Czy należy oskładkować wynagrodzenie z umowy o dzieło wypłacone razem z wynagrodzeniem za zlecenie

PROBLEM

Nasza firma zawarła umowę o dzieło z osobą, dla której ta umowa była jedynym źródłem zarobkowania. Umowa o dzieło została wykonana w październiku 2019 r., natomiast wynagrodzenie z jej tytułu zostało wypłacone pod koniec listopada 2019 r. Od 1 listopada 2019 r. zawarliśmy z tą samą osobą umowę zlecenia. Zgodnie z umową wynagrodzenie jest płatne do końca miesiąca za bieżący miesiąc i za listopad zostało wypłacone razem z wynagrodzeniem za wykonanie umowy o dzieło. Jak w tej sytuacji powinno wyglądać rozliczenie składek i podatku od wynagrodzenia wypłaconego 29 listopada br.? Czy przychody z umowy o dzieło podlegają w tym przypadku oskładkowaniu?

RADA

UZASADNIENIE

Umowa o dzieło oraz umowa zlecenia zostały uregulowane w Kodeksie cywilnym. Przedmiotem umowy o dzieło jest wykonanie zamówionego, oznaczonego dzieła, za wynagrodzeniem. Przyjmującemu zamówienie należy się wynagrodzenie w chwili oddania dzieła, chyba że strony umówiły się inaczej. Jeżeli dzieło ma być oddawane częściami, a wynagrodzenie zostało obliczone za każdą część z osobna, wynagrodzenie należy się z chwilą spełnienia każdego ze świadczeń częściowych.

Z kolei umowa zlecenia to umowa starannego działania. Przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności na rzecz zleceniodawcy. W razie odpłatnego zlecenia wynagrodzenie należy się zleceniobiorcy dopiero po wykonaniu zlecenia, chyba że co innego wynika z umowy lub z przepisów szczególnych. Za przepisy szczególne należy uznać ustawę o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, gwarantującą zleceniobiorcy prawo do wynagrodzenia, które w przeliczeniu na jedną godzinę pracy nie będzie niższe niż państwowo ustanowiona minimalna stawka godzinowa przy wykonywaniu tego typu umowy (14,70 zł w 2019 r., 17 zł w 2020 r.). W przypadku umów zawartych na czas dłuższy niż 1 miesiąc wypłaty wynagrodzenia w wysokości wynikającej z minimalnej stawki godzinowej dokonuje się co najmniej raz w miesiącu. Zatem wynagrodzenie w części przewyższającej kwotę ustaloną z minimalnej stawki godzinowej może być wypłacone nawet na koniec umowy. Natomiast co miesiąc należy rozliczać się z wykonawcą z minimalnego poziomu wynagrodzenia.

Z dwóch wymienionych umów cywilnoprawnych tylko jedna stanowi tytuł do ubezpieczeń społecznych oraz zdrowotnego. Jest nią umowa zlecenia. Zleceniobiorca podlega obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i zdrowotnemu, a chorobowemu - dobrowolnie, na własny wniosek. Ubezpieczenia emerytalno-rentowe z umowy zlecenia mogą przybrać charakter dobrowolny, jeżeli zgodnie z przepisami ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zbiegnie się ona z innymi obowiązkowymi tytułami/tytułem, które będą wyłączały obowiązek ubezpieczeń ze zlecenia.

PRZYKŁAD

Umowa zlecenia jest wykonywana przez zleceniobiorcę równolegle z umową o pracę zawartą na pełny etat. Umowa cywilnoprawna nie została zawarta z własnym pracodawcą zleceniobiorcy ani nie jest wykonywana na jego rzecz. W tej sytuacji umowa zlecenia stanowi obowiązkowy tytuł tylko do ubezpieczenia zdrowotnego. Zleceniobiorca może na własny wniosek przystąpić do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych (wówczas będzie dla niego obowiązkowe ubezpieczenie wypadkowe). Nie ma możliwości zgłoszenia się ze zlecenia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.

Natomiast umowa o dzieło w ogóle nie została wymieniona w art. 6 ustawy systemowej jako tytuł do ubezpieczeń społecznych. Wyjątek stanowi sytuacja, w której umowa o dzieło (dotyczy to również umowy zlecenia) zostanie zawarta z pracodawcą, z którym wykonawca pozostaje w stosunku pracy lub w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz własnego pracodawcy. Wówczas w podstawie wymiaru obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne pracownika uwzględnia się również przychód z umowy o dzieło (lub ze zlecenia). Nie ma przy tym zbiegu umowy o pracę z umową zlecenia ani o traktowaniu umowy o dzieło jako osobnego źródła niepodlegającego oskładkowaniu. Przychody z tych umów są sumowane z przychodami ze stosunku pracy i łącznie obciążone obowiązkowymi składkami ZUS.

W opisanej sytuacji nie mamy do czynienia z takim przypadkiem. Nie występuje tu stosunek pracy, co oznacza, że obowiązek ubezpieczeń należy rozpatrywać tylko w odniesieniu do umowy zlecenia. Umowa o dzieło została wykonana w październiku, a umowę zlecenia nawiązano od 1 listopada 2019 r. Zatem tylko umowa zlecenia stanowi tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalno-rentowych oraz zdrowotnego. Nawet gdyby obie umowy się na siebie nałożyły (byłyby wykonywane przez jakiś czas jednocześnie), i tak nie doszłoby do zbiegu tytułów do ubezpieczeń, bo umowa o dzieło nie jest takim tytułem.

Jeśli więc w listopadzie 2019 r. zostało wypłacone wynagrodzenie z umowy zlecenia oraz z zakończonej umowy o dzieło, to oskładkowaniu podlega tylko wynagrodzenie ze zlecenia. Oba przychody stanowią natomiast przychód z działalności wykonywanej osobiście i są opodatkowane według zasad ogólnych, czyli skali podatkowej, o ile podatnik nie korzysta z ulgi przewidzianej dla osób do 26 roku życia (ulga ta dotyczy wyłącznie przychodów z umów o pracę i umów zlecenia, a nie z umów o dzieło).

PRZYKŁAD

Marcin P. (wiek 32 lata) otrzymał w listopadzie 2019 r. wynagrodzenie z umowy zlecenia, wykonywanej od 1 listopada 2019 r., w wysokości 2480 zł. Z tytułu tej umowy został zgłoszony do ubezpieczeń emerytalno-rentowych, dobrowolnie do ubezpieczenia chorobowego oraz obowiązkowo do ubezpieczenia zdrowotnego. Również w listopadzie br. otrzymał wynagrodzenie w kwocie 5000 zł za wykonanie dzieła (w październiku 2019 r.). Z tej umowy nie podlega żadnym ubezpieczeniom.

Krok 1. Rozliczenie umowy zlecenia

● 2480 zł x 13,71% = 340,01 zł - składki społeczne zleceniobiorcy (finansowane przez ubezpieczonego),

● 2480 zł - 340 zł = 2139,99 zł - podstawa wymiaru składki zdrowotnej,

● 2139,99 zł x 9% = 192,60 zł - składka zdrowotna do ZUS,

● 2139,99 zł x 7,75% = 165,85 zł - składka zdrowotna do odliczenia od zaliczki na podatek,

● 2140 zł x 20% = 428 zł - koszty uzyskania przychodów,

● 2140 zł - 428 zł = 1712 zł - podstawa opodatkowania,

● 1712 zł x 17% = 291,04 zł - podatek,

● 291,04 zł - 165,85 zł = 125 zł (po zaokrągleniu do pełnych złotych) - zaliczka na podatek do US,

● 2480 zł - 340,01 zł - 192,60 zł - 125 zł = 1822,39 zł - wynagrodzenie do wypłaty.

Krok 2. Rozliczenie umowy o dzieło

● 5000 zł x 20% = 1000 zł - koszty uzyskania przychodów,

● 5000 zł - 1000 zł = 4000 zł - podstawa opodatkowania,

● 4000 zł x 17% = 680 zł - zaliczka na podatek,

● 5000 zł - 680 zł = 4320 zł - wynagrodzenie do wypłaty.

PODSTAWA PRAWNA:

• art. 627, art. 642, art. 734, art. 744 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 1145; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1495

• art. 8a ust. 1, ust. 6 ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę - j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 2177; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1564

• art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 8 ust. 2a, art. 18 ust. 1a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 300; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 2070

• art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e, art. 81 ust. 1, ust. 6 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 1373; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 2020

• art. 13 pkt 8, art. 21 ust. 1 pkt 148, art. 22 ust. 9 pkt 4, art. 41 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 1387; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 2166

Izabela Nowacka

ekonomistka, od wielu lat zajmuje się tematyką wynagrodzeń i rozliczaniem płac, autorka licznych publikacji z dziedziny prawa pracy i ubezpieczeń społecznych