Czy faktury do paragonu bez NIP nabywcy można wystawiać tylko do końca 2019 r.

PROBLEM

RADA

UZASADNIENIE

Od 1 stycznia 2020 r., w sytuacji gdy nastąpi sprzedaż ewidencjonowana za pomocą kasy fiskalnej na rzecz podatnika VAT, na paragonie powinien znaleźć się NIP nabywcy. Tylko do takiego paragonu będzie można wystawić fakturę z NIP dającą prawo do odliczenia VAT.

Jeżeli zakupów będzie dokonywał podatnik, a sprzedawca nie będzie posiadał kasy, która drukuje NIP nabywcy, to powinien wystawić samą fakturę z NIP podatnika. Wówczas już nie ma obowiązku ewidencjonowania tej sprzedaży na kasie fiskalnej, ponieważ została udokumentowana fakturą.

Należy pamiętać, że nadal paragon z NIP nabywcy do kwoty 450 zł może być uznany za fakturę, która daje prawo do odliczenia VAT. Nie musi być na jego podstawie wystawiana faktura.

Nowe zasady nie będą natomiast dotyczyły podatników świadczących usługi taksówek osobowych, z wyłączeniem wynajmu samochodów osobowych z kierowcą (PKWiU 49.32.11.0). Taksówkarze będą mogli wystawiać faktury z NIP nabywcy do sprzedaży udokumentowanej paragonem bez tego numeru.

Korekta sprzedaży zaewidencjonowanej bez NIP nabywcy

Nabywca powinien od razu informować sprzedawcę, że dokonuje zakupu jako podatnik. Jest to szczególnie w jego interesie, ponieważ gdy otrzyma paragon bez swojego NIP, nie rozliczy tego zakupu w VAT. Może wtedy otrzymać tylko fakturę bez NIP, na podstawie której nie odliczy VAT. Należy podkreślić, że od 2020 r. nie będzie również można w późniejszym czasie uzupełnić fakturą czy notą korygującą brakującego NIP nabywcy na fakturze wystawionej do paragonu bez tego numeru.

UWAGA!

Jeżeli sprzedawca dysponuje kasą fiskalną, która nie ma funkcji nadruku NIP nabywcy na paragonie, to powinien od razu wystawiać fakturę z numerem NIP nabywcy, gdy ten zgłosi, że dokonuje zakupów jako podatnik.

Sankcje dla sprzedawcy i nabywcy za wystawienie faktury bez NIP nabywcy

Warto zaznaczyć, że za nieprzestrzeganie nowych przepisów przewidziano sankcje dla sprzedawcy, który wystawi fakturę z NIP do paragonu bez numeru NIP nabywcy. Jeżeli organ podatkowy stwierdzi takie naruszenie, to może ustalić dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości 100% kwoty podatku wykazanego na tej fakturze. Przepis ten nie ma zastosowania do osób fizycznych, które są pociągnięte do odpowiedzialności za wykroczenie lub przestępstwo skarbowe.

UWAGA!

Sprzedawcy, który wystawi fakturę do paragonu bez numeru NIP nabywcy, grozi sankcja. Organ podatkowy naliczy ją w wysokości 100% kwoty podatku wykazanego na tej fakturze.

Sankcja w wysokości 100% dotyczy również nabywcy, który rozliczy w swojej ewidencji fakturę wystawioną do paragonu bez numeru NIP. Przepis ten również nie znajdzie zastosowania w stosunku do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie lub za przestępstwo skarbowe.

Przepis przejściowy umożliwiający w 2020 r. wystawianie faktur do paragonów bez NIP

Udzielając odpowiedzi na pytanie Czytelnika należy mieć na uwadze przepis przejściowy - art. 15 ustawy nowelizującej z 4 lipca 2019 r. Wynika z niego, że nowy sposób dokumentowania transakcji nie będzie miał zastosowania w przypadku sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej przed 1 stycznia 2020 r. Zatem jeżeli sprzedaż zostanie zaewidencjonowana na kasie jeszcze w 2019 r., a już w nowym roku 2020 r. nabywca (podatnik VAT) zwróci się o wystawienie faktury do paragonu, który nie będzie zawierał jego NIP, to sprzedawca będzie mógł wystawić taką fakturę. Nie poniesie przy tym żadnych negatywnych konsekwencji, ponieważ wystawiając fakturę nie złamie żadnego przepisu. Konsekwencji nie poniesie również nabywca.

UWAGA!

Wymóg podawania NIP nabywcy na paragonie, do którego następnie jest wystawiana faktura dla podatnika, nie dotyczy przypadków sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej przed 1 stycznia 2020 r.

Wystawienie faktury bez NIP na rzecz osoby prywatnej

Zmiana przepisów odnośnie do zamieszczania na paragonie NIP nabywcy będzie dotyczyć relacji między podatnikami. Przepisy odnoszące się do wystawiania faktury na żądanie osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, czyli osoby prywatnej, pozostają bez zmian. Na paragonach i fakturach wystawionych tym osobom nadal nie trzeba zamieszczać ich numerów NIP czy PESEL.

Oznacza to, że sprzedawca ma obowiązek wystawić fakturę dla niepodatnika na wyraźne jego żądanie. Taka faktura nie może zawierac NIP kupujacego. Warunkiem jednak jest, aby to żądanie zostało odpowiednio zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty. Termin jej wystawienia jest uzależniony od zgłoszenia tego żądania przez nabywcę.

Jeżeli żądanie wystawienia faktury zostało zgłoszone do końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty, fakturę wystawia się nie później niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę. Natomiast w sytuacji gdy żądanie zostało zgłoszone po upływie miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty, faktura powinna być wystawiona nie później niż 15 dnia od dnia zgłoszenia tego żądania.

Podstawa prawna:

• art. 106b ust. 3 i 5, art. 106e ust. 1, ust. 5 pkt 3, art. 106h, art. 109a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 2174; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 2200

• art. 15 ustawy z 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw - Dz.U. z 2019 r. poz. 1520

Beata Kociańska

ekspert w zakresie VAT