PROBLEM
Chcemy zatrudnić obywatelkę Ukrainy. Obecnie ma ona zezwolenie jednolite na pobyt i pracę w Polsce. Uzyskała je w związku z pracą wykonywaną u innego pracodawcy. Dodatkowo od 1 października 2018 r. obywatelka Ukrainy jest studentką studiów stacjonarnych w szkole wyższej. Czy możemy zatrudnić tę osobę na podstawie posiadanego przez nią zezwolenia na pobyt i pracę? Jeśli nie, to czy możemy ją zatrudnić na podstawie statusu studenta?
RADA
Nie mogą Państwo zatrudnić obywatelki Ukrainy na podstawie posiadanego przez nią jednolitego zezwolenia na pobyt i pracę. Zostało ono bowiem wydane w związku z wykonywaniem przez nią pracy na rzecz innego pracodawcy. Nie ma również podstaw do zatrudnienia jej w Państwa firmie na podstawie posiadanego przez nią statusu studenta studiów stacjonarnych. Nie ma ona bowiem prawa do legalnego pobytu w Polsce.
UZASADNIENIE
Aby legalnie zatrudnić obywatelkę Ukrainy w Polsce, musi ona posiadać prawo do legalnego pobytu w naszym kraju. Wcześniej wydane dla tej osoby zezwolenie na pobyt i pracę w związku z pracą wykonywaną u innego pracodawcy nie uprawnia jej do legalnego pobytu w Polsce. Po zaprzestaniu wykonywania pracy u poprzedniego pracodawcy obywatelka Ukrainy powinna wystąpić z wnioskiem o wydanie nowego zezwolenia na pobyt czasowy i pracę u innego pracodawcy, u którego planuje podjęcie zatrudnienia. Zatem po zakończeniu pracy u poprzedniego pracodawcy obywatelka Ukrainy powinna w terminie 15 dni roboczych od rozwiązania umowy poinformować właściwego w sprawie wojewodę (który wydał dla tej osoby zezwolenie na pobyt i pracę ), o tym, że zakończyła wykonywanie pracy u pracodawcy, dla którego uzyskała zezwolenie (art. 121 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach).
Ponadto jeśli zamierza pozostać legalnie w Polsce, np. w celu wykonywania pracy w Państwa firmie, powinna wystąpić o nowe zezwolenie na pobyt (zezwolenie na pobyt czasowy lub w celu kształcenia się na studiach wyższych). Ukrainka powinna wystąpić o nowe zezwolenie na pobyt na 30 dni przed upływem ważności poprzedniej karty pobytu. Natomiast jeżeli zgłosi do wojewody, że zakończyło się jej zatrudnienie u dotychczasowego pracodawcy, ma wówczas 30 dni okresu ochronnego, aby starać się o nowe dokumenty dotyczące pobytu i podjęcia pracy (art. 121 i 123 ustawy o cudzoziemcach).
Przykład
Obywatelka Ukrainy zakończyła pracę u pracodawcy w Polsce. Następnie w terminie 30 dni od dnia zakończenia pracy u dotychczasowego pracodawcy złożyła wniosek o zezwolenie na pobyt w Polsce (w celu kształcenia się na studiach). W jej paszporcie została umieszczona odpowiednia pieczęć potwierdzającą złożenie wniosku o zezwolenie na pobyt w Polsce. W takim przypadku Ukrainka może legalnie przebywać na terenie Polski i można legalnie zatrudnić taką osobę w okresie oczekiwania na decyzję w sprawie zezwolenia na pobyt w Polsce.
Ze względu na to, że od 1 października 2018 r. obywatelka Ukrainy jest również studentką studiów stacjonarnych w szkole wyższej, powinna osobiście złożyć wniosek do wojewody właściwego ze względu na miejsce jej pobytu o uzyskanie zezwolenia na pobyt w naszym kraju w celu kształcenia się na studiach. Należy to zrobić nie później niż w ostatnim dniu legalnego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Obywatelka Ukrainy powinna także spełnić określone warunki, aby ubiegać się o uzyskanie takiego zezwolenia. Zezwolenie na pobyt czasowy w celu kształcenia się na studiach pierwszego stopnia, studiach drugiego stopnia lub jednolitych studiach magisterskich zostanie jej udzielone, jeśli celem jej pobytu w Polsce jest podjęcie lub kontynuacja studiów stacjonarnych oraz gdy ta osoba spełni łącznie następujące warunki:
W sytuacji gdy wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy w związku z podjęciem studiów został złożony przez Ukrainkę w trakcie jej legalnego pobytu i wniosek ten nie zawierał braków formalnych lub braki formalne zostały uzupełnione w terminie, wojewoda umieści w jej paszporcie stempel, który potwierdza złożenie wniosku (art. 108 ustawy o cudzoziemcach). Jej pobyt zostanie uznany za legalny od dnia złożenia wniosku do dnia, w którym decyzja w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy stanie się ostateczna.
Jeśli jest to pierwsze zezwolenie na pobyt wydawane w związku z kształceniem na studiach, to udziela się go na okres 15 miesięcy. Jeżeli studia uzasadniają pobyt Ukrainki na terytorium Polski przez okres krótszy niż 1 rok, wówczas pierwsze zezwolenie może być udzielone na czas trwania roku akademickiego lub studiów, przedłużony o 3 miesiące. Kolejne zezwolenie na pobyt czasowy w celu kształcenia się na studiach jest udzielane na okres studiów, przedłużony o 3 miesiące, nie dłuższy jednak niż 3 lata.
UWAGA!
Pierwsze zezwolenie na pobyt w Polsce dla cudzoziemca w związku z kształceniem na studiach jest wydawane co do zasady na okres 15 miesięcy.
Po uzyskaniu zezwolenia przez obywatelkę Ukrainy będą Państwo mogli legalnie zatrudnić tę osobę, bez konieczności posiadania przez nią zezwolenia na pracę. W karcie pobytu, którą ona uzyska, a wydanej w związku z udzieleniem zezwolenia na pobyt czasowy w celu kształcenia się na studiach wyższych, zostanie zamieszczana adnotacja ,,dostęp do rynku pracy".
Podstawa prawna:
art. 108, art. 114, art. 121, art. 144-145, art. 230 ust. 2 ustawy z 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach - j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 2094
art. 87 ust. 2 pkt 1 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy - j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 1265; ost.zm. Dz.U. z 2018 r. poz. 2215
dr Paulina Sołtys
radca prawny, doktor nauk prawnych z dziedziny prawa pracy, trener, szkoleniowiec z zakresu prawa pracy i zatrudniania cudzoziemców