Co uregulowały od 1 stycznia 2018 r. nowe rozporządzenia wykonawcze dotyczące zatrudniania cudzoziemców

Od 1 stycznia 2018 r. obowiązują cztery opłaty za wydanie lub przedłużenie dokumentów legalizujących pracę obcokrajowców w Polsce. Najniższa z nich wynosi 30 zł, najwyższa 200 zł. Oprócz tego trzeba posługiwać się nowymi wzorami oświadczeń, wniosków, zezwoleń i informacji, aby legalnie zatrudnić w Polsce cudzoziemca spoza UE. To najważniejsze regulacje wprowadzone przez nowe rozporządzenia wykonawcze dotyczące zatrudniania cudzoziemców.

Wraz z nowymi rozwiązaniami ustawowymi w zakresie zatrudniania cudzoziemców 1 stycznia 2018 r. weszło też w życie sześć rozporządzeń wykonawczych. Cztery z nich to zupełnie nowe akty prawne, dwa rozporządzenia zostały znowelizowane.

Opłaty za dokumenty dotyczące zatrudniania cudzoziemców

Od 1 stycznia 2018 r. zostały ustalone kwoty opłat ponoszonych za złożenie wniosku o zezwolenie na pracę cudzoziemca. Zatrudniający będzie musiał wpłacić:

• 50 zł - przy wniosku o zezwolenie na pracę na okres nieprzekraczający 3 miesięcy, 

• 100 zł - przy wniosku o zezwolenie na pracę na okres dłuższy niż 3 miesiące,
• 200 zł - przy wniosku o zezwolenie na pracę w celu realizacji usługi eksportowej, 

• 30 zł - przy wniosku o zezwolenie na pracę sezonową i oświadczeniu o powierzeniu wykonywania pracy (§ 2 rozporządzenia w sprawie wysokości wpłat dokonywanych w związku ze złożeniem wniosku o wydanie zezwolenia na pracę lub zezwolenia na pracę sezonową oraz złożeniem oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy).

Przy przedłużeniach zezwoleń trzeba będzie zapłacić połowę stawek. Jedynie w przypadku złożenia wniosku o wydanie przedłużenia zezwolenia na pracę sezonową cudzoziemca podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi dokonuje wpłaty w wysokości 30 zł.

Typy zezwoleń na pracę dla cudzoziemców

Nowe rozporządzenia określiły także typy zezwoleń dla cudzoziemców. W obrocie prawnym funkcjonuje obecnie sześć rodzajów zezwoleń na pracę (§ 2 rozporządzenia w sprawie wydawania zezwolenia na pracę cudzoziemca oraz wpisu oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do ewidencji oświadczeń, dalej rozporządzenie o zezwoleniach). Są to zezwolenia typu:

A - dla cudzoziemca wykonującego pracę w Polsce na podstawie umowy z podmiotem, którego siedziba lub miejsce zamieszkania albo oddział, zakład lub inna forma zorganizowanej działalności znajduje się na polskim terytorium,

B - dla cudzoziemca pełniącego funkcję w zarządzie osoby prawnej wpisanej do rejestru przedsiębiorców lub będącej spółką kapitałową w organizacji albo prowadzącego sprawy spółki komandytowej lub komandytowo-akcyjnej jako komplementariusz, albo realizującego prokurę przez okres przekraczający łącznie 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy,

C - dla cudzoziemca, który wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego i jest delegowany do Polski na dłużej niż 30 dni w roku kalendarzowym do oddziału lub zakładu podmiotu zagranicznego albo podmiotu powiązanego, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, z pracodawcą zagranicznym,

D - dla cudzoziemca, który wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego nieposiadającego oddziału, zakładu lub innej formy zorganizowanej działalności w Polsce i jest delegowany na jej terytorium w celu realizacji usługi o charakterze tymczasowym i okazjonalnym (usługa eksportowa),

E - dla cudzoziemca, który wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego i jest delegowany do Polski na dłużej niż 30 dni w ciągu kolejnych 6 miesięcy w innym celu niż wskazany przy zezwoleniach typu B, C i D,

S - dla cudzoziemca wykonującego pracę sezonową w Polsce na podstawie umowy z podmiotem, którego siedziba lub miejsce zamieszkania albo oddział, zakład lub inna forma zorganizowanej działalności znajduje się w Polsce.

Procedura oświadczeniowa dla cudzoziemca

W wyniku zmian w rozporządzeniach wykonawczych dotyczących zatrudniania cudzoziemców został uchylony § 1 pkt 20 rozporządzenia z 21 kwietnia 2015 r. w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę (Dz.U. z 2015 r. poz. 588), dalej rozporządzenie z 2015 r. Określało ono państwa objęte procedurą oświadczeniową dotyczącą zatrudniania cudzoziemców i zasady ogólne tej procedury.

Lista tych państw, niezmieniona w stosunku do uchylonego § 1 pkt 20 rozporządzenia z 2015 r., została opublikowana w § 2 rozporządzenia w sprawie państw, do których obywateli stosuje się niektóre przepisy dotyczące zezwolenia na pracę sezonową oraz przepisy dotyczące oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi. O wpis oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi może wystąpić zatrudniający obywatela: Republiki Armenii, Republiki Białorusi, Republiki Gruzji, Republiki Mołdawii, Federacji Rosyjskiej i Ukrainy.

Oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi ma zawierać okres pracy oznaczony datami. Powinno być sporządzone zgodnie ze wzorem z załącznika nr 16 (gdy zatrudniającym jest agencja pracy tymczasowej) lub nr 17 (w przypadku pozostałych zatrudniających) do rozporządzenia o zezwoleniach. Jego załącznikami powinny być - zgodnie § 7 ust. 3 rozporządzenia o zezwoleniach - ważny dowód osobisty lub ważny dokument podróży albo gdy ich nie posiada - inny ważny dokument potwierdzający tożsamość zatrudniającego będącego osobą fizyczną, kopie wszystkich wypełnionych stron ważnego dokumentu podróży cudzoziemca, a jeśli go nie posiada - innego dokumentu potwierdzającego tożsamość oraz dowód wpłaty. Ma być do niego dołączone także oświadczenie, czy nie zachodzą okoliczności do obowiązkowej odmowy wpisu oświadczenia typu ukaranie za nielegalne zatrudnianie cudzoziemców (wyjątek to przekroczenie limitu oświadczeń w danym roku kalendarzowym). Jest ono składane pod rygorem odpowiedzialności karnej, według wzoru z załącznika nr 18 do rozporządzenia o zezwoleniach.

Brak tzw. testu rynku pracy

Nowelizacja rozporządzeń wykonawczych dotyczących cudzoziemców obejmuje również brak konieczności przedstawiania tzw. testu rynku pracy. Zgodnie z nowymi przepisami tzw. testu rynku pracy nie trzeba przeprowadzać dla cudzoziemca, który w okresie bezpośrednio poprzedzającym złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na pracę był zatrudniony nie krócej niż 3 miesiące u tego samego pracodawcy i na tym samym stanowisku zgodnie z oświadczeniem o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi wpisanym do ewidencji oświadczeń. Następuje to pod warunkiem przedstawienia zarejestrowanego oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy, umowy o pracę oraz dokumentów potwierdzających opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne (§ 1 rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie określenia przypadków, w których zezwolenie na pracę cudzoziemca jest wydawane bez względu na szczegółowe warunki wydawania zezwoleń́ na pracę cudzoziemców).  

Wniosek o wydanie/przedłużenie zezwolenia na pracę dla cudzoziemca

Nowe rozporządzenia wykonawcze doprecyzowują warunki uzyskiwania zezwolenia na pracę dla cudzoziemców. Zgodnie z nimi zezwolenie na pracę i na pracę sezonową (obszary działalności, w których jest wymagane - zob. tabela) jest wydawane/przedłużane na czas oznaczony datami, na wniosek podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi (dalej zatrudniającego). Wniosek może zostać złożony w formie pisemnej, w postaci papierowej i elektronicznej. Wzory wniosków o wydanie zezwolenia stanowią odpowiednio załączniki nr 1, nr 2 (dla agencji pracy tymczasowej) i nr 3 (dla pozostałych zatrudniających) do rozporządzenia o zezwoleniach, natomiast o ich przedłużenie - odpowiednio załączniki nr 9, 10 i 11.

Do wniosku zatrudniający musi dołączyć zestaw dokumentów, określony w:

• § 7 ust. 1 rozporządzenia o zezwoleniach dla zezwoleń o pracę (m.in. dokument potwierdzający status i formę prawną zatrudniającego i kopię wszystkich wypełnionych stron ważnego dokumentu podróży cudzoziemca),
• § 7 ust. 2 dla zezwoleń na pracę sezonową (m.in. kopia ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Polski, jeśli cudzoziemiec już tu przebywa).

Załączniki do wniosku mogą stanowić kopie dokumentów, jednak ich oryginały muszą zostać przedstawione do wglądu upoważnionemu pracownikowi powiatowego urzędu pracy (§ 7 ust. 12 rozporządzenia o zezwoleniach). Do dokumentów w języku obcym konieczne jest dołączenie ich tłumaczenia na język polski przez tłumacza przysięgłego (nie dotyczy to dokumentów podróży). Zatrudniający musi przedstawić także oświadczenie dotyczące niekaralności m.in. za nielegalne zatrudnianie cudzoziemców. Składa je, występując z wnioskiem o wydanie/przedłużenie zezwolenia na pracę i zezwolenia na pracę sezonową, pod rygorem odpowiedzialności karnej (§ 4 ust. 10 rozporządzenia o zezwoleniach). Wykorzystuje w tym celu wzór z załącznika nr 15 do rozporządzenia o zezwoleniach.

Po wpisaniu wniosku o zezwolenie na pracę sezonową do ewidencji zatrudniający otrzymuje zaświadczenie sporządzone według wzoru zamieszczonego w załączniku nr 4 do rozporządzenia o zezwoleniach, a cudzoziemiec może wjechać do Polski. Następnie zatrudniający ma obowiązek przedłożyć staroście oświadczenie o zgłoszeniu się cudzoziemca w celu wykonywania pracy sezonowej oraz kopię dokumentu podróży z ważną wizą w celu wykonywania pracy sezonowej lub potwierdzeniem wjazdu w ramach ruchu bezwizowego. W tym oświadczeniu wpisuje także adres zakwaterowania cudzoziemca w okresie jego pobytu w Polsce. Dokument przygotowuje według wzoru z załącznika nr 5 do rozporządzenia o zezwoleniach.

Podklasy działalności według klasyfikacji PKD, w których są wydawane zezwolenia na pracę sezonową cudzoziemca*

* Załącznik do rozporządzenia w sprawie podklas działalności według klasyfikacji PKD, w których wydawane są zezwolenia na pracę sezonową cudzoziemca.

Podstawa prawna:

• § 1-4 oraz załączniki 1-19 do rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Socjalnej z 7 grudnia 2017 r. w sprawie wydawania zezwolenia na pracę cudzoziemca oraz wpisu oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do ewidencji oświadczeń - Dz.U. z 2017 r. poz. 2345

• § 1 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 8 grudnia 2017 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę - Dz.U. z 2017 r. poz. 2346

• § 1-2 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Socjalnej z 7 grudnia 2017 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia przypadków, w których zezwolenie na pracę cudzoziemca jest wydawane bez względu na szczegółowe warunki wydawania zezwoleń́ na pracę cudzoziemców - Dz.U. z 2017 r. poz. 2347

• § 1 oraz załącznik do rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 8 grudnia 2017 r. w sprawie podklas działalności według klasyfikacji PKD, w których wydawane są zezwolenia na pracę sezonową cudzoziemca - Dz.U. z 2017 r. poz. 2348

• § 2 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 8 grudnia 2017 r. w sprawie państw, do których obywateli stosuje się niektóre przepisy dotyczące zezwolenia na pracę sezonową oraz przepisy dotyczące oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi - Dz.U. z 2017 r. poz. 2349

• § 2-4 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 8 grudnia 2017 r. w sprawie wysokości wpłat dokonywanych w związku ze złożeniem wniosku o wydanie zezwolenia na pracę lub zezwolenia na pracę sezonową oraz złożeniem oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy - Dz.U. z 2017 r. poz. 2350

Jadwiga Sztabińska,

prawnik specjalizujący się w prawie pracy, w tym z zakresu sfery budżetowej