Czy trzeba poinformować urząd o wyborze wspólnych kursów walut stosowanych dla celów VAT i podatku dochodowego

W 2021 r. podatnik może wybrać, czy dla rozliczeń VAT będzie stosował odrębny kurs, tak jak do tej pory, czy też wspólny kurs dla VAT, PIT i CIT, czyli kurs z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu. Decydując się na stosowanie wspólnych kursów walut dla celów VAT oraz podatku dochodowego, jak i rezygnując z tej opcji, podatnik nie ma obowiązku informowania o tym urzędu skarbowego. Powinien jednak pamiętać, że decydując się na ten wybór będzie zobowiązany do stosowania tych zasad co najmniej przez 12 kolejnych miesięcy, licząc od miesiąca, w którym je wybrał.

Zasady przeliczania kwot wyrażonych w walucie obcej na złote zostały określone w art. 31a ustawy o VAT. Waluty obce należy przeliczać na złote według średniego kursu danej waluty ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego. W przypadkach gdy faktura została wystawiona przed powstaniem obowiązku podatkowego, przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego NBP ogłoszonego na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury (art. 31a ust. 1 lub 2 ustawy o VAT). Ponieważ obowiązujące w tym zakresie zasady różnią się od tych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego, podatnicy często byli zmuszeni do przeliczania kwot wyrażonych w walutach obcych odrębnie dla celów podatku dochodowego, odrębnie zaś dla celów VAT.

1. Możliwość stosowania wspólnych kursów walut dla VAT i podatku dochodowego

Z początkiem 2021 r. do ustawy o VAT zostały dodane przepisy umożliwiające podatnikom stosowanie dla celów VAT kursów przeliczeniowych właściwych do rozliczenia danej transakcji według przepisów o podatku dochodowym (dodany art. 31a ust. 2a ustawy o VAT). Rozwiązanie to zostało wprowadzone na zasadzie dobrowolności, tj. podatnicy mają prawo, lecz nie obowiązek, stosowania nowych zasad dokonywania przeliczeń.

Ważne

Od stycznia 2021 r. podatnik może wybrać, czy dokona przeliczenia waluty obcej na złote według średniego kursu ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień powstania obowiązku podatkowego w VAT czy według średniego kursu ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu.

1.1. Czy podatnicy mogą korzystać z opcji stosowania wspólnych kursów walut bezterminowo

Podatnicy, którzy wybiorą opcję stasowania wspólnych kursów walut dla VAT i podatku dochodowego, muszą z niej korzystać co najmniej przez 12 kolejnych miesięcy, licząc od początku miesiąca, w którym ją wybrali (dodany art. 31a ust. 2b ustawy o VAT). To oznacza, że mogą to w zasadzie robić bezterminowo, ale nie krócej niż przez 12 miesięcy. Natomiast po rezygnacji z tej opcji, przez kolejne 12 miesięcy obowiązani są stosować podstawowe zasady dokonywania przeliczeń VAT, tj. zasady określone przepisami art. 31a ust. 1 lub 2 ustawy o VAT (dodany art. 31a ust. 2c ustawy o VAT).

1.2. Czy trzeba poinformować urząd o wyborze wspólnych kursów walut

Z nowych przepisów nie wynika obowiązek zawiadamiania o wyborze nowych zasad dokonywania przeliczeń. W konsekwencji podatnicy wybierający stosowanie tych zasad nie muszą informować o tym żadnego organu. W szczególności nie muszą informować o tym właściwego dla siebie naczelnika urzędu skarbowego, podobnie jak nie muszą informować o rezygnacji ze stosowania tych zasad.

Przykład

Załóżmy, że 5 marca 2021 r. podatnik wystawi fakturę dokuemntująca świadczenie usług najmu w macu 2021 r. Kursem przeliczeniowym stosowanym dla celów VAT będzie w tej sytuacji:

1. kurs średni euro ogłoszony przez Narodowy Bank Polski (NBP) na dzień 4 marca 2021 r. lub kurs wymiany opublikowany przez Europejski Bank Centralny (EBC) na ten dzień - jeżeli podatnik nie wybrał stosowania wspólnych zasad dokonywania przeliczeń,

2. kurs średni euro ogłoszony przez NBP na dzień 30 marca 2021 r. (tj. na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień uzyskania przychodu) - jeżeli podatnik wybrał stosowanie wspólnych zasad dokonywania przeliczeń.

1.3. Czy stosowanie wspólnych kursów walut jest możliwe przy wszystkich transakcjach

Stosowanie nowych zasad przeliczeń nie jest niestety możliwe do wszystkich transakcji. Część transakcji nie podlega bowiem przeliczeniu zgodnie z zasadami stosowanymi w podatku dochodowym (np. wewnątrzwspólnotowe nabycia towarów czy import usług). W takich przypadkach podatnik jest obowiązany stosować podstawowe zasady dokonywania przeliczeń VAT, tj. zasady określone przepisami art. 31a ust. 1 lub 2 ustawy o VAT (dodany art. 31a ust. 2d ustawy o VAT).

Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu ustawy, typowym przykładem takich transakcji, które nie mogą być przeliczane jak w podatku dochodowym:

(…) są transakcje, które w podatku VAT są rozliczane przez nabywcę, np. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów lub nabycie usług, dla których zobowiązanym do rozliczenia pozostaje nabywca. W przypadku takich nabyć podatnik nie będzie mógł zastosować zasad przewidzianych w przepisach o podatku dochodowym dla przeliczenia przychodu, w związku z tym w podatku VAT zastosowanie dla tej transakcji znajdą podstawowe zasady przeliczania, o których mowa w art. 31a ust 1 i 2.

Ta sama zasada powinna być stosowana do innych transakcji, dla których nie nastąpi przeliczenie zgodnie z zasadami przyjętymi dla ustalenia przychodu w podatku dochodowym jak np. otrzymanych częściowych zaliczek, które podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zróżnicowanie życia gospodarczego może również prowadzić do innych możliwych sytuacji, w których stosowanie zasad przeliczania przyjętych w podatku dochodowym nie będzie możliwe. Jako że przeliczenie na zasadach obowiązujących, wynikających z podatku dochodowego, może okazać się niemożliwe, w każdym takim przypadku podatnik będzie zobowiązany do zastosowania dotychczasowej metody przeliczenia obowiązującej w podatku VAT.

Przykład

Załóżmy, że w marcu 2021 r. podatnik zakupi towary, których nabycie stanowić będzie dla niego wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów. Niemiecki sprzedawca wystawi dokumentującą ten zakup fakturę w euro z opóźnieniem, tj. dopiero 14 kwietnia 2021 r. W tej sytuacji, niezależnie od tego czy podatnik wybrał stosowanie wspólnych zasad dokonywania przeliczeń, czy nie, kursem przeliczeniowym stosowanym dla celów VAT będzie kurs średni euro ogłoszony przez Narodowy Bank Polski (NBP) na dzień 13 kwietnia 2021 r. lub kurs wymiany opublikowany przez Europejski Bank Centralny (EBC) na ten dzień.

Kursy przeliczeniowe stosowane w VAT w celu przeliczania walut na złote

Podstawa prawna:

• art. 31a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 106; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 2419

POWOŁANE INTERPRETACJE PODATKOWE:

• interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 31 grudnia 2018 r. (sygn. 0114-KDIP1-2.4012.735.2018.1.MC)

• interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 20 listopada 2018 r. (sygn. 0114-KDIP1-2.4012.533.2018.1.MC)

• interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 29 marca 2019 r. (sygn. 0112-KDIL1-3.4012.48.2019.2.KB).

Tomasz Krywan

doradca podatkowy