Opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego

Do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Opolu wpłynęło pismo z wnioskiem o wyjaśnienie prawidłowego nakładania opłat za korzystanie z wychowania przedszkolnego w świetle art. 52 ust. 15 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych. Poniżej przedstawiamy treść wyjaśnienia.

(…) Wstępnie należy wskazać, iż ustawa z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych, dalej: u.f.z.o., stanowi, że rada gminy określa wysokość opłat za korzystanie z wychowania przedszkolnego uczniów objętych wychowaniem przedszkolnym do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym kończą 6 lat, w prowadzonym przez gminę publicznym przedszkolu. Rada gminy może określić warunki częściowego lub całkowitego zwolnienia z ww. opłat (art. 52 ust. 1 i 2 u.f.z.o.).

Na podstawie art. 52 ust. 15 u.f.z.o. opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego w publicznych placówkach wychowania przedszkolnego prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego oraz opłaty za korzystanie z wyżywienia w takich placówkach stanowią niepodatkowe należności budżetowe o charakterze publicznoprawnym, o których mowa w art. 60 pkt 7 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 2077 z późn.zm.). Zgodnie z art. 67 w związku z art. 60 cyt. ustawy w sprawach nieuregulowanych wskazaną ustawą stosuje się przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 1257 z późn.zm.) i odpowiednio przepisu działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 800 z późn.zm.).

Podkreślić należy, że organem właściwym rzeczowo w sprawie badania legalności uchwał w sprawie opłat za korzystanie z wychowania przedszkolnego jest wojewoda, a ewentualne rozstrzygnięcia nadzorcze będą podlegały dalszej analizie przez sądy. Uchwały w powyższej sprawie nie są objęte nadzorem tutejszej Izby, o którym mowa w art. 11 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych.

Ponadto na temat przedmiotowego zagadnienia stanowisko wyraziło Ministerstwo Edukacji Narodowej w wyjaśnieniach z dnia 1 marca 2018 r. (men.gov.pl >> Ministerstwo >> Aktualności >> Opłaty za publiczne przedszkola a umowy cywilnoprawne - wyjaśnienia MEN). Ministerstwo wskazało, że regulacje zawarte w ustawie o finansowaniu zadań oświatowych, określające organy właściwe do ustalenia wysokości opłat, a korzystanie z wychowania przedszkolnego i wyżywienie w przedszkolach oraz sposób ustalania tych opłat, należy uznać za odrębne przepisy, o których mowa w art. 61 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Uchwała w przedmiocie ustalenia opłat za korzystanie z wychowania przedszkolnego oraz warunków całkowitego lub częściowego zwolnienia z nich ma charakter aktu prawa miejscowego - nie ma zatem zastosowania reguła wynikająca z art. 61 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, przewidująca ustalenie należności, o których mowa w art. 60 tej ustawy (tj. niepodatkowych należności budżetowych o charakterze publicznoprawnym), w drodze decyzji właściwych organów. Obowiązek ponoszenia opłat za korzystanie z wychowania przedszkolnego w wysokości określonej we wspomnianej wcześniej uchwale rady gminy (która ustala stawkę godzinową za korzystanie z wychowania przedszkolnego) wynika wprost z przepisów o charakterze powszechnie obowiązującym i aktualizuje się z chwilą korzystania z tego świadczenia.

Natomiast dyrektor przedszkola, w drodze czynności materialno-technicznych, dokonuje stosownego obliczenia miesięcznej należności wynikającej z liczby godzin, w których dziecko korzystało w danym miesiącu z wychowania przedszkolnego. Jedynie w przypadku zwolnienia z opłat (całkowitego lub częściowego) rozstrzygnięcie w tym przedmiocie następuje w drodze decyzji wójta (burmistrza, prezydenta miasta) albo upoważnionego przez niego dyrektora przedszkola (szkoły podstawowej), na podstawie art. 52 ust. 9 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych.

W związku z jednoznacznym rozstrzygnięciem w ustawie o publicznoprawnym, a nie cywilnoprawnym, charakterze przedmiotowych opłat, tym bardziej nie ma podstaw do zawierania przez dyrektorów przedszkoli publicznych umów cywilnoprawnych z rodzicami, określających wysokość i zasady wnoszenia opłat.

Mając na względzie powyższe, forma decyzji została przewidziana jedynie we wskazanych powyżej przypadkach. W pozostałym zakresie czynności te mają charakter materialno-techniczny, a sposób ich realizacji w zakresie opłat za korzystanie z wychowania przedszkolnego powinien zostać określony przez dyrektora przedszkola. Tym samym sposób naliczenia opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego leży w gestii ww. podmiotu.

Ponadto Ministerstwo Edukacji Narodowej jednoznacznie wskazało, iż brak jest podstaw prawnych do zawierania przez dyrektorów przedszkoli umów cywilnoprawnych z rodzicami.

Pismo RIO w Opolu z 15 maja 2018 r.,

znak NA.III-0221-11/2018

©℗