Zwolnienia od pracy - komu przysługują, w jakim wymiarze i kto za nie płaci
| Tytuł do zwolnienia | Osoby uprawnione | Długość zwolnienia | Wynagrodzenie |
| 1 | 2 | 3 | 4 |
| Powszechny obowiązek obrony RP | Osoby, które obejmuje obowiązek obrony RP | Czas niezbędny do załatwienia sprawy będącej przedmiotem wezwania | Od pracodawcy nie przysługuje wynagrodzenie. Pracodawca wydaje zaświadczenie o utraconym zarobku za czas zwolnienia w celu uzyskania rekompensaty pieniężnej z tego tytułu |
| Wezwanie przez instytucję państwową | Osoby wezwane przez instytucję państwową (organ administracji rządowej lub samorządu terytorialnego, sąd, prokuraturę, policję, organ prowadzący postępowanie w sprawach o wykroczenia) | Czas niezbędny do stawienia się na wezwanie organu państwowego | jw. |
| Wykonywanie czynności biegłego | Pracownik wykonujący czynności biegłego w postępowaniu administracyjnym, karnym przygotowawczym, sądowym | Maksymalnie 6 dni w danym roku kalendarzowym | jw. |
| Udział w posiedzeniach komisji pojednawczej | Pracownik będący członkiem komisji pojednawczej lub stroną albo świadkiem w postępowaniu pojednawczym | Na czas wzięcia udziału w posiedzeniu komisji pojednawczej | Wynagrodzenie od pracodawcy przysługuje pracownikowi będącemu stro- ną lub świadkiem w postępowaniu pojednawczym. Wy- nagrodzenie jest ustalane według zasad obowiązujących przy obliczaniu wynagrodzenia za urlop, z tym że składniki wynagrodzenia ustalane w wysokości przeciętnej oblicza się z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy |
| Badania lekarskie | Pracownicy przeprowadzający obowiązkowe badania lekarskie i szczepienia ochronne przewidziane przepisami o zwalczaniu chorób zakaźnych, o zwalczaniu gruźlicy oraz o zwalczaniu chorób wenerycznych | Na czas niezbędny do przeprowadzenia obowiązkowych badań lekarskich i szczepień ochronnych | Od pracodawcy przysługuje wynagrodzenie ustalane według zasad obowiązujących przy obliczaniu wynagrodzenia za urlop, z tym że składniki wynagrodzenia ustalane w przeciętnej wysokości oblicza się z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy |
| Postępowanie przed Najwyższą Izbą Kontroli | Pracownik wezwany w charakterze świadka w postępowaniu kontrolnym prowadzonym przez NIK oraz pracownicy powołani do udziału w tym postępowaniu w charakterze specjalisty | Na czas udziału w postępowaniu kontrolnym NIK | Od pracodawcy nie przysługuje wynagrodzenie. Pracodawca wydaje zaświadczenie o utraconym zarobku za czas zwolnienia w celu uzyskania rekompensaty pieniężnej z tego tytułu |
| Działalność w Ochotniczej Straży Pożarnej | Członkowie OSP | Na czas niezbędny do uczestniczenia w działaniach ratowniczych i do wypoczynku koniecznego po ich zakończeniu, oprócz tego maksymalnie 6 dni w roku kalendarzowym na szkolenie pożarnicze | jw. |
| Działalność w Górskim Ochotniczym Pogotowiu Ratunkowym | Ratownicy GOPR | Na czas niezbędny do uczestniczenia w akcji ratowniczej i do wypoczynku koniecznego po jej zakończeniu | Od pracodawcy przysługuje wynagrodzenie ustalane według zasad obowiązujących przy obliczaniu wynagrodzenia za urlop, z tym że składniki wynagrodzenia ustalane w przeciętnej wysokości oblicza się z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy |
| Członkostwo w Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych | Członkowie doraźni Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych, wpisani na listę ministra właściwego ds. transportu | Na czas wyznaczenia przez przewodniczącego Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych do udziału w postępowaniu | Od pracodawcy nie przysługuje wynagrodzenie |
| Członkostwo w ochotniczej drużynie ratowniczej | Członkowie ochotniczej drużyny ratowniczej działającej w brzegowej stacji ratowniczej Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa "Służba SAR" | Na czas niezbędny do uczestniczenia w akcji ratowniczej i do wypoczynku koniecznego po jej zakończeniu oraz na czas udziału w szkoleniach organizowanych przez Morską Służbę Poszukiwania i Ratownictwa | Od pracodawcy przysługuje wynagrodzenie ustalane według zasad obowiązujących przy obliczaniu wynagrodzenia za urlop, z tym że składniki wynagrodzenia ustalane w przeciętnej wysokości oblicza się z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy |
| Świadczenia osobiste | Obywatele polscy, którzy ukończyli 16 lat, ale nie osiągnęli 60 roku życia | Na czas wykonania obowiązku świadczeń osobistych. Świadczenia osobiste w czasie pokoju nie mogą przekraczać: ● jednorazowo 12 godzin, ● 48 godzin w stosunku do kurierów oraz osób dostarczających i obsługujących przedmioty świadczeń rzeczowych. Nałożenie obowiązku świadczeń rzeczowych może nastąpić maksymalnie 3 razy w roku. W razie zarządzenia mobilizacji i w czasie wojny czas wykonywania świadczeń osobistych nie może przekraczać jednorazowo 7 dni | Od pracodawcy nie przysługuje wynagrodzenie. Pracodawca wydaje zaświadczenie o utraconym zarobku za czas zwolnienia w celu uzyskania rekompensaty pieniężnej z tego tytułu |
| Krwiodawstwo | Pracownik będący krwiodawcą | Na czas oznaczony przez stację krwiodawstwa w celu oddania krwi, na czas niezbędny do przeprowadzenia zleconych przez stację krwiodawstwa okresowych badań, jeśli nie mogą być one wykonane w czasie wolnym od pracy. Zwolnienie przysługuje w wymiarze 2 dni - w dniu, w którym pracownik oddał krew lub jej składniki, oraz w dniu następnym, a także na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 2982 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy. | Od pracodawcy przysługuje wynagrodzenie ustalane według zasad obowiązujących przy obliczaniu wynagrodzenia za urlop, z tym że składniki wynagrodzenia ustalane w przeciętnej wysokości oblicza się z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy |
| Prowadzenie zajęć dydaktyczno-naukowych | Pracownik przeprowadzający zajęcia dydaktyczne w szkole zawodowej, w szkole wyższej, w placówce naukowej albo w jednostce badawczo-rozwojowej oraz pracownik prowadzący szkolenia na kursie zawodowym | Maksymalnie 6 godzin w tygodniu lub 24 godziny w miesiącu | Od pracodawcy nie przysługuje wynagrodzenie |
| Członkostwo w radzie nadzorczej | Pracownik będący członkiem rady nadzorczej, działającej u zatrudniającego go pracodawcy | Na czas niezbędny do uczestniczenia w posiedzeniach rady nadzorczej | Od pracodawcy nie przysługuje wynagrodzenie |
| Zwolnienia okolicznościowe | ● Pracownik, który zawarł związek małżeński ● Pracownik, któremu urodziło się dziecko ● Pracownik, któremu zmarł małżonek, dziecko, ojciec, matka, ojczym lub macocha | 2 dni | Od pracodawcy przysługuje wynagrodzenie ustalane jak wynagrodzenie za urlop, z tym że składniki wynagrodzenia ustalane w przeciętnej wysokości oblicza się z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy |
| ● Pracownik, którego dziecko zawiera ślub ● Pracownik, któremu zmarła siostra, brat, teściowa, teść, babka, dziadek, a także inna osoba pozostająca na jego utrzymaniu lub pod jego bezpośrednią opieką | 1 dzień | jw. | |
| Opieka na dziecko | Pracownik wychowujący dziecko w wieku do 14 lat | 2 dni | jw. |
| Poszukiwanie pracy | Pracownik, który otrzymał co najmniej 2-tygodniowe wypowiedzenie | ● 2 dni robocze - w okresie 2-tygodniowego i 1-miesięcznego wypowiedzenia, ● 3 dni robocze - w okresie 3-miesięcznego wypowiedzenia, a także w razie jego skrócenia z 3 miesięcy do maksymalnie 1 miesiąca | jw. |
| Badania lekarskie pracownic w ciąży | Pracownica w ciąży przeprowadzająca w związku z ciążą zalecane przez lekarza badania lekarskie, jeżeli badania te nie mogą być przeprowadzane w godzinach wolnych od pracy | Na czas zlecanych badań | jw. |
| Podnoszenie kwalifikacji zawodowych | Pracownik, który rozpoczął naukę z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą | Na czas niezbędny, aby punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania. Może to być więc cały dzień lub jego część | Od pracodawcy przysługuje wynagrodzenie ustalane jak wynagrodzenie za urlop, z tym że składniki wynagrodzenia ustalane w przeciętnej wysokości oblicza się z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy |
| Niepełnosprawność | Pracownik o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności: ● na uczestnictwo w turnusie rehabilitacyjnym, ● w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy | ● W wymiarze do 21 dni roboczych, nie częściej niż raz w roku ● Na czas potrzebny do przeprowadzania badań specjalistycznych, zabiegów lub uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy | Od pracodawcy przysługuje wynagrodzenie ustalane według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy |
Podstawa prawna
Podstawa prawna:
● § 4-16 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy - j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1632
● art. 9 ustawy z 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi - j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 281
