Nowe Prawo zamówień publicznych

Zakres regulacji

Sejm uchwalił 11 września 2019 r. nowe Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 2019) - 623 artykuły, podzielone na 13 działów. Nowelizacja ma na celu kompleksowe i nowoczesne uregulowanie procedur udzielania i realizacji zamówień publicznych, których przedmiotem jest wybór przez jednostki publiczne wykonawców robót budowlanych, dostaw lub usług.

Nowe uregulowania mają zapewnić:

1. powiązanie wydatków budżetowych z realizacją polityki oraz celów strategicznych państwa;
2. efektywne zarządzanie zakupami przez wprowadzenie obowiązkowych etapów: planowania udzielenia zamówienia, przygotowania postępowania o jego udzielenie, badania sposobu realizacji zamówienia w celu usprawnienia tego procesu (ewaluacja);
3. położenie nacisku na wybieranie rozwiązań najbardziej efektywnych zamiast najtańszych;
4. zwiększenie dostępności realizacji zamówień publicznych dla małych i średnich przedsiębiorców przez ograniczenie wymogów formalnych udziału w postępowaniu i ustalenie jasnych zasad wykluczania z udziału w postępowaniu;
5. efektywność postępowań o udzielanie zamówień, przez ustalenie:

• zamówień poniżej kwoty bagatelnej (130 000 zł), poniżej której nie ma obowiązku stosowania ustawy - Prawo zamówień publicznych,

• odrębnych, uproszczonych procedur udzielania zamówień o wartości poniżej progów unijnych (gdzie są inne, mniejsze wymagania odnośnie do: terminów, upubliczniania ogłoszeń o zamówieniach, dostarczania dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu, składania wadium i zabezpieczenia należytego wykonania umowy),

• wprowadzenie elektronizacji procesu udzielania zamówień, w szczególności obowiązku udostępniania przez zamawiających dokumentów zamówienia w postaci elektronicznej oraz prowadzenia komunikacji elektronicznej między zamawiającym i wykonawcą;

6. zrównanie praw zamawiających i wykonawców w zakresie zawieranych umów przez określenie zasad kształtowania umów, w tym obowiązkowych postanowień umów, oraz ustalenie katalogu klauzul zakazanych (abuzywnych);
7. wsparcie dla zamawiających ze strony Urzędu Zamówień Publicznych, który będzie miał obowiązek doradztwa oraz opracowywania wzorów umów i innych dokumentów związanych z zamówieniami publicznymi;

8. wsparcie dla wykonawców ze strony zamawiających, którzy będą mieli obowiązek:

• waloryzacji wynagrodzenia przy umowach długookresowych,
• zaliczkowania lub płacenia etapami za zamówienia, których czas realizacji przekracza 12 miesięcy;

9. usprawnienie postępowania skargowego oraz wprowadzenie możliwości pozasądowego rozwiązywania sporów;
10. ujednolicenie systemu kontroli zamówień publicznych.

Co nowe przepisy oznaczają dla jednostek

1. Nowe Prawo zamówień publicznych wejdzie w życie 1 stycznia 2021 r. Tak stanowi art. 109 ustawy z 11 września 2019 r. - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 2020). Przez ten czas jednostki powinny się przygotować do zmian.

2. Jednostki powinny stosować ustalone okresy przejściowe dla postępowań o udzielenie zamówień, które zostały wszczęte i niezakończone przed wejściem w życie nowelizacji. Te zamówienia należy realizować na dotychczasowych zasadach.

3. Jednostki powinny zapoznać się z nowym katalogiem naruszeń związanych z udzielaniem zamówień publicznych określonym w ustawie o dyscyplinie finansów publicznych. Katalog ten został dostosowany do nowych uregulowań wynikających z nowego Prawa zamówień publicznych. Zmieniony katalog będzie obowiązywał od 1 stycznia 2021 r.

Izabela Motowilczuk

były wieloletni inspektor kontroli