Jak przygotować się do zmian 2021 w VAT i akcyzie

I. VAT

Zmiany od 1 stycznia 2021 r.

1. Ujmowanie faktur korygujących

1.1. Na czym polegają zmiany

Od 1 stycznia 2021 r. zostanie zniesiony formalny warunek uzyskania potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez nabywcę towarów lub usługobiorcę. Nowelizacja przepisów przewiduje rozwiązanie, według którego uzyskanie potwierdzenia odbioru faktur korygujących nie warunkuje możliwości pomniejszenia podatku należnego. Nowe brzmienie art. 29a ust. 13 ustawy o VAT będzie umożliwiało podatnikowi dokonanie obniżenia podstawy opodatkowania i kwoty podatku należnego już w okresie wystawienia faktury korygującej, pod warunkiem że z posiadanej przez niego dokumentacji wynika, że uzgodnił z nabywcą towaru lub usługobiorcą warunki transakcji i faktura korygująca jest zgodna z tymi uzgodnieniami. W przypadku gdy podatnik nie będzie posiadał dokumentacji określającej uzgodnienia z kontrahentem w okresie, w którym wystawił fakturę korygującą, obniżenia podstawy opodatkowania będzie mógł dokonać dopiero za okres rozliczeniowy, w którym tę dokumentację uzyska. Istotne tu będą więc faktyczne ustalenia między kontrahentami, a nie samo wystawienie faktury.

W związku z opisaną zmianą w art. 29a ust. 13 ustawy o VAT konieczne było również odpowiednie zmodyfikowanie rozwiązania dotyczącego obowiązku pomniejszania VAT naliczonego uregulowanego w art. 86 ust. 19a ustawy o VAT. Zgodnie z nowym brzmieniem tego przepisu nabywca towaru lub usługi, w przypadku wystawienia przez jego kontrahenta faktury korygującej pomniejszającej podstawę opodatkowania (faktura korygująca "in minus"), będzie zobowiązany do odpowiedniego zmniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym warunki obniżenia podstawy opodatkowania zostały uzgodnione, pod warunkiem że uzgodnienia te zostały spełnione przed upływem tego okresu.

Podkreślenia wymaga fakt, że przez uzgodnienie warunków transakcji, jak wyjaśniono w uzasadnieniu do projektu, rozumie się posiadanie dokumentów, z których to uzgodnienie wynika. Jeżeli podatnik w konkretnym przypadku nie będzie dysponować dokumentami innymi niż sama faktura korygująca, wtedy to sama faktura korygująca będzie dokumentem, z którego będą wynikać nowe warunki transakcji. Taka sytuacja będzie możliwa jedynie w przypadku, gdy podatnik będzie miał możliwość potwierdzenia, że ta faktura korygująca została dostarczona do nabywcy. Wtedy również nabywca po otrzymaniu takiej faktury korygującej nie będzie się mógł powoływać na brak uzgodnienia warunków transakcji. Tym samym będzie zobowiązany do skorygowania podatku naliczonego.

Ustawa nowelizująca przewiduje również wprowadzenie w ustawie o VAT nowych przepisów, potwierdzających dotychczas stosowaną praktykę w odniesieniu do faktur korygujących "in plus". Chodzi tu o praktykę polegającą na tym, że podatnik jest zobowiązany do dokonania korekty podstawy opodatkowania za okres, w którym zaistniała przyczyna zwiększenia podstawy opodatkowania udokumentowana fakturą korygującą "in plus".

Dodane przepisy ust. 17 i 18 do art. 29a ustawy o VAT potwierdzają dotychczas stosowaną praktykę, zgodnie z którą podatnicy dokonywali korekty:

● na bieżąco, gdy korekta ta była spowodowana przyczynami zaistniałymi po dokonaniu sprzedaży (np. powstały nowe okoliczności transakcji skutkujące zwiększeniem podstawy opodatkowania) lub

● korekty historycznej (wstecz), gdy korekta ta spowodowana była przyczynami powstałymi już w momencie wystawienia faktury pierwotnej - również w przypadku, gdy w fakturze pierwotnej został wykryty błąd.

Dotychczas podatnicy bazowali tylko na linii interpretacyjnej i orzecznictwie, co nie dawało odpowiedniej pewności prawa.

1.2. Stosowanie przepisów w okresie przejściowym

Nowe zasady ujmowania faktur korygujących będą dotyczyły tylko tych faktur, które będą wystawione po 31 grudnia 2020 r. W przypadku faktur korygujących wystawionych przed 1 stycznia 2021 r. i nie rozliczonych przed tą datą, zastosowanie będą miały dotychczas obowiązujące przepisy.

Nowelizacja przepisów ustawy o VAT przewiduje również możliwość stosowania w 2021 r. dotychczasowych rozwiązań bazujących na obowiązku otrzymywania przez wystawcę faktury potwierdzenia przez nabywcę faktu otrzymania faktury korygującej "in minus". W takim przypadku nadal będą obowiązywać przepisy dotyczące obowiązku pomniejszenia podatku naliczonego w dotychczasowym brzmieniu. Taka możliwość istnieje tylko do końca 2021 r., pod warunkiem że wybór stosowania dotychczasowych rozwiązań zostanie uzgodniony na piśmie pomiędzy dostawcą towarów lub świadczącym usługi a ich nabywcą przed wystawieniem pierwszej faktury korygującej w 2021 r.

Przewidziano także możliwość rezygnacji z wyboru stosowania w 2021 r. dotychczasowych rozwiązań dla rozliczania faktur korygujących "in minus". Rezygnacja taka nie może być dokonana wcześniej niż po upływie 3 miesięcy od końca miesiąca, w którym dokonano wyboru stosowania dotychczasowych rozwiązań. Tu także warunkiem uznania takiej rezygnacji jest pisemne jej uzgodnienie pomiędzy dostawcą towarów lub usług a ich nabywcą. Po dokonaniu rezygnacji podatnicy są zobowiązani do stosowania nowych rozwiązań w zakresie rozliczania faktur korygujących "in minus" wystawionych począwszy od dnia następującego po dniu rezygnacji.

1.3. Przygotowanie do zmian

Podatnicy przed wystawieniem pierwszej faktury korygującej w 2021 r. powinni dokonać wyboru, na jakich zasadach będą rozliczali faktury korygujące. Następnie muszą sporządzić z każdym z kontrahentów, z którym chcą stosować dotychczasowe zasady rozliczeń faktur korygujących, pisemne potwierdzenie tego wyboru. Zasady te powinny zostać przedstawione także wszystkim zainteresowanym pracownikom, zwłaszcza tym, którzy zajmują się ewidencją podatku od towarów i usług oraz uzgodnieniami z klientami. Jak bowiem wyżej wspomniałem, przy rozliczaniu faktur korygujących "in minus" istotne będą faktyczne ustalenia między kontrahentami, a nie samo wystawienie faktury, gdy będziemy stosowali nowe zasady. Warto więc zadbać, aby te ustalenia były dość jednoznaczne i odpowiednio udokumentowane.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 29a ust. 13, art. 86 ust. 19a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2020 r.poz. 106 - w brzmieniu projektowanym od 1 stycznia 2021 r.; dalej: ustawa o VAT

● art. 12 i art. 13 ustawy z 27 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw - ustawa przekazana pod obrady Senatu

2. Wspólne kursy walut dla celów VAT i podatków dochodowych

2.1. Na czym polegają zmiany

Obecnie na gruncie podatku VAT waluty obce na złote należy przeliczać według średniego kursu danej waluty ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego. W przypadkach gdy faktura została wystawiona przed powstaniem obowiązku podatkowego przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego NBP ogłoszonego na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury.

Nowe przepisy, które mają obowiązywać od 1 stycznia 2021 r., wprowadzają możliwość wyboru innego sposobu przeliczenia waluty obcej na złote. Zgodnie z proponowanym ust. 2a do art. 31a ustawy o VAT podatnik będzie mógł przyjąć do określenia podstawy opodatkowania wyrażonej w walucie obcej przeliczenie na złote zgodnie z zasadami przeliczenia przychodu wynikającymi z przepisów o podatku dochodowym, obowiązującymi tego podatnika na potrzeby rozliczania tej transakcji.

To oznacza, że podatnik będzie mógł wybrać, czy dokona przeliczenia waluty obcej na złote według średniego kursu ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień powstania obowiązku podatkowego w VAT czy według średniego kursu ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu (art. 11a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych [PIT] i art. 12 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych [CIT]).

Zatem aby skorzystać z przeliczenia waluty obcej na złote zgodnie z zasadami przeliczenia przychodu wynikającymi z przepisów o podatku dochodowym, konieczne jest ustalenie daty powstania tego przychodu. Moment powstania przychodu określa art. 14 ust. 1c ustawy o PIT i odpowiednio art. 12 ust. 3a ustawy o CIT. Według tych przepisów za datę powstania przychodu uważa się dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności. Tym samym czynność, która ma miejsce najwcześniej, wyznacza datę powstania przychodu.

Przy wyborze tej opcji podatnik będzie zobowiązany do jej stosowania przez co najmniej 12 kolejnych miesięcy, licząc od miesiąca, w którym ją wybrał (ust. 2b w art. 31a ustawy o VAT). Zaś zgodnie z nowym ust. 2c do art. 31a ustawy o VAT, w przypadku rezygnacji z opcjonalnej metody przeliczenia, podatnik będzie zobowiązany do stosowania dotychczasowych metod przeliczania (określonych w art. 31a ust. 1 lub 2 ustawy o VAT) przez co najmniej 12 kolejnych miesięcy, licząc od początku miesiąca następującego po miesiącu, w którym zrezygnował z tej opcjonalnej metody przeliczenia.

Przewidziano również, że w przypadku gdy w okresie stosowania przez podatnika (proponowanej do wprowadzenia) opcjonalnej metody przeliczania podatnik dokona transakcji niepodlegającej przeliczeniu zgodnie z zasadami stosowanymi w podatku dochodowym, jest obowiązany do zastosowania dla tej transakcji dotychczasowych metod przeliczenia (proponowany ust. 2d w art. 31a ustawy o VAT).

2.2. Przygotowanie do zmian

Jako że zaproponowany nowy sposób przeliczania walut obcych na złote jest wprowadzony na zasadzie dobrowolności - bowiem wybór spójnych zasad przeliczania walut obcych na złote dla VAT i podatku dochodowego jest opcjonalny - podatnicy powinni zastanowić się, który z tych sposobów jest dla przedsiębiorstwa bardziej opłacalny.

Wybór opcjonalnego sposobu przeliczania walut obcych na złote może się wiązać z odpowiednią modyfikacją systemów księgowych. W związku z tym podatnik powinien sprawdzić, czy dostawca oprogramowania w ramach umowy dokona odpowiedniej modyfikacji. Jeśli nie, podatnik będzie musiał postarać się o taką modyfikację, co wiąże się z poniesieniem pewnych kosztów.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 31a ust. 2a-2d ustawy o VAT

● art. 11a ust. 1 i art. 14 ust. 1c ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2020 r.poz. 1426, ost.zm. Dz.U. z 2020 r.poz. 2123

● art. 12 ust. 2 oraz 3a ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2020 r.poz. 1406, ost.zm. Dz.U. z 2020 r.poz. 2123

3. Podwyższenie limitu na nieewidencjonowane prezenty małej wartości

3.1. Na czym polegają zmiany

Przepisy ustawy nowelizującej przewidują, że od 1 stycznia 2021 r. limit dla prezentów małej wartości, których przekazywanie nie jest ujmowane w ewidencji pozwalającej na ustalenie tożsamości obdarowanej osoby, zostanie podwyższony z 10 zł do 20 zł (zmiana w art. 7 ust. 4 pkt 2 ustawy o VAT). Należy przy tym wskazać, że wysokość limitu na prezenty ewidencjonowane pozostanie na dotychczasowym poziomie wynoszącym 100 zł. Natomiast sprecyzowano, że limit 100 zł należy ustalać, biorąc pod uwagę wartość netto prezentu, czyli wartość bez podatku VAT. Tym samym nie ma już wątpliwości, że wartość prezentów ewidencjonowanych należy ustalać tak samo jak wartość prezentów nieewidencjonowanych.

3.2. Przygotowanie do zmian

W związku z tą zmianą podatnik może przeanalizować obowiązujące w firmie zasady dotyczące przekazywania upominków dla klientów czy potencjalnych kontrahentów i zdecydować o zwiększeniu ich wartości.

Należy przy tym przypomnieć, że przekazanie upominków w opakowaniach zbiorczych, których cena jednostkowa nabycia nie przekracza kwoty, o której mowa w art. 7 ust. 4 pkt 2 ustawy o VAT (obecnie - 10 zł, proponowane - 20 zł), nie powinny być opodatkowane podatkiem od towarów i usług, bowiem fakt, że towary są przekazywane w zbiorczych opakowaniach, nie ma znaczenia (zob. stanowisko Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 3 lipca 2014 roku, sygn. IPPP3/443-316/14-2/LK).

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 7 ust. 4 ustawy o VAT

4. Wydłużenie terminu na wywóz towarów dla zachowania stawki 0 przy opodatkowaniu zaliczek z tytułu eksportu towarów

4.1. Na czym polegają zmiany

Nowelizacja ustawy o VAT przewiduje zmianę przepisu art. 41 ust. 9a ustawy o VAT, w wyniku której wydłużony zostanie termin na wywóz towarów dla zachowania stawki 0 VAT przy opodatkowaniu zaliczek związanych z eksportem towarów - z 2 na 6 miesięcy. Zmiana ta ma obowiązywać od 1 stycznia 2021 r.

Zgodnie z obecnym brzmieniem tego przepisu, w przypadku otrzymania zaliczki na poczet przyszłej dostawy, stawkę podatku 0 w eksporcie towarów stosuje się w odniesieniu do otrzymanej zapłaty, pod warunkiem że wywóz towarów nastąpi w terminie 2 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym podatnik otrzymał tę zapłatę oraz podatnik w tym terminie otrzymał dokument potwierdzający wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej. Po tym terminie podatnik ma obowiązek (poza wyjątkami) wykazać zaliczki w deklaracji VAT wstecz ze stawką podatku VAT obowiązującą w Polsce.

4.2. Przygotowanie do zmian

Podatnicy, którzy w ramach dokonywanej sprzedaży otrzymują zaliczki na poczet przyszłych dostaw, powinni zweryfikować, czy dostawca oprogramowania do rozliczeń księgowych dokona jego aktualizacji w zakresie stosowania stawki 0 VAT przy zaliczkach w ramach umowy. Brak aktualizacji potencjalnie może skutkować doliczeniem VAT w obowiązującej w Polsce stawce do dostaw, które nie zostaną dokonane w aktualnie obowiązującym terminie.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 41 ust. 9a ustawy o VAT

5. Zmiany w przepisach o wiążącej informacji stawkowej

5.1. Na czym polegają zmiany

Od 1 stycznia 2021 r. zmianie ulegną przepisy regulujące zasady wydawania wiążących informacji stawkowych (WIS).

Zmieniony zostanie art. 42a ustawy o VAT, który definiuje instytucję WIS. Zgodnie z obecnym brzmieniem przepisu art. 42a ustawy o VAT WIS zawiera - oprócz opisu towaru lub usługi będących jej przedmiotem (art. 42a pkt 1) oraz właściwej stawki podatku VAT (art. 42a pkt 3) - również klasyfikację przedmiotu WIS według odpowiedniej klasyfikacji, tj. towaru według CN albo PKOB, usługi według PKWiU (art. 42a pkt 2).

Mając na względzie to, że WIS może być stosowana również do innych niż stosowane stawek VAT (np. split payment), regulacji ustawy o VAT, gdzie towary klasyfikowane są według PKWiU, zaproponowano umożliwienie otrzymywania przez podatników WIS również dla towarów, które klasyfikowane są według PKWiU. Ma to zapewnić zmiana w zakresie art. 42a pkt 2 ustawy o VAT.

Nowe przepisy przewidują, że WIS nie będą wydawane, gdy w sprawie, o którą pyta podatnik, prowadzone jest postępowanie podatkowe bądź sprawa została rozstrzygnięta w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego (proponowane dodanie ust. 3a oraz 3b do art. 42b ustawy o VAT).

Proponowana nowelizacja ma wprowadzić do ustawy o VAT nowy przepis art. 42ca. Przepis ten wyłącza wynikającą z wydanej wiążącej informacji stawkowej ochronę podatnika będącego adresatem WIS oraz innych podmiotów korzystających z WIS w sytuacji nadużycia prawa. Jeżeli przedmiot WIS będzie stanowił element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, organy podatkowe będą mogły określić podatek z pominięciem WIS.

Ponadto zaproponowano wprowadzenie do ustawy o VAT przepisu art. 42ha, który ustanawia regulację, zgodnie z którą WIS będzie ważna przez okres 5 lat od dnia jej wydania. Aktualne regulacje w zakresie WIS nie określają terminu jej ważności, jednak WIS może wygasnąć z mocy prawa w sytuacji, gdy przepisy dotyczące VAT zostaną zmienione bądź uchylone. Analogiczne rozwiązanie, czyli 5-letni okres ważności, ma dotyczyć również WIS zmienionych na podstawie art. 42h ust. 2 albo 3, tj. na podstawie decyzji Szefa Krajowej Administracji Skarbowej albo Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej wydawanych w przypadkach określonych w tych przepisach, np. w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości WIS spowodowanej błędną wykładnią przepisów czy też niewłaściwą oceną co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Takie decyzje zmieniające WIS również będą ważne w okresie 5 lat od ich wydania.

5.2. Stosowanie przepisów w okresie przejściowym

Nowe regulacje dotyczące wydawania WIS będą miały zastosowanie również do postępowań w sprawie wydania WIS wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie omawianej nowelizacji ustawy o VAT. Oznacza to, że nowe przepisy będą miały zastosowanie w odniesieniu do wniosków o wydanie WIS, które zostały złożone przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej.

Także regulacje dotyczące braku ochrony dla podatnika będącego adresatem WIS oraz innych podmiotów korzystających z WIS w sytuacji, gdy WIS stanowić będzie element czynności uznanej za nadużycie prawa, będą miały zastosowanie również do wszystkich WIS wydanych przed dniem wejścia w życie omawianej nowelizacji, czyli WIS wydanych w okresie od 1 listopada 2019 r. do końca 2020 r.

Ponadto WIS wydane przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej (czyli przed 1 stycznia 2021 r.), jak również decyzje o zmianie WIS wydane na podstawie art. 42h ust. 2 albo 3 ustawy o VAT, pozostaną ważne przez okres 5 lat od dnia wejścia w życie nowelizacji. Oznacza to, że WIS wydane lub zmienione do końca 2020 r. pozostaną ważne do końca 2025 r.

5.3. Przygotowanie do zmian

Podatnicy powinni sprawdzić stosowane przez siebie WIS pod kątem tego, czy ich stosowanie może być oceniane jako element czynności stanowiącej nadużycie prawa. W przypadku gdy WIS stanowi element czynności będącej nadużyciem prawa podatnik utraci prawo do ochrony wynikającej z WIS. Chodzi tu raczej o sytuacje, gdy podatnik korzysta z WIS wydanego na rzecz innego podatnika. Gdyby faktycznie istniało takie podejrzenie, podatnik powinien złożyć własny wniosek o WIS.

Ponadto, z uwagi na wprowadzenie okresu ważności WIS, podatnik powinien przygotować zestawienie WIS, z których korzysta, bowiem gdy okres ważności takich WIS się skończy, nie będą już chronić interesów podatnika. Będzie on musiał wystąpić z wnioskiem o nową WIS.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 42a pkt 2, art. 42b ust. 8a i 8b, art. 42ca, art. 42ha ustawy o VAT

● art. 7, art. 8, art. 9 ustawy z 27 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw - ustawa przekazana pod obrady Senatu

6. Wydłużenie terminu do odliczenia VAT "na bieżąco"

6.1. Na czym polegają zmiany

Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami, jeśli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego w terminach określonych w ust. 10, 10d i 10e ustawy o VAT, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych. Upływ tego terminu wiąże się z brakiem możliwości odliczenia przez podatnika podatku naliczonego "na bieżąco", co z kolei oznacza, że konieczne jest dokonanie korekty deklaracji podatkowej.

Zgodnie z treścią nowelizacji z dniem 1 stycznia 2021 r. zmianie ma ulec treść art. 86 ust. 11 ustawy o VAT. Nowe regulacje umożliwią podatnikowi, który nie dokonał odliczenia VAT w rozliczeniu za pierwszy okres rozliczeniowy (za który przysługiwało mu to prawo), dokonanie tego odliczenia za jeden z trzech kolejnych okresów rozliczeniowych.

Zmiana wydłuży podatnikom rozliczającym się miesięcznie efektywnie czas na dokonanie odliczenia łącznie do 4 miesięcy. Należy przy tym wspomnieć, że ustawodawca w stosunku do podatników rozliczających się kwartalnie pozostawił dotychczasowe rozwiązanie. Podatnicy rozliczający się kwartalnie nadal będą mogli dokonywać odliczenia za jeden z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych.

6.2. Przygotowanie do zmian

Opisana zmiana może wiązać się z aktualizacją systemów księgowych podatnika. W związku z tym podatnik powinien sprawdzić, czy dostawca oprogramowania do rozliczeń księgowych dokona takiej aktualizacji w ramach umowy.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 86 ust. 11 ustawy o VAT

7. Zmiana rozporządzenia w sprawie zwolnienia z obowiązku stosowania kas fiskalnych

7.1. Na czym polegają zmiany

W związku z tym, że aktualnie stosowana klasyfikacja towarów i usług PKWiU 2008 obowiązuje tylko do 31 grudnia 2020 r., konieczna stała się zmiana zapisów rozporządzenia Ministra Finansów z 28 grudnia 2018 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących, w których powoływano się na PKWiU 2008.

Ustawodawca przygotował projekt rozporządzenia zakładającego zmianę przepisów ww. rozporządzenia, które ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2021 r.

Projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących dostosowuje dotychczas używaną w rozporządzeniu klasyfikację wyrobów i usług (PKWiU 2008) do:

● nowej unijnej Nomenklatury scalonej (CN) w zakresie towarów oraz

● Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług PKWiU (2015) w zakresie usług oraz niektórych towarów.

Dodatkowo projekt uchyla § 6 i § 7 rozporządzenia. Oba przepisy miały zastosowanie tylko do 30 kwietnia 2019 r. Po tej dacie weszły bowiem w życie przepisy, które nie przewidują obowiązku zgłaszania przez podatnika do urzędu skarbowego liczby kas rejestrujących przed rozpoczęciem ewidencjonowania.

W związku z tym przepis § 6 rozporządzenia nie może być stosowany po 30 kwietnia 2019 r., z wyjątkiem podatników, którzy przed 1 maja 2019 r. rozpoczęli ewidencjonowanie za pomocą 1/5 liczby zgłoszonych kas.

Projekt przewiduje też zmiany o charakterze porządkującym w załączniku do rozporządzenia.

7.2. Przygotowanie do zmian

Podatnicy, którzy korzystali do tej pory ze zwolnienia podmiotowego bądź przedmiotowego z ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących, powinni przeanalizować wskazane w projekcie kody CN oraz PKWiU w § 4 ust. 1 rozporządzenia. Przepis ten określa bowiem, w stosunku do jakich dostaw oraz świadczenia usług nie stosuje się zwolnień z obowiązku ewidencjonowania. Jak podaje ustawodawca w uzasadnieniu, podczas przekładania kodów PKWiU na kody CN zapisy mogły ulec niewielkim zmianom.

PODSTAWA PRAWNA:

● projekt rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z 16 października 2020 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzania ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących - opubl. na www.rcl.gov.pl

Zmiany od 1 lipca 2021 r.

8. Pakiet VAT e-commerce

8.1. Na czym polegają zmiany

Zgodnie z założeniami projektu nowelizacji ustawy o VAT dotyczącej implementacji do polskiego systemu prawnego rozwiązań zawartych w tzw. pakiecie e-commerce od 1 lipca 2021 r. w całej Europie zlikwidowane zostanie zwolnienie z opodatkowania importu towarów w przesyłkach nieprzekraczających wartości 22 euro (w Polsce to zwolnienie już teraz nie jest stosowane).

Odpowiedzialność za VAT od takich dostaw będzie mogła być przeniesiona z dostawców, którzy zazwyczaj nie mają siedziby w UE, na właścicieli platform sprzedażowych. Transakcje te będą mogły podlegać szczególnej procedurze importu i wtedy będą rozliczane za pomocą importowego punktu kompleksowej obsługi (IOSS). Przy zastosowaniu tej procedury przyjęta zostanie fikcja prawna zakładająca, że najpierw platforma nabywa towary od sprzedawcy (w formule B2B), a następnie dostarcza je finalnemu nabywcy, tj. indywidualnemu klientowi z UE, który faktycznie je zamówił (B2C). W związku z tym platforma, jako dostawca towarów o niskiej wartości (tj. do 150 euro), naliczy i pobierze VAT w momencie ich sprzedaży oraz zadeklaruje i zapłaci ten podatek globalnie za pośrednictwem IOSS. Dzięki temu VAT nie będzie pobierany przy imporcie tych towarów, co pozwoli na szybkie zwolnienie ich z odprawy w urzędzie celnym.

W przypadku gdy jednak platforma sprzedażowa nie zdecyduje się na wykorzystanie procedury IOSS, VAT od przesyłek o wartości do 150 euro będzie musiała pobrać i odprowadzić np. firma kurierska lub poczta. W zakresie tym przedsiębiorstwo zobowiązane do pobrania i odprowadzenia VAT będzie musiało prowadzić specjalną ewidencję importu towarów. Należy jednak wskazać, że w takim przypadku do wartości przesyłki będzie naliczany VAT według podstawowej stawki (tj. w Polsce 23%). Jeśli zaś konsument nie zgodzi się na jej zastosowanie, z uwagi na to, że np. nabywany towar jest w Polsce objęty obniżoną stawką VAT, to w takim przypadku będzie musiał dokonać standardowego zgłoszenia celnego.

W projekcie nowelizacji przygotowano nowe sposoby rozliczania VAT dla dostawców z UE sprzedających przez internet towary na rzecz konsumentów z innych państw członkowskich. Rozszerzona ma zostać procedura szczególna MOSS, która stosowana jest obecnie tylko do usług telekomunikacyjnych, nadawczych oraz świadczonych drogą elektroniczną. Procedura ta zostanie tym samym przekształcona z małego punktu kompleksowej obsługi w punkt kompleksowej obsługi (OSS). Z założenia OSS (podobnie jak MOSS) ma na celu uproszczenie obowiązków w zakresie podatku VAT nałożonych na podatników dokonujących dostaw towarów i świadczących usługi osobom niebędącym podatnikami (konsumentom) na terytorium UE poprzez umożliwienie im:

● elektronicznej rejestracji dla celów podatku VAT w jednym państwie członkowskim;

● deklarowania i płacenia należnego podatku VAT w ramach jednej elektronicznej kwartalnej deklaracji;

● współpracy z administracją podatkową państwa członkowskiego siedziby działalności gospodarczej, nawet jeśli dokonywane dostawy/świadczenie usług mają charakter transgraniczny.

W wyniku stworzenia procedury OSS podatnicy dokonujący sprzedaży wysyłkowej na terenie UE nie będą musieli rejestrować się w każdym kraju, w którym są ich klienci. Wystarczy, że zarejestrują się do procedury OSS. Wtedy podatek wpłacony do krajowego urzędu będzie następnie rozliczany przez polskie organy podatkowe z administracją skarbową tych państw unijnych, w których są nabywcy wysyłanych przez podatnika towarów.

Należy przy tym wskazać, że rozwiązanie to jest dobrowolne, jednak w przypadku gdy podatnik się na nie zdecyduje, to w ramach OSS będzie musiał deklarować i płacić VAT od wszystkich usług i dostaw mogących być przedmiotem tej procedury.

8.2. Przygotowanie do zmian

Aby platformy sprzedażowe niemające siedziby w UE mogły skorzystać ze specjalnej importowej procedury IOSS, będą musiały wyznaczyć pośrednika do korzystania z procedury importu. Zakładając, że platforma taka nawiąże współpracę z polskim podatnikiem, podatnik ten będzie odpowiedzialny za zapłatę VAT od przesyłek o niskiej wartości (do 150 euro) oraz będzie musiał wypełniać wszystkie obowiązki określone w procedurze importu, w tym składać deklaracje. Podatnik będzie więc musiał zarejestrować w IOSS platformę, którą reprezentuje. W tym celu najpierw sam musi się zarejestrować jako pośrednik, aby móc korzystać z IOSS w celu jej reprezentowania. Po otrzymaniu numeru identyfikacyjnego umożliwiającego działanie jako pośrednik w procedurze importu pośrednik zarejestruje platformę, którą reprezentuje i otrzyma numer identyfikacyjny VAT IOSS. W związku z reprezentowaniem platformy sprzedażowej podatnik taki będzie zobowiązany do składania deklaracji podatkowych przeznaczonych do wykazywania sprzedaży towarów importowanych. W deklaracjach tych będzie znajdował się numer IOSS i cała sprzedaż towarów importowanych, która będzie musiała być uwzględniona w podziale na każde państwo członkowskie, które jest adresatem przesyłki.

Z kolei podatnicy sprzedający przez internet towary na rzecz konsumentów z innych państw członkowskich na odległość powinni przeanalizować, czy zastosowanie procedury specjalnej OSS będzie dla nich korzystne. Jeśli tak, tacy podatnicy będą zobowiązani do zgłoszenia informacji o zamiarze korzystania z tej procedury organom skarbowym.

PODSTAWA PRAWNA:

● projekt z 22 października 2020 r. ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw - opublikowany na www.rcl.gov.pl

II. AKCYZA

Zmiany od 1 stycznia 2021 r.

1. Zmiany w wiążącej informacji akcyzowej (WIA)

1.1. Na czym polegają zmiany

Z projektu wynika, iż przepisy dotyczące WIA wejdą w życie od 1 stycznia 2021 r. i zostaną zmienione w kilku obszarach.

1. Związanie podatnika otrzymaną WIA

WIA będzie wiązać nie tylko jak do tej pory organy podatkowe, lecz także posiadacza WIA, który nie będzie mógł już wybierać, czy stosować otrzymaną WIA czy też nie - jeśli będzie niekorzystna. Po zmianie przepisów podmiot, na rzecz którego zostanie wydana WIA, zawsze będzie obowiązany ją stosować w odniesieniu do wyrobów akcyzowych, dla których została wydana.

2. Wprowadzenie terminu ważności WIA

Obecne regulacje w zakresie WIA nie określają terminu jej ważności. Artykuł 7h ustawy akcyzowej wskazuje jedynie, że WIA traci ważność w przypadku zmiany przepisów akcyzowych odnoszących się do wyrobu akcyzowego albo samochodu osobowego, w wyniku której WIA staje się niezgodna z tymi przepisami. W takiej sytuacji podmiot może ją stosować nie dłużej niż przez okres 6 miesięcy od daty utraty ważności, pod warunkiem że dotyczy ona wyrobu akcyzowego albo samochodu osobowego będącego przedmiotem działalności gospodarczej posiadacza WIA. Po zmianach okres ważności WIA ma wynosić 5 lat od dnia jej wydania.

3. Utrata ważności WIA przed upływem 5 lat

Zostaną także wprowadzone nowe przepisy umożliwiające utratę ważności WIA przed upływem 5 lat. WIA straci ważność przed upływem okresu ważności w przypadku zmiany przepisów prawa podatkowego w zakresie akcyzy odnoszących się do wyrobu akcyzowego albo samochodu osobowego, w wyniku której WIA staje się niezgodna z tymi przepisami. Utrata ważności WIA nastąpi z dniem wejścia w życie przepisów, w wyniku których WIA stała się z nimi niezgodna.

4. Możliwość zmiany WIA

Jednocześnie z projektu wynika, że będzie możliwość zmiany przez organ podatkowy, z urzędu lub na wniosek posiadacza WIA, wydanych decyzji WIA z uwagi na:

● zmiany not wyjaśniających do Wspólnej Taryfy Celnej;

● orzecznictwo sądów lub wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej;

● zmiany decyzji klasyfikacyjnych, opinii klasyfikacyjnych lub not wyjaśniających do nomenklatury scalonej (CN).

5. Nowe obowiązki dla podatników starających się o WIA

Ponadto w celu zapewnienia organom podatkowym zarówno prawidłowego wydania WIA, jak i późniejszej weryfikacji deklaracji podatkowych, posiadacz WIA będzie musiał udowodnić, że wyroby akcyzowe albo samochody osobowe będące przedmiotem WIA i podlegające opodatkowaniu akcyzą odpowiadają pod każdym względem:

● klasyfikacji tego wyrobu albo samochodu osobowego określonej w WIA, albo

● rodzajowi wyrobu określonego w WIA.

1.2. Stosowanie przepisów w okresie przejściowym

Niezakończone sprawy dotyczące WIA i ich publikacje będą załatwiane według nowych przepisów (art. 9 ustawy nowelizującej). WIA wydane przed dniem wejścia w życie zmian utracą ważność dopiero po upływie 5 lat od dnia ich wejścia w życie. Podmiot, który przed dniem wejścia w życie zmian stosował WIA, która utraciła ważność, może dalej ją stosować nie dłużej niż przez okres 6 miesięcy od dnia utraty jej ważności. Taka WIA ma zastosowanie tylko do wyrobu akcyzowego albo samochodu osobowego, będącego przedmiotem działalności gospodarczej posiadacza WIA. Do WIA wydanych przed zmianą przepisów będą stosowane nowe regulacje (art. 7h-7hb i art. 7k ustawy akcyzowej) dotyczące:

● możliwości zmiany WIA z urzędu lub na wniosek podatnika i publikacji zmienionych WIA;

● utraty ważności WIA z dniem wejścia w życie przepisów powodujących tę nieważność (obecnie jest 6 miesięcy od wejścia w życie zmian);

● przedłużenia ważności WIA na wniosek podatnika.

Co oznacza, że podatników będą wiązały WIA wydane dopiero od dnia wejścia w życie nowych przepisów.

1.3. Przygotowanie do zmian

Podatnicy powinni zweryfikować treść posiadanych WIA pod kątem:

● możliwości utraty ich ważności na skutek wprowadzanych zmian; nie będą mieli teraz dodatkowych 6 miesięcy na przygotowanie się do zmiany;

● wystąpienia z wnioskiem o jej zmianę, gdy od jej otrzymania doszło np. do zmiany not wyjaśniających, czy TSUE wydał wyrok, który ma wpływ na uzyskaną informację; podatnik powinien rozważyć możliwość wystąpienia o zmianę WIA, szczególnie gdy będzie to zmiana na jego korzyść.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 1 pkt 3-7, art. 9 projektu z 16 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (UD35) - opubl. na www.rcl.gov.pl

2. Mniej formalności przy sprzedaży wyrobów węglowych

2.1. Na czym polegają zmiany

Nie będzie już konieczne podawanie numeru dowodu osobistego nabywcy finalnego węgla, gdy będzie posiadał PESEL w:

● składanym przez niego oświadczeniu o przeznaczeniu wyrobów węglowych do celów uprawniających do zwolnienia od akcyzy oraz

● w sporządzanej przez sprzedawcę wyrobów węglowych listy finalnych nabywców węglowych uprawnionych do odbioru deputatu węglowego.

Nadal osoba fizyczna może być poproszona o okazanie sprzedawcy dokumentu w celu potwierdzenia tożsamości. Odmowa okazania dokumentu tożsamości skutkować będzie zastosowaniem ustawowej stawki podatku akcyzowego określonej dla węgla i koksu przeznaczonych do celów opałowych, tj. 1,28 zł/1 gigadżul (GJ).

Sprzedawca zostanie natomiast zobowiązany opodatkować akcyzą sprzedaż węgla zamiast zastosowania zwolnienia, gdy:

● nabywca odmówi okazania dokumentu tożsamości;

● dane zawarte w oświadczeniu nabywcy będą niekompletne, nieczytelne lub nie będą zgadzały się z danymi wynikającymi z dokumentu tożsamości oraz

● ilość i rodzaj nabywanych wyrobów węglowych będą inne niż wskazane w oświadczeniu.

2.2. Przygotowanie do zmian

Sprzedawcy mogą zaktualizować stosowane w ich firmie wzory oświadczeń lub informować nabywcę, że nie musi wpisywać numeru swojego dowodu, gdy posiada PESEL.

Należy także przeszkolić swoich pracowników, kiedy powinni naliczać akcyzę w przypadku nieprawidłowości w oświadczeniu lub gdy nabywca nie okaże dokumentu tożsamości. Zastosowanie zwolnienia zamiast akcyzy obciąża sprzedawcę. To właśnie po stronie sprzedawcy wystąpi obowiązek zapłaty zaległej akcyzy, jeśli w wyniku kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej okaże się, że:

● dokumenty mające potwierdzać możliwość zastosowania zwolnienia z akcyzy są niekompletne lub niezgodne z dokumentami sprzedaży;

● w oświadczeniach nabywców węgla są podane nieprawdziwe dane nabywcy.

Z projektu wynika, iż zmiany wejdą w życie 1 stycznia 2021 r.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 1 pkt 20 projektu z 16 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (UD35) - opubl. na www.rcl.gov.pl

3. Rejestracja podmiotów nabywających wyroby zawierające alkohol etylowy

3.1. Na czym polegają zmiany

Zmianie ulegnie katalog wyrobów, których sprzedaż musi być ewidencjonowana w rejestrze nabywców wyrobów, o którym mowa w art. 138t ustawy akcyzowej. Zmiany dotyczą zarówno rodzaju wyrobów, jak i pojemności opakowań jednostkowych.

Sprzedawcy będą musieli rejestrować sprzedaż na terytorium kraju wyrobów (bez względu na kod CN), które w swym składzie zawierają alkohol etylowy o rzeczywistej objętościowej mocy alkoholu przekraczającej 50 objętości, skażony:

1) mieszaniną alkoholu izopropylowego (propan-2-ol) i benzoesanu denatonium lub

2) mieszaniną alkoholu tert-butylowego i benzoesanu denatonium, lub

3) alkoholem izopropylowym

- jeżeli wyroby te będą sprzedawane w opakowaniach jednostkowych o pojemności większej niż 1,5 litra lub gdy jednorazowa łączna objętość sprzedanych wyrobów będzie większa niż 10 litrów.

Jedynym wyjątkiem od wpisu do rejestru nabywców pozostanie tylko sprzedaż potwierdzana fakturą. Tej sprzedaży nie będzie się wpisywać do rejestru. Natomiast sprzedaż "paragonowa" objęta przewozem w ramach systemu SENT nie będzie już korzystać z wyłączenia z wpisu do rejestru. Wszystkie takie transakcje trzeba będzie po zmianach wpisywać do rejestru.

Rejestr powinien zawierać następujące dane:

1) rodzaj oraz ilość odebranych wyrobów;

2) imię i nazwisko lub nazwę, adres zamieszkania lub adres siedziby podmiotu odbierającego;

3) numer PESEL lub numer identyfikacji podatkowej (NIP) podmiotu odbierającego;

4) datę oraz adres miejsca dokonania sprzedaży;

5) czytelny podpis podmiotu odbierającego lub osoby reprezentującej ten podmiot.

Dzięki tej zmianie organy podatkowe będą efektywniej monitorować faktyczne wykorzystanie wyrobów zawierających w składzie alkohol etylowy zwolniony od podatku akcyzowego ze względu na przeznaczenie.

Z projektu wynika, iż zmiany wejdą w życie 1 stycznia 2021 r.

3.2. Przygotowanie do zmian

Podmioty, które dokonują sprzedaży wyrobów zawierających w swym składzie alkohol, powinny zweryfikować, które ze sprzedawanych wyrobów zawierają alkohol etylowy o rzeczywistej objętości mocy alkoholu przekraczającej 50. Jeśli takowy posiadają, należy zweryfikować, czym był skażony. Dla wyrobów spełniających nowe warunki będą musiały wprowadzić ewidencję, gdy zostaną przekroczone limity i nie będą dokumentowane fakturą.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 1 pkt 52 projektu z 16 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (UD35) - opubl. na www.rcl.gov.pl

4. Rozszerzenie przesłanek odmowy wydania lub cofnięcia zezwolenia akcyzowego

4.1. Na czym polegają zmiany

Z projektu wynika, iż zostaną dodane nowe zaostrzone warunki, w przypadku niespełnienia których podatnicy utracą zezwolenia na:

● prowadzenie składu podatkowego;

● wyprowadzenie ze składu podatkowego;

● prowadzenie działalności jako podmiot pośredniczący.

Podatnik nie uzyska zezwolenia, jeśli będzie zachodzić uzasadniona obawa, że:

● prowadzenie działalności na podstawie wydanego zezwolenia może powodować zagrożenie ważnego interesu publicznego,

● podmiot nie będzie wywiązywał się z obowiązku rozliczania się z podatków stanowiących dochód budżetu państwa, w szczególności naczelnik urzędu skarbowego pozyskał informację o tym, że osoba kierująca działalnością podmiotu kierowała w ostatnich 3 latach działalnością innego podmiotu, który w tym czasie w sposób uporczywy nie regulował w terminie należności podatkowych lub wobec którego prowadzone było postępowanie egzekucyjne.

Podatnikowi zostanie natomiast cofnięte zezwolenie jeśli:

● prowadzenie działalności na podstawie tego zezwolenia powoduje zagrożenie ważnego interesu publicznego oraz

● organ podatkowy pozyska informację o tym, że osoba kierująca działalnością podmiotu kierowała w ostatnich 3 latach działalnością innego podmiotu, który w tym czasie w sposób uporczywy nie regulował w terminie należności podatkowych lub wobec którego prowadzone było postępowanie egzekucyjne, oraz wezwie podmiot do zmiany osoby kierującej jego działalnością na osobę, która w ostatnich 3 latach nie kierowała działalnością takiego innego podmiotu, a podmiot nie dokona zmiany w terminie 30 dni od dnia wezwania.

Natomiast zezwolenia na wyprowadzenie może być również cofnięte, gdy np. zabezpieczenie akcyzowe utraciło ważność lub nie pokrywa należności. Z projektu wynika, iż zmiany wejdą w życie 1 stycznia 2021 r.

4.2. Przygotowanie do zmian

Utrata zezwolenia wiąże się niejednokrotnie z brakiem możliwości prowadzenia działalności. Dlatego podatnicy powinni przeanalizować, czy spełniają nowe warunki. Zaniedbanie tego obowiązku będzie skutkować cofnięciem danemu podmiotowi posiadanego przez niego zezwolenia akcyzowego. A trzeba pamiętać, iż cofnięcie zezwolenia po zmianach byłyby natychmiast wykonalne (zob. pkt 5). Ustawodawca nie przewidział przepisów przejściowych. Oznaczałoby to natychmiastowe zaprzestanie działalności przez podmiot, któremu zezwolenie cofnięto. Może również skutkować koniecznością uiszczenia akcyzy od wyrobów znajdujących się dotychczas w procedurze zawieszenia poboru akcyzy.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 1 pkt 26-28 projektu z 16 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (UD35) - opubl. na www.rcl.gov.pl

5. Nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności nieostatecznym decyzjom

5.1. Na czym polegają zmiany

Do postępowań w sprawach wynikających z przepisów ustawy o podatku akcyzowym (czyli m.in. do postępowań dotyczących cofania zezwoleń) stosuje się przepisy Ordynacji podatkowej, które wskazują na zasadę niewykonalności decyzji nieostatecznych. Ulegnie to jednak zmianie. Z ustawy o podatku akcyzowym będzie wynikać, że decyzje naczelnika urzędu skarbowego o cofnięciu zezwolenia (pomimo że nie są decyzjami ostatecznymi) będą w określonych przypadkach natychmiast wykonalne.

W konsekwencji wprowadzanych zmian decyzja o cofnięciu zezwolenia na wyprowadzenie będzie natychmiast wykonalna w następujących przypadkach, gdy:

1) prowadzenie działalności na podstawie tego zezwolenia powoduje zagrożenie ważnego interesu publicznego;

2) zabezpieczenie akcyzowe utraciło ważność albo nie zapewnia już pokrycia w terminie lub w należnej wysokości kwoty zobowiązania, albo gdy zwolnienie ze złożenia zabezpieczenia straciło ważność, a prowadzący skład nie wystąpił o nowe lub nie złożył zabezpieczenia,

3) naczelnik urzędu skarbowego pozyska informację o tym, że osoba kierująca działalnością podmiotu kierowała w ostatnich 3 latach działalnością innego podmiotu, który w tym czasie w sposób uporczywy nie regulował w terminie należności podatkowych, lub wobec którego prowadzone było postępowanie egzekucyjne, oraz wezwie podmiot do zmiany osoby kierującej jego działalnością na osobę, która w ostatnich 3 latach nie kierowała działalnością takiego innego podmiotu, a podmiot nie dokona zmiany w terminie 30 dni od dnia wezwania.

Natychmiast wykonalna będzie również decyzja o cofnięciu zezwolenia na prowadzenie składu lub działalności jako podmiot pośredniczący w przypadkach wskazanych w pkt 1 i 3.

Z projektu wynika, iż zmiany wejdą w życie 1 stycznia 2021 r.

5.2. Przygotowanie do zmian

Umożliwienie natychmiastowego cofnięcia zezwolenia akcyzowego przez naczelnika urzędu skarbowego to potężne narzędzie w rękach organów podatkowych. Dlatego adresat nieostatecznej decyzji o cofnięciu zezwolenia akcyzowego, który jest w trakcie postępowania odwoławczego, powinien przygotować się na ewentualność jego utraty zanim zakończy się postępowanie odwoławcze. Ustawodawca nie przewidział przepisów przejściowych. Cofnięcie zezwolenia uniemożliwi dalsze prowadzenie działalności w oparciu o to zezwolenie. Może również skutkować koniecznością uiszczenia akcyzy od wyrobów znajdujących się dotychczas w procedurze zawieszenia poboru akcyzy.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 1 pkt 30 projektu z 16 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (UD35) - opubl. na www.rcl.gov.pl

Zmiany od 31 stycznia 2021 r.

6. Przedłużenie okresu przejściowego na stosowanie e-DD

6.1. Na czym polegają zmiany

1 stycznia 2019 r. elektroniczny dokument e-DD zastąpił papierowy. Na jego podstawie w Polsce przemieszcza się poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy wyroby zwolnione z akcyzy ze względu na przeznaczenie lub opodatkowane zerową stawką akcyzy. Jednak do 31 stycznia 2021 r. podatnicy mają wybór, czy stosować elektroniczny e-DD czy jego dotychczasową wersję papierową. Wszystko wskazuje na to, iż nadal będzie można stosować papierowy dokument dostawy. Ustawodawca zamierza bowiem ponownie ze względu na pandemię wydłużyć okres przejściowy o kolejny rok, tj. do 31 stycznia 2022 r.

6.2. Przygotowanie do zmian

Podatnicy muszą podjąć decyzję, czy są w obecnej sytuacji w stanie ponieść koszty posługiwania się elektronicznym dokumentem e-DD i generowania komunikatów w systemie EMCS PL2. Podatnik sam musi przeanalizować swoją sytuację i podjąć decyzję co do dnia, od którego będzie chciał rozpocząć stosowanie elektronicznego dokumentu. Wprowadzenie elektronicznego obiegu dokumentów ma, zapewne szczególnie w okresie pandemii, również wiele plusów. Ale do tych zmian należy się przygotować. Trzeba bowiem dokonać zmian w ewidencjach sprzedaży czy aktualizacji oprogramowania do obsługi dokumentów e-DD.

Podatnicy, którzy podjęli decyzję, że zakończą stosowanie papierowych dokumentów dostawy, nie muszą się wycofywać z tej decyzji, gdyż oba rodzaje dokumentów będą funkcjonowały równolegle.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 4 projektu z 30 września 2020 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (druk nr 720) - projekt przyjęty przez Radę Ministrów i przekazany pod obrady Sejmu

Zmiany od 1 lutego 2021 r.

7. Możliwość podziału w innym państwie członkowskim przesyłki wyrobów energetycznych przewożonych koleją

7.1. Na czym polegają zmiany

Przy przesyle wyrobów energetycznych koleją z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy, tj. z użyciem systemu EMCS PL2 (czyli z dokumentem e-AD), można dokonać ich podziału na co najmniej 2 przesyłki. Obecnie takiego podziału można dokonać tylko na terytorium Polski. Po zmianie podział będzie mógł nastąpić także na terenie innego kraju UE, którego przepisy pozwalają na dokonywanie takich podziałów.

W celu skorzystania z tej nowej możliwości trzeba będzie wysłać komunikat do systemu EMCS PL2, powiadamiając o tym podziale właściwe władze państwa członkowskiego, na terytorium którego nastąpi podział. Oczywiście, identycznie jak w przypadku podziałów przesyłek dokonywanych na terytorium kraju, należy pamiętać o tym, aby całkowita ilość przemieszczanych wyrobów nie uległa zmianie. Oznacza to, że suma ilości w podzielonych przesyłkach musi równać się ilości wykazanej w pierwotnym e-AD.

7.2. Przygotowanie do zmian

Zmiana ma wejść w życie 1 lutego 2021 r. Podatnik, jeśli chce dzielić wyroby energetyczne za granicą, powinien wcześniej sprawdzić, czy przepisy akcyzowe kraju UE, na terytorium w którego chce dokonywać podziału, pozwalają na to. Tylko w takim przypadku może dzielić wyroby energetyczne przesyłane w procedurze zawieszenia akcyzy. Ponadto powinien sprawdzić, czy oprogramowanie, którym dysponuje, umożliwia wysłanie odpowiedniego komunikatu do systemu EMCS PL2. Jeśli nie ma takiej możliwości, należy je zaktualizować.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 1 pkt 16 projektu z 30 września 2019 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (druk nr 720) - projekt przyjęty przez Radę Ministrów i przekazany pod obrady Sejmu

8. Nowi podatnicy objęci obowiązkiem rejestracyjnym w akcyzie

8.1. Na czym polegają zmiany

Od 1 lutego 2021 r. zostanie stworzony Centralny Rejestr Podmiotów Akcyzowych (dalej: CRPA).

W związku z tą zmianą zostanie rozszerzony obowiązek rejestracyjny w akcyzie. Po zmianie dodatkowo rejestracji w zakresie akcyzy będą zobowiązane dokonać go podmioty:

1) nieprowadzące działalności gospodarczej, inne niż osoby fizyczne (np. jednostki pożytku publicznego, jednostki samorządu terytorialnego, jednostki organizacyjne wojska, Straży Granicznej i Policji) zamierzające zużywać wyroby akcyzowe zwolnione od akcyzy ze względu na przeznaczenie (paliwo lotnicze i żeglugowe, gaz LPG);

2) które w ramach prowadzonej działalności gospodarczej prowadzą miejsce niszczenia wyrobów akcyzowych spełniające warunki niszczenia wyrobów na podstawie przepisów odrębnych, do którego są wysyłane poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy wyroby akcyzowe objęte zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie;

3) które zostały wyznaczone jako podmioty reprezentujące przedsiębiorcę zagranicznego, o którym mowa w art. 13 ust. 5 i ust. 5a ustawy akcyzowej;

4) zamierzające prowadzić działalność jako pośredniczący podmiot węglowy, pośredniczący podmiot gazowy.

Podmioty z ostatniej 4 grupy według obecnie obowiązujących przepisów są obowiązane do złożenia powiadomienia o zamiarze rozpoczęcia prowadzenia działalności jako pośredniczący podmiot węglowy lub gazowy. Po zmianie będą musiały złożyć zgłoszenie rejestracyjne celem zarejestrowania ich w jednej centralnej bazie.

Przewidziano także możliwość, a nie obowiązek, dokonania zgłoszenia rejestracyjnego do CRPA poprzez platformę PUESC dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, zużywających gaz LPG do celów grzewczych.

Po zmianach zgłoszenie rejestracyjne będzie można składać tylko w formie elektronicznej przez Platformę Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych (PUESC).

8.2. Stosowanie przepisów w okresie przejściowym

Ustawodawca w związku z tą zmianą przewidział przepisy przejściowe, które przewidują różne regulacje w zależności od tego, czy podmiot prowadził już działalność, czy dopiero się stara o rejestrację.

1. Podmioty prowadzące działalność, które nie były do tej pory zobowiązane do rejestracji akcyzowej

Podmioty niepodlegające dotychczas obowiązkowi rejestracji, które od 1 lutego 2021 r. obejmie ten obowiązek, będą musiały do 29 czerwca 2021 r. złożyć zgłoszenie rejestracyjne (art. 7 ustawy nowelizującej). Do tego czasu pośredniczące podmioty węglowe i gazowe nie stracą swojego statusu.

2. Podmioty zarejestrowane jako podatnicy akcyzowi przed 1 lutego 2021 r.

Podmiot zarejestrowany do akcyzy przed 1 lutego 2021 r. zostanie wpisany do CRPA z chwilą uzupełnienia zgłoszenia rejestracyjnego (art. 6 ustawy nowelizującej). Trzeba będzie podać urząd skarbowy właściwy dla podatnika do rozliczeń akcyzy, czyli informację dotychczas niewymaganą. Zgłoszenie rejestracyjne trzeba będzie uzupełnić w sposób elektroniczny, czyli za pośrednictwem portalu PUESC. Zaktualizowane zgłoszenie trzeba będzie złożyć do 29 czerwca 2021 r. W przypadku niedopełnienia tego podatnik nie będzie wpisany CRPA i będzie musiał dokonać pełnej rejestracji zgodnie z nowymi zasadami.

3. Podmioty, które złożą zgłoszenie rejestracyjne i do 1 lutego 2021 r. nie otrzymają potwierdzenia jego przyjęcia

Podmioty, które złożą zgłoszenie rejestracyjne przed zmianą przepisów i do 1 lutego 2021 r. nie uzyskają potwierdzenia jego przyjęcia, otrzymają je na dotychczasowych zasadach. W tym przypadku właściwy naczelnik urzędu skarbowego, mimo obowiązywania przepisów o centralnej rejestracji, będzie miał obowiązek wydać takie potwierdzenie również po 1 lutego 2021 r. Aby jednak zostać wpisanym do CRPA, podatnicy ci będą musieli uzupełnić zgłoszenie do 29 czerwca 2021 r. o dodatkowe informacje (zob. pkt 2).

8.3. Przygotowanie do zmian

Wszystkie zobowiązane do rejestracji podmioty powinny zapoznać się z przepisami w tym zakresie oraz założyć konto na PUESC.

Krok 1. Sprawdź, czy nie musisz uzupełnić zgłoszenia rejestracyjnego

Obowiązek uzupełnienia zgłoszenia rejestracyjnego obejmie podmioty zarejestrowane na podstawie dotychczas obowiązujących przepisów. Nie dotyczy to podatników, którzy złożyli zgłoszenie uproszczone.

Muszą tego dokonać przed 30 czerwca 2021 r., gdyż nie zostaną wpisani do CRPA. Zgłoszenie rejestracyjne trzeba będzie uzupełnić o informację, jaki naczelnik urzędu skarbowego jest właściwy w zakresie akcyzy dla naszej firmy. Aktualizację zgłoszenia trzeba będzie złożyć przez PUESC. Jak wynika z uzasadnienia do projektu, ułatwieniem w realizacji tego obowiązku będzie nowa funkcjonalność systemu, która umożliwi automatyczne określenie właściwego organu w zakresie akcyzy po wpisaniu kodu pocztowego. Po zatwierdzeniu zgłoszenia rejestracyjnego w systemie przez podmiot dokonujący rejestracji będzie ono uznawane jako oświadczenie podmiotu w tym zakresie.

Krok 2. Sprawdź, czy nie musisz dokonać rejestracji akcyzowej

Do rejestracji na nowych zasadach w terminie do 29 czerwca 2021 r. zobowiązano 4 nowe grupy podatników (zob. pkt 8.1 "Na czym polegają zmiany"). Jeśli ustalimy, że obowiązek rejestracji nas dotyczy, konieczne będzie założenie konta na PUESC, gdyż zgłoszenia będą składane tylko w formie elektronicznej. Zgłoszenie rejestracyjne będzie można podpisać: kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym, podpisem osobistym albo zaawansowanym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą certyfikatu celnego.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 1 pkt 6 oraz art. 5-7 projektu z 30 września 2020 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (druk nr 720) - projekt przyjęty przez Radę Ministrów i przekazany pod obrady Sejmu

9. Rozszerzenie przypadków zakończenia procedury zawieszenia poboru akcyzy

9.1. Na czym polegają zmiany

Rozszerzona zostanie liczba przypadków, gdy będzie dochodzić do zakończenia procedury zawieszenia poboru akcyzy. Będzie miało to miejsce, gdy w raporcie odbioru lub dokumencie zastępującym raport odbioru podmiot odbierający celowo poświadczy nieprawdę co do tożsamości otrzymanego wyrobu lub jego ilości.

W takiej sytuacji będzie się uznawać, co do zasady, że do zakończenia procedury zawieszenia poboru akcyzy doszło z dniem poświadczenia nieprawdy. Gdy nie będzie można ustalić tego dnia, procedura będzie kończona z dniem stwierdzenia przez uprawniony organ poświadczenia nieprawdy.

9.2. Przygotowanie do zmian

Podatnik powinien pilnować i przeszkolić osoby odpowiedzialne w jego firmie, aby w raporcie odbioru lub dokumencie zastępującym raport odbioru nie pojawiły się nieprawdziwe informacje. Zakończenie procedury zawieszenia poboru akcyzy jest równoznaczne z powstaniem obowiązku zapłaty akcyzy.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 1 pkt 17 projektu z 30 września 2019 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (druk nr 720) - projekt przyjęty przez Radę Ministrów i przekazany pod obrady Sejmu

Zmiany od 1 kwietnia 2021 r.

10. Zmiany w opodatkowaniu samochodów osobowych

10.1. Na czym polegają zmiany

Nowelizacja w zakresie akcyzy samochodowej będzie dotyczyła trzech obszarów, a mianowicie:

1) objęcie akcyzą samochodów, które na skutek zmian konstrukcyjnych stają się samochodami osobowymi,

2) objęcia akcyzą nabycia lub posiadania samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej w Polsce, co do którego nie można ustalić, czy uiszczono od niego należną akcyzę,

3) obowiązku uzyskania od naczelnika urzędu skarbowego zaświadczenia dla samochodu ciężarowego lub specjalnego, że nie ma obowiązku zapłaty akcyzy.

Ad 1. Zmiany konstrukcyjne w samochodzie

W przypadku dokonania zmian konstrukcyjnych w samochodzie, w wyniku czego powstanie samochód osobowy, obowiązek podatkowy będzie powstawał w dniu dokonania tej czynności. Jeżeli nie można określić dnia, w którym powstał obowiązek podatkowy, za datę jego powstania uznaje się dzień, w którym uprawniony organ podatkowy stwierdził dokonanie czynności.

Podatnikiem będzie ten, na kim ciąży obowiązek złożenia zawiadomienia, a podstawą opodatkowania będzie średnia wartość rynkowa pomniejszona o VAT i akcyzę. Deklarację uproszczoną podatnik będzie musiał złożyć w terminie 14 dni, a wpłaty akcyzy dokonać w ciągu 30 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, ale nie później niż dniu złożenia zawiadomienia do wydziału komunikacji lub sprzedaży tego samochodu.

Ad 2. Nabycie samochodu niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju

W przypadku nabycia lub posiadania samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju, co do którego nie można ustalić, czy uiszczono od niego należną akcyzę, obowiązek podatkowy powstanie z dniem nabycia lub wejścia w posiadanie tego samochodu. Dla samochodów nabytych do 31 marca 2021 r. obowiązek powstanie 1 kwietnia 2021 r. Podatnik ma na złożenie deklaracji uproszczonej 14 dni i zapłatę akcyzy 30 dni. Nie można jednak zrobić tego później niż w dniu rejestracji.

Ad 3. Zaświadczenia dla samochodów ciężarowych i specjalnych

Aby dokonać rejestracji nabytego wewnątrzwspólnotowo:

● samochodu ciężarowego lub

● samochodu specjalnego o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t, o którym mowa w art. 72 ust. 1 pkt 6a - Prawo o ruchu drogowym niebędącego samochodem osobowym w rozumieniu ustawy akcyzowej

- nabywca będzie musiał wystąpić z wnioskiem do właściwego naczelnika urzędu skarbowego o wydanie dokumentu potwierdzającego brak obowiązku zapłaty akcyzy na terytorium kraju.

Takie zaświadczenie będzie konieczne również w przypadku zmian konstrukcyjnych zmieniających rodzaj pojazdu na samochód ciężarowy lub specjalny.

Zmiany wejdą w życie 1 kwietnia 2021 r.

10.2. Stosowanie przepisów w okresie przejściowym

Do wniosków o rejestrację samochodów ciężarowych i specjalnych, złożonych i nierozpatrzonych przed 1 kwietnia 2021 r., będą stosowane przepisy dotychczasowe.

10.3. Przygotowanie do zmian

Podatnicy, którzy planują przerobienie zarejestrowanego samochodu, np. ciężarowego na osobowy, który podlega akcyzie, powinni to zrobić przed zmianą przepisów. Uda się im wtedy uniknąć zapłaty akcyzy od takiej czynności.

Także, gdy mamy w planach zakup za granicą samochodu ciężarowego lub specjalnego, powinniśmy dokonać zakupu i rejestracji przed zmianą przepisów. Pozwoli to uniknąć uciążliwych formalności.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 1 pkt 33-35, pkt 37, pkt 38-44, art. 15-17 i art. 19 projektu z 16 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (UD35) - opubl. na www.rcl.gov.pl

Zmiany od 1 lipca 2021 r.

11. Obowiązek składania deklaracji akcyzowych wyłącznie w formie elektronicznej

11.1. Na czym polegają zmiany

Od 1 lipca 2021 r. zostanie wprowadzony obowiązek składania deklaracji akcyzowych wyłącznie w formie elektronicznej. Zatem wszystkie deklaracje akcyzowe ("zwykłe" i uproszczone) składane będą przez podatników i płatników tego podatku wyłącznie w formie elektronicznej. Jedyne wyjątki w tym zakresie przewidziano dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Takie osoby nadal będą mogły składać deklaracje akcyzowe w formie papierowej.

11.2. Przygotowanie do zmian

Podatnicy zobowiązani do składania deklaracji akcyzowych w formie elektronicznej powinni zapoznać się z udostępnianymi przez Krajową Administrację Skarbową możliwościami bezpłatnego składania elektronicznych deklaracji podatkowych. Można to będzie robić poprzez system PUESC.

Jeśli natomiast nie chcą korzystać z tych możliwości, powinni porozumieć się ze swoim dostawcą oprogramowania, aby ten dostosował je w taki sposób, aby była możliwość wysyłania deklaracji elektronicznie.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 1 pkt 1 pkt 19, pkt 29 lit. b i c, pkt 36 i pkt 38 lit. a projektu z 16 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (UD35) - opubl. na www.rcl.gov.pl

Bartosz Szefler (VAT)

Magdalena Miklewska (Akcyza)