Z ustawy o rachunkowości wynika, że jednostka może przyjąć uproszczenia w zakresie metody wyceny zapasów i może zastosować metodę wynikającą z art. 17 ust. 2 pkt 4 uor, tj. zaliczyć wartość materiałów i towarów na dzień ich zakupu w koszty. Stosując tę metodę, ma jednocześnie obowiązek ustalania stanu tych składników i jego wyceny oraz korekty kosztów o wartość tego stanu (czyli przeprowadzania inwentaryzacji tych składników) nie później niż na dzień bilansowy.

Paliwo i materiały biurowe stanowią specyficzną grupą materiałów. Zgodnie z literalnym brzmieniem definicji materiałów należy je zaliczyć do tej kategorii. Kwestię ich rozliczenia należałoby jednak rozpatrywać przede wszystkim z punktu widzenia istotności: czy na dzień bilansowy paliwo pozostałe w bakach samochodów oraz materiały biurowe stanowią wartość istotną, czy też nie. Gdy wartość ta jest nieistotna, jednostka mogłaby zmienić swoją politykę rachunkowości w zakresie wyceny tych składników. Poprawnym rozwiązaniem byłoby uznawanie zużycia tych materiałów za koszt w momencie ich zakupu. W konsekwencji należałoby opisać zasady ich rozliczania nie jako zapasy, ale w części polityki rachunkowości dotyczącej rachunku zysków i strat jako koszty zaliczone do "Zużycia materiałów i energii".

Takie rozwiązanie uzasadniają również ograniczenia kosztowe. Jak wynika z Założeń koncepcyjnych sprawozdawczości finansowej, stosując kryterium ograniczeń kosztowych, należy oceniać, czy korzyści płynące z dostarczenia określonej informacji uzasadniają ponoszenie kosztów w celu dostarczenia i wykorzystania tej informacji.

Jeżeli jednak jednostka przyjmuje w swojej polityce rachunkowości, że materiały biurowe i paliwo to składniki zapasów, to takie ujęcie problemu oznacza, że:

● jednostki muszą dokonać wyboru w ramach polityki rachunkowości w zakresie metody ewidencji materiałów i innych składników zapasów, ponieważ uor daje różne możliwości ewidencji.
● jeżeli jednostka w ramach polityki rachunkowości dokonała wyboru metody wynikającej z art. 17 ust. 2 pkt 4 uor, to konsekwencją stosowania tej metody jest konieczność przeprowadzenia inwentaryzacji składników zaliczonych do zapasów i korygowania odpowiednio kosztów najpóźniej na dzień bilansowy.

W związku z tym, jeżeli w polityce rachunkowości jednostki przyjęto szczegółowe zasady, że paliwo i materiały biurowe traktuje się zgodnie z literalnym brzmieniem definicji materiałów i stosuje metodę ewidencji zgodnie z art. 17 ust. 2 pkt 4 dotyczącą tych składników, wówczas jednostka nie musi dodatkowo opisywać, że przeprowadza inwentaryzację tych składników na dzień bilansowy, ponieważ obowiązek ten wynika z przyjęcia tej metody.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 17 ust. 2 pkt 4 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 330; ost.zm. z Dz.U. 2015 r. poz. 1844

dr Gyöngyvér Takáts

specjalista ds. rachunkowości