Zmiany w zasadach płatności związane z uszczelnianiem systemu podatkowego

Zakres zmian

Ustawą z 12 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1018) zostały wprowadzone nowe zasady rozliczeń z tytułu dostaw i usług. Mają one na celu uszczelnienie systemu podatkowego i uniemożliwienie dokonywania wyłudzeń VAT za pomocą "karuzeli podatkowych".

W ramach tych zmian Szef KAS ma obowiązek prowadzenia elektronicznego rejestru podatników VAT. W rejestrze tym mają być podawane m.in. informacje na temat: nazwy podatnika, jego numeru NIP, adresu oraz numerów rachunków, za pośrednictwem których trzeba dokonywać z tym podatnikiem rozliczeń należności z tytułu dostaw i usług. Rejestr ma być udostępniany nieodpłatnie na stronie internetowej BIP Ministerstwa Finansów. Dostęp do niego ma być także możliwy za pośrednictwem systemu teleinformatycznego Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Ma być aktualizowany na bieżąco - w każdym dniu roboczym. Korzystanie z niego ma być nieodpłatne.

Z danych zawartych w rejestrze powinni na bieżąco korzystać pracownicy jednostek sektora finansów publicznych, będących podatnikami VAT. Powinni sprawdzać wszystkich kontrahentów przed dokonaniem na ich rzecz płatności z tytułu wykonanych przez nich dostaw i usług. W rozliczeniach z podatnikami czynnymi VAT płatność powinna nastąpić tylko na rachunek bankowy kontrahenta wskazany w rejestrze podatników VAT. Fakt sprawdzenia w rejestrze trzeba udokumentować. Należy wydrukować z systemu potwierdzenie sprawdzenia (z podanym dniem i godziną sprawdzenia). Sprawdza się to na dzień złożenia zlecenia przelewu w banku. Potwierdzenie sprawdzenia trzeba przechowywać w celach dowodowych (przez 5 lat od końca roku podatkowego). Płatność na inny rachunek bankowy niż podany w rejestrze podatników VAT nie jest całkowicie zakazana. Jeśli jednostka sektora publicznego zdecyduje się na to, wówczas będzie miała obowiązek w ciągu 3 dni od złożenia zlecenia przelewu poinformowania o tym rachunku naczelnika urzędu skarbowego.

Niewywiązanie się z obowiązku sprawdzenia kontrahenta w rejestrze podatników VAT lub złożenia informacji o dokonaniu płatności na inny rachunek bankowy niż wykazany w tym rejestrze może mieć poważne konsekwencje dla jednostki sektora publicznego.

W przypadku jednostek sektora finansów publicznych, które są podatnikami podatku dochodowego od osób fizycznych, rozliczenie z podatnikiem czynnym VAT w formie bezgotówkowej albo przelanie należności na inny rachunek bankowy niż wskazany w rejestrze podatników VAT, bez poinformowania o tym naczelnika urzędu skarbowego, będzie skutkować niemożnością zaliczenia tych kwot do kosztów uzyskania przychodów.

W przypadku jednostek organizacyjnych będących podatnikami VAT przewidziano odpowiedzialność solidarną całym majątkiem, razem z podatnikiem czynnym VAT, za jego zaległości podatkowe w części VAT przypadającej na dostawę lub usługę, którą opłacono na inny rachunek bankowy niż wskazany w rejestrze podatników VAT. Odpowiedzialność ta będzie wyłączona w sytuacji, gdy jednostka:

• w ciągu 3 dni zawiadomi naczelnika urzędu skarbowego o płatności na inny rachunek niż wskazany w rejestrze podatników VAT albo
• dokona płatności z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności (split payment).

Co zmiany przepisów oznaczają dla jednostek

Rejestr podatników VAT ma być stworzony przez Szefa KAS do 31 sierpnia 2019 r. Ma być dostępny od 1 września 2019 r.

Ustawa wchodzi w życie 1 września 2019 r., z wyjątkiem przepisów dotyczących sankcji za zapłatę należności na inny rachunek bankowy niż wskazany w rejestrze podatników VAT, polegających na:

• niemożności zaliczenia tych kwot do kosztów uzyskania przychodów w celu obliczenia podatku dochodowego od osób prawnych,
• odpowiedzialności solidarnej za zobowiązania z tytułu VAT kontrahenta.

Przepisy te zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2020 r.

Oprac. Izabela Motowilczuk

były wieloletni inspektor kontroli