Po zaledwie kilku dniach obowiązywania regulacji tarczy antykryzysowej rząd, w drodze tzw. szybkich uzgodnień międzyresortowych, przygotowuje projekt "drugiej tarczy antykryzysowej", który ma znowelizować 59 obowiązujących ustaw. W artykule przedstawiamy główne założenia planowanych nowych rozwiązań, mimo że nie są one jeszcze pewne.
W obecnie obowiązującej tarczy antykryzysowej funkcjonuje 3-miesięczne zwolnienie z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, na ubezpieczenie zdrowotne, na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub Fundusz Emerytur Pomostowych. Dotyczy ono wszystkich płatników składek, którzy na dzień 29 lutego 2020 r. zgłosili do ubezpieczeń społecznych 9 lub mniej ubezpieczonych. Według nowego projektu zwolnienie takie ma być rozszerzone na firmy nieco większe, tj. o płatników zgłaszających do ubezpieczenia do 49 osób. Jednak zwolnienie z ZUS w grupie firm zatrudniających 10-49 osób ma być limitowane - maksymalnie tą formą pomocy w takiej firmie może zostać objętych 9 osób - czyli całkowite zwolnienie z opłaty składek obejmie część zatrudnionych w takich firmach.
Planuje się, że pracodawca mógłby rozwiązać umowę o pracę z pracownikiem, który osiągnął wiek emerytalny. Dziś nie może tego zrobić, jeśli miałby to być jedyny powód rozwiązania umowy o pracę.
Rolnicy zostaną objęci formami pomocy identycznymi jak przynależne pracownikom, zleceniobiorcom, samozatrudnionym czy mikrofirmom. Rolnik, który wskutek koronawirusa trafi do szpitala, będzie musiał się poddać przymusowej kwarantannie czy choćby tylko nadzorowi epidemiologicznemu, będzie mógł wnioskować o zasiłek - na wzór postojowego dla samozatrudnionych i zleceniobiorców. Zasiłek ten wyniesie 50 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę, czyli 1300 zł brutto. Ta forma pomocy ma dotyczyć zarówno samego właściciela gospodarstwa rolnego, jak i pracujących z nim domowników.
Inny pomysł pomocy rolnikom to uelastycznienie prawa pracy dla firm w sektorze rolno-spożywczym, które ma umożliwić zachowanie ciągłości działania na poszczególnych etapach produkcji i dystrybucji. Rozliczenie dopłat rolnych będzie się mogło odbywać zdalnie.
Projekt zakłada możliwość renegocjacji warunków kredytu bankowego przez wszystkich przedsiębiorców, niezależnie od ich wielkości. Ostateczne rozwiązania będą oczywiście wynikiem negocjacji stron umowy kredytu. Pożądane jest jednak stworzenie przez ustawodawcę możliwości zmiany warunków w obliczu epidemii.
Rozwiązania służące ochronie miejsc pracy, takie jak dofinansowanie miejsc pracy, mają być rozszerzone na trzeci sektor, czyli organizacje pozarządowe. Chodzi o organizacje pozarządowe i podmioty w rozumieniu ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
Rząd planuje wprowadzić w ramach wsparcia edukacji na odległość zerowy VAT na sprzęt komputerowy, urządzenia multimedialne i oprogramowanie do prowadzenia zajęć zdalnych. Beneficjentami tej zmiany mają być zarówno nauczyciele, jak i uczniowie.
W usługach komórkowych ma pojawić się nielimitowany dostęp do stron, które mogą jak strony rządowe zawierać istotne informacje o epidemii, m.in. umożliwiające zdalną diagnostykę medyczną, a także zdalną pracę nauczycieli i uczniów. Wkrótce ma zostać też uruchomiony Fundusz Szerokopasmowy, zasilany dotacją z budżetu państwa, służący upowszechnieniu dostępu do Internetu.
W ramach drugiej tarczy antykryzysowej rząd planuje wyznaczyć nowe zadania dla Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej. Chodzi m.in. o doposażenie szkół w sprzęt komputerowy oraz programy umożliwiające e-learning. Przypomnijmy, że Ogólnopolska Sieć Edukacyjna to program stworzony przez Ministerstwo Cyfryzacji wspólnie z Ministerstwem Edukacji Narodowej, umożliwiający szkołom dostęp do szybkiego, bezpłatnego i bezpiecznego Internetu.
Znaczna część zmian w przepisach ma dotyczyć dostosowania życia publicznego do warunków ograniczonego komunikowania się i kwarantanny. Kluczowe ma być upowszechnienie dostarczania przez pocztę przesyłek w wersji elektronicznej. W przypadku postępowań administracyjnych, egzekucyjnych, karnych, karno-skarbowych lub w sprawach o wykroczenia, gdy przepisy przewidują doręczenie wezwań, zawiadomień oraz innych pism, od których daty doręczenia biegną terminy, poczta będzie mogła otwierać te przesyłki i po zeskanowaniu dostarczyć je elektronicznie. Z planowanych zmian wynika, że w przypadku braku możliwości przekształcenia przesyłki listowej w postać elektroniczną, operator pocztowy ponownie przesyłkę zakopertuje i doręczy do adresata w pierwotnej postaci przesyłki listowej. Ministerstwo Cyfryzacji podkreśla przy tym, że otwieranie korespondencji nie będzie następowało bez zgody obywatela.
Dostarczanie przesyłek w formie elektronicznej ma nie dotyczyć przesyłek prywatnych.
W związku z pandemią koronawirusa i ograniczeniami wynikającymi z kwarantanny rząd planuje zmienić przepisy dotyczące okresowych badań lekarskich oraz dostępu do diagnostyki elektronicznej. W pierwszym przypadku mają być wydłużone terminy okresowych badań lekarskich czy psychologicznych, np. dla kierowców. W drugim - dostęp do stron internetowych umożliwiających diagnostykę medyczną przez smartfony ma być nieodpłatny i nielimitowany.
Przewiduje się zachowanie ważności, w okresie do 30 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii: praw jazdy, uprawnień do kierowania pojazdami oraz szkoleń okresowych i badań lekarskich i psychologicznych do pracy na stanowisku kierowcy, których termin ważności upłynął. Przez 2 tygodnie od dnia odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ważne pozostaną pozwolenia czasowe i tablice rejestracyjne, jeżeli termin ważności czasowej rejestracji upłynął w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii.
Planuje się, że na czas epidemii lub zagrożenia epidemicznego zawieszony ma być również obowiązek przeprowadzania badań lekarskich i psychologicznych. Przedłużeniu ulegnie też ważność orzeczeń lekarskich i psychologicznych dla maszynistów i pracowników kolejowych zatrudnionych na stanowiskach bezpośrednio związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego.
Planuje się że środki służące do walki z zarazą będą wolne od zajęcia egzekucyjnego. Chodzi zarówno o pieniądze budżetowe na świadczenia opieki zdrowotnej, jak również darowizny na ten cel.
W ramach drugiej tarczy antykryzysowej planowane jest również zwolnienie ZUS z obowiązku wysyłania listów ze stanem kont emerytalnych obywateli.
Paweł Muż
ekonomista, redaktor "MONITORA księgowego", specjalista ds. rachunkowości