkiem liniowym mają prawo odliczyć od dochodu darowizny rzeczowe, których przedmiotem są komputery przenośne będące laptopami lub tabletami, przekazane:

• organom prowadzącym placówki oświatowe,
• organizacjom prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych lub operatorowi Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej, z przeznaczeniem na cele dalszego nieodpłatnego przekazania organom prowadzącym placówki oświatowe lub placówkom oświatowym.

Odliczenie stosuje się w przypadku, gdy przedmiotem darowizny są komputery kompletne, zdatne do użytku i wyprodukowane nie wcześniej niż 3 lata przed dniem ich przekazania.

Tabela 5. Wysokość odliczenia z tytułu dokonanych w 2020 r. darowizn laptopów i tabletów

Dokonane darowizny podatnik powinien wykazać w poz. 21 i 22 załącznika PIT/O (wersja 25). Kwoty z załącznika PIT/O podatnik musi przenieść do zeznania rocznego i wykazać w:

• PIT-37 w pozycji 108 ( podatnik) i 109 (małżonek),

• PIT-36 w pozycji 198 (podatnik) i 199 (małżonek).

Przykład

5 lipca 2020 r. podatnik prowadzący działalność gospodarczą przekazał gminie jako jednostce prowadzącej placówki oświatowe dwa laptopy o wartości brutto 2200 zł każdy z przeznaczeniem dla szkoły. Nie przysługiwało mu prawo do odliczenia VAT. Razem daje to wartość 4400 zł. Darowiznę w tej kwocie podatnik może odliczyć w zeznaniu rocznym za 2020 r. W przypadku darowizny innej niż pieniężna odliczenia dokonujemy na podstawie dowodu, z którego wynikają dane identyfikujące darczyńcę oraz wartość przekazanej darowizny. Takim dowodem może być np. oświadczenie darczyńcy o przekazanej darowiźnie. Potrzebne również jest oświadczenie obdarowanego o przyjęciu darowizny. Podatnik powinien wykazać dokonaną darowiznę w poz. 198 składanego zeznania PIT-36.

Rysunek. Zeznanie PIT-36 (fragment)

5. Ulga na złe długi

W zeznaniu za 2020 r. podatnicy po raz pierwszy rozliczą ulgę na złe długi. Ulga ta:

• umożliwia wierzycielowi zmniejszenie podstawy opodatkowania (zwiększenie straty),
• nakłada na dłużnika obowiązek zwiększenia podstawy opodatkowania (zmniejszenia straty)

- o kwotę należności, która nie została uregulowana w terminie 90 dni, licząc od następnego dnia po terminie płatności wskazanym na fakturze (rachunku) lub w umowie. Do rozliczenia ulgi na złe długi służy stworzony w tym celu nowy załącznik - PIT/WZ. Załącznik ten mają obowiązek wypełnić zarówno wierzyciele korzystający z ulgi, jak i dłużnicy mający obowiązek zwiększenia podstawy opodatkowania. Małżonkowie, bez względu na sposób rozliczenia rocznego (indywidualnie czy wspólnie z małżonkiem), składają odrębny załącznik PIT/WZ.

Dla rozliczenia ulgi na złe długi w zeznaniu rocznym nie ma wpływu skorzystanie z niej już na etapie obliczania zaliczek na PIT w trakcie roku. O ile wierzyciele są uprawnieni do skorzystania z ulgi na złe długi na etapie obliczania zaliczek na PIT, to dłużnicy mają taki obowiązek.

W zeznaniu rocznym ulgę na złe długi:

• ma prawo wykazać wierzyciel, jeżeli do dnia złożenia zeznania podatkowego za dany rok nie otrzymał zapłaty albo nie dokonał zbycia wierzytelności,
• ma obowiązek wykazać dłużnik, który nie uregulował zobowiązania do dnia złożenia zeznania za dany rok podatkowy.

Przepisy dotyczące ulgi na złe długi stosuje się w przypadku, gdy spełnione są łącznie następujące warunki:

• dłużnik na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego dzień złożenia zeznania podatkowego nie jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji,
• od daty wystawienia faktury (rachunku) lub zawarcia umowy dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym została wystawiona faktura (rachunek) lub została zawarta umowa, a w przypadku gdy rok kalendarzowy, w którym wystawiono fakturę (rachunek), jest inny niż rok kalendarzowy, w którym zawarto umowę - gdy nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku kalendarzowego późniejszej z tych czynności,
• transakcja handlowa zawarta jest w ramach działalności wierzyciela oraz działalności dłużnika, z których dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym na terytorium Polski (art. 26i ust. 10 updof).

Wierzytelności nie podlegają odliczeniu w ramach ulgi na złe długi, jeżeli zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów na podstawie innych przepisów updof, w tym poprzez rezerwy lub odpisy (art. 26i ust. 13 updof).

Jeżeli uprawnienie albo obowiązek, odpowiednio zwiększenia lub zmniejszenia podstawy opodatkowania albo straty, powstał po likwidacji działalności, po zmianie zasad ustalania dochodu w odniesieniu do działów specjalnych produkcji rolnej albo po zmianie formy opodatkowania, zmniejszenia albo zwiększenia, należy dokonać:

• w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym nastąpiła likwidacja tej działalności albo
• za rok podatkowy poprzedzający rok, w którym nastąpiła zmiana formy opodatkowania lub zmiana zasad ustalania dochodu w odniesieniu do działów specjalnych produkcji rolnej (art. 26i ust. 14 updof).

Uprawnienia wierzyciela

W rozliczeniu za 2020 r. podatnik będący wierzycielem może odliczyć przeterminowaną należność od podstawy opodatkowania lub powiększyć o nią wykazywaną stratę, jeżeli:

• należność ta została przez niego zaliczona do przychodów,
• należność nie została uregulowana w terminie 90 dni, licząc od następnego dnia po terminie jej płatności,
• do dnia złożenia zeznania wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta.

Przykład

Podatnik wystawił 20 lutego 2020 r. fakturę na kwotę 12 000 zł netto tytułem świadczenia usług. W tym dniu rozpoznał przychód należny z tej faktury. Termin jej płatności to 28 lutego 2020 r. Faktura nie została uregulowana w tym terminie ani też do końca 2020 r. Podatnik zeznanie roczne za 2020 r. złożył 21 kwietnia 2021 r. Zaległa faktura nie została do tego dnia zapłacona. Podatnik w zeznaniu wykazał z działalności gospodarczej podstawę opodatkowania w wysokości 198 000 zł. Może on w zeznaniu rocznym za 2020 r. odliczyć tytułem ulgi na złe długi kwotę 12 000 zł. Za 2020 r. składa zeznanie PIT-36. Wypełnia część B.1 załącznika PIT/WZ do tego zeznania. Kwotę 12 000 zł rozlicza w poz. 12 części B.1 załącznika i przenosi ją do poz. 13. Kwota z poz. 13 załącznika jest przenoszona do poz. 226 zeznania PIT-36 w części H.3, która przeznaczona jest do rozliczenia ulgi na złe długi. Przy tym podatnik miał prawo rozliczać ulgę przy wyliczaniu zaliczek na podatek od maja 2020 r. do końca tego roku.

Rysunek. Załącznik PIT/WZ (fragment)

Jeżeli wartość należności przeterminowanych jest wyższa od podstawy opodatkowania, to wierzyciel może dokonać zmniejszenia podstawy opodatkowania w kolejnych latach podatkowych, nie dłużej jednak niż przez okres 3 lat, licząc od końca roku podatkowego, za który powstało prawo do zmniejszenia. Zmniejszenia podstawy obliczenia podatku w kolejnych latach dokonuje się, jeżeli do dnia złożenia zeznań za te lata wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta (art. 26i ust. 3 updof).

Wierzyciele powinni pamiętać, że uregulowanie lub zbycie zaległej wierzytelności nakłada na nich obowiązek powrotnego zwiększenia podstawy opodatkowania lub zmniejszenia straty. Należy to zrobić w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym wierzytelność została uregulowana lub zbyta. Jeżeli kwota straty jest mniejsza od kwoty ją zmniejszającej, różnica zwiększa podstawę obliczenia podatku (art. 26i ust. 7 updof). W przypadku częściowego uregulowania lub zbycia wierzytelności rozliczenia dokonuje się proporcjonalnie (art. 26i ust. 17 updof).

Przykład

Podatnik wystawił 20 lutego 2020 r. fakturę na kwotę 12 000 zł netto tytułem świadczenia usług. W tym dniu rozpoznał przychód należny z tej faktury. Termin jej płatności to 28 lutego 2020 r. Nie została ona uregulowana w tym terminie ani też do końca 2020 r. Podatnik zeznanie roczne za 2020 r. złożył 21 kwietnia 2021 r. Zaległa faktura nie została do tego dnia zapłacona. Podatnik w zeznaniu wykazał z działalności gospodarczej podstawę opodatkowania w wysokości 198 000 zł. Może on zeznaniu rocznym za 2020 r. odliczyć tytułem ulgi na złe długi kwotę 12 000 zł. W czerwcu 2021 r. podatnik otrzymał 50% należności zaległej faktury. To oznacza, że w zeznaniu rocznym za 2021 r. zwiększy podstawę opodatkowania o kwotę 6000 zł.

Obowiązki dłużnika

W zeznaniu za 2020 r. podatnik będący dłużnikiem ma obowiązek doliczyć nieuregulowane zobowiązanie do podstawy opodatkowania lub pomniejszyć o nie wykazywaną stratę, jeżeli:

• nie dokonał zapłaty w terminie 90 dni, licząc od następnego dnia po terminie jego płatności,
• nie dokonał zapłaty do dnia złożenia zeznania za dany rok podatkowy.

Przykład

Podatnik 20 stycznia 2020 r. kupił usługę związaną z prowadzoną działalnością gospodarczą za kwotę 12 000 zł netto. Fakturę wystawioną 20 stycznia 2020 r. ujął w tej dacie w kosztach uzyskania przychodów. Termin płatności tej faktury to 28 stycznia 2020 r. Nie została ona uregulowana w tym terminie ani też do końca 2020 r. Podatnik zeznanie roczne za 2020 r. złożył 21 kwietnia 2021 r. Zaległa faktura nie została przez niego do tego dnia zapłacona. Podatnik w zeznaniu PIT-36 wykazał stratę z działalności w wysokości 28 000 zł. Zobowiązany jest on do zmniejszenia tej straty o kwotę 12 000 zł. Wartość tego zobowiązania podatnik rozlicza w poz. 19 części C.1 załącznika PIT/WZ i przenosi do poz. 20. Kwotę z poz. 20 załącznika PIT/WZ przenosi do poz. 234 zeznania PIT-36 składanego za 2020 r. Strata po zmniejszeniu wyniesie 16 000 zł. Ponadto podatnik miał obowiązek rozliczać ulgę przy wyliczaniu zaliczek na podatek od kwietnia 2020 r. do końca tego roku.

Rysunek. Załącznik PIT/WZ (fragment)

Jeżeli po złożeniu zeznania rocznego dłużnik ureguluje zaległe zobowiązanie, to jest uprawniony do zmniejszenia podstawy obliczenia podatku lub zwiększenia straty w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym zobowiązanie zostało uregulowane (art. 26i ust. 8 updof). Jeżeli wartość zmniejszenia podstawy opodatkowania jest wyższa od tej podstawy, zmniejszenia tej podstawy o nieodliczoną wartość dokonuje się w kolejnych latach podatkowych, nie dłużej jednak niż przez okres 3 lat, licząc od końca roku podatkowego, za który powstało prawo do zmniejszenia (art. 26i ust. 8 updof).

Ulga na złe długi w czasach epidemii COVID-19

Dla podatników ponoszących negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu epidemii COVID-19 ustawodawca wprowadził szczególne zasady rozliczania ulgi na złe długi. Wierzycielom pozwalają one na szybsze odliczanie nieuregulowanej wierzytelności. Dłużników zwalniają z obowiązku zwiększania dochodu o nieuregulowane zobowiązania.

Rozliczenie wierzycieli. Wierzyciele, którzy ponieśli negatywne skutki epidemii COVID-19, mogą pomniejszyć dochód począwszy od okresu rozliczeniowego, w którym upłynęło 30 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie, do okresu, w którym wierzytelność została uregulowana lub zbyta. Jest to duże ułatwienie dla wierzycieli, którzy nie muszą czekać na odliczenie nieuregulowanej wierzytelności aż 90 dni od dnia upływu terminu jej zapłaty. Wierzyciel, aby skorzystać z tego rozwiązania, musi wykazać, że poniósł negatywne skutki ekonomiczne epidemii. Ustawodawca nie sprecyzował jednak, o jakie konkretnie skutki chodzi. Wierzyciele, którzy skorzystali z ulgi na złe długi w przyspieszonym terminie w trakcie 2020 r., muszą wiedzieć, że w żaden sposób nie wpływa to na rozliczenie ulgi w zeznaniu podatkowym składanym za ten rok (art. 52w updof).

Przykład

Podatnik wystawił 20 lipca 2020 r. fakturę na kwotę 20 000 zł netto tytułem świadczenia usług. W tym dniu rozpoznał przychód należny z tej faktury. Termin jej płatności to 3 sierpnia 2020 r. Nie została ona uregulowana w tym terminie ani też do końca 2020 r. Podatnik zeznanie roczne za 2020 r. złożył 21 kwietnia 2021 r. Zaległa faktura nie została do tego dnia zapłacona. Podatnik w zeznaniu wykazał podstawę opodatkowania w wysokości 198 000 zł. Od dochodu może on w zeznaniu rocznym za 2020 r. odliczyć tytułem ulgi na złe długi kwotę 20 000 zł. Za 2020 r. podatnik składa zeznanie PIT-36. Wypełnia część B.1 załącznika PIT/WZ do tego zeznania. Kwotę 20 000 zł rozlicza w poz. 12 części B.1 załącznika i przenosi ją do poz. 13. Kwota z poz. 13 załącznika jest przenoszona do poz. 226 zeznania PIT-36 w części H.3, która przeznaczona jest do rozliczenia ulgi na złe długi. Przy tym podatnik miał prawo rozliczać ulgę przy wyliczaniu zaliczek na podatek od września 2020 r. do końca tego roku. Warunkiem skorzystania z wcześniejszego rozliczenia ulgi jest wystąpienie negatywnych skutków epidemii u podatnika, np. wzrost wartości przeterminowanych należności.

Rozliczenie dłużnika. W okresie obowiązywania epidemii COVID-19 dłużnicy zostali zwolnieni z obowiązku zwiększania dochodu stanowiącego podstawę obliczenia zaliczki o wartość niezapłaconych zobowiązań. Nie muszą również dokonywać takich zwiększeń (ewentualnie zmniejszenia wykazanej straty) w zeznaniu rocznym. Dłużnik może skorzystać z tego zwolnienia tylko w ściśle określonych przypadkach. Muszą być spełnione łącznie następujące warunki:

1. w danym roku podatkowym obowiązywał stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19 (warunek ten dla roku 2020 r. jest spełniony),
2. uzyskane przez podatnika odpowiednio w danym okresie rozliczeniowym lub roku podatkowym przychody z działalności gospodarczej są niższe o co najmniej 50% w stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku podatkowego, a w przypadku podatnika, który rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej w roku poprzedzającym rok podatkowy - w stosunku do uzyskanych w tym roku średnich przychodów,
3. podatnik poniósł odpowiednio w danym okresie rozliczeniowym lub roku podatkowym negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19.

Warunku, o którym mowa w pkt 2, nie stosuje się do podatników, którzy:

• do końca 2019 r. stosowali formę opodatkowania, w przypadku której nie ustala się przychodów,
• rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej w ostatnim kwartale 2019 r. i nie uzyskali w tym okresie przychodów z działalności gospodarczej,
• w 2020 r. rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej.

Spadek przychodów w 2020 r. podatnik musi ocenić poprzez porównanie poszczególnych miesięcy 2019 r. z analogicznymi miesiącami 2020 r.

Przykład

Podatnik kupił 20 lipca 2020 r. usługę związaną z prowadzoną działalnością gospodarczą za kwotę 20 000 zł netto. Fakturę wystawioną 20 lipca 2020 r. ujął w tej dacie w kosztach uzyskania przychodów. Termin jej płatności to 5 sierpnia 2020 r. Faktura nie została uregulowana w tym terminie ani też do końca 2020 r. Podatnik zeznanie roczne za 2020 r. złożył 21 kwietnia 2021 r. Zaległa faktura nie została przez niego do tego dnia zapłacona. Podatnik poniósł negatywne konsekwencje epidemii COVID-19 i spełnił warunki zwolnienia z obowiązku wykazania w zeznaniu rocznym ulgi na złe długi. W zeznaniu rocznym za 2020 r. nie musi zatem zwiększać podstawy opodatkowania lub zmniejszać straty z działalności gospodarczej o wartość niezapłaconego zobowiązania.

Podsumowanie

1. W rozliczeniu za 2020 r. podatnicy po raz pierwszy zastosują za cały rok podwyższone koszty pracownicze oraz ulgę dla młodych.
2. Składając zeznanie za 2020 r., podatnicy mogą odliczyć darowizny przekazane na przeciwdziałanie COVID-19 oraz darowizny rzeczowe w postaci komputerów przenośnych będących laptopami lub tabletami, przekazane organom prowadzącym placówki oświatowe.
3. Chcąc dokonać odliczenia ulgi na złe długi, podatnicy muszą wypełnić nowy załącznik PIT/WZ.

Podstawa prawna:

• art. 22 ust. 2 i ust. 9b, art. 27 ust. 1 i ust. 1a, art. 45, art. 52n, art. 52q, art. 52w, art. 52x ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 1426; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 255

• rozporządzenie Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z 2 grudnia 2020 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od wartości nieodpłatnych świadczeń z tytułu szczepień ochronnych przeciw grypie - Dz.U. z 2020 r. poz. 2174

Grzegorz Ziółkowski

doradca podatkowy, właściciel kancelarii doradztwa podatkowego, autor licznych publikacji z dziedziny podatków oraz komentarza do PIT 2021 wydanego przez INFOR PL