Informacja MF: Pierwsze efekty prac zespołu ds. odbiurokratyzowania JST

11 czerwca br. redakcja PORADNIKA uczestniczyła w spotkaniu w Ministerstwie Finansów na temat: "Pierwsze efekty prac zespołu ds. odbiurokratyzowania JST" z udziałem minister finansów Teresy Czerwińskiej i wiceministra Tomasza Robaczyńskiego oraz dyrektora Departamentu Finansów Samorządu Terytorialnego Zdzisławy Wasążnik i zastępcy dyrektora Departamentu Budżetu Państwa Małgorzaty Rojek.

I. Skład Zespołu

W skład Zespołu wchodzą przedstawiciele 6 organizacji samorządowych:

• Związku Miast Polskich,
• Unii Metropolii Polskich,
• Związku Powiatów Polskich,
• Związku Województw RP,
• Związku Gmin Wiejskich RP,
• Ogólnopolskiego Porozumienia Organizacji Samorządowych.

Z założenia zadaniem Zespołu jest wspólne przedyskutowanie tematyki odbiurokratyzowania i wypracowanie rozwiązań, które przyniosą realne oszczędności w samorządach. Na potrzebę dokonania zmian w samorządach wskazują wnioski z przeprowadzonej przez Ministerstwo Finansów analizy wśród jednostek samorządu terytorialnego, sygnały z regionalnych izb obrachunkowych oraz z samorządów.

Powołując zespół, przyjęto, że Ministerstwo Finansów i samorządy wspólnie wypracują rozwiązania, które pozwolą w skuteczny sposób zmniejszyć obciążenia biurokratyczne w samorządach i przyniosą realne oszczędności. Nadmierna biurokracja generuje koszty w postaci dodatkowych godzin pracy, a to przekłada się na konkretne efekty wycenione w pieniądzu.

Prace zespołu zostały podzielone na dwa etapy:

1. etap

• przedyskutowanie i zdiagnozowanie obecnych rozwiązań/regulacji na poziomie rozporządzeń będących w gestii Ministra Finansów (praca na tym poziomie jest stosunkowo prosta i przynosi stosunkowo szybkie efekty), np. w zakresie sprawozdawczości czy planowania,
• wypracowanie konkretnych rozwiązań, które mogłyby przynieść efekty w krótkim czasie;

2. etap

• bieżące identyfikowanie obszarów, w których wprowadzenie zmian usprawnią procesy,
• rozważanie głębszych, systemowych zmian (identyfikacja problemów systemowych dotyczących gospodarki finansowej samorządów).

II. Prace Zespołu

Posiedzenia Zespołu odbywają się w wyznaczonych wspólnie terminach. Odbyły się już 3 posiedzenia (23 marca, 25 kwietnia, 18 maja).

Dotychczasowe efekty prac Zespołu:

Zmiany w aktach wykonawczych

• udało się przedyskutować i zdiagnozować niektóre z obecnie funkcjonujących rozwiązań, np. w zakresie sprawozdawczości, klasyfikacji budżetowej czy zasad gospodarki finansowej w samorządowych jednostkach budżetowych,
• w krótkim czasie przygotowaliśmy propozycje zmian do trzech rozporządzeń Ministra Finansów, regulujących kwestie:

1. klasyfikacji budżetowej

polegające głównie na określeniu sposobu grupowania paragrafów klasyfikacji budżetowej w jednostkach samorządu terytorialnego. Punktem odniesienia do tego grupowania był przepis art. 236 ustawy o finansach publicznych, ale uwzględniliśmy tu również niezbędne wymagania informacyjne w zakresie środków unijnych;

2. gospodarki finansowej samorządowych jednostek budżetowych

zaproponowaliśmy zmiany w zakresie szczegółowości planów finansowych samorządowych jednostek budżetowych. Samorządy będą same decydować, czy chcą sporządzać te plany w szczegółowości dział, rozdział, paragraf czy dział, rozdział, grupa paragrafów;

3. sprawozdawczości budżetowej

- które umożliwią prezentację planowanych kwot wydatków jednostek, w zależności od przyjętej szczegółowości w planach samorządowych jednostek budżetowych - w grupach paragrafów bądź w paragrafach.

Kwestia sprawozdawczości będzie nadal przedmiotem naszych rozważań.

Jednakże biorąc pod uwagę potrzeby informacyjne w kontekście wymagań Eurostatu, obecnie nie jeszcze możliwe wprowadzenie radykalnych zmian. Zastanawiamy się nad takim rozwiązaniem, które pozwoliłoby na zmniejszenie obciążeń w zakresie sprawozdań sporządzanych przez samorządy i jednocześnie pozwoliłoby MF na pozyskiwanie niezbędnych danych.

Zmiany ustawowe

Na ostatnim spotkaniu Zespołu 18 maja br. zostały zaprezentowane zarówno przez Ministerstwo Finansów, jak również przedstawicieli samorządu terytorialnego, niektóre zmiany w ustawie o finansach publicznych w zakresie odbiurokratyzowania. Przedstawione przez MF propozycje zmian zostały pozytywnie zaopiniowane przez członków Zespołu.

Propozycje zaprezentowane przez przedstawicieli samorządów są obecnie analizowane przez Ministerstwo Finansów.

III. Efekty prac Zespołu w postaci trzech projektów rozporządzeń Ministra Finansów:

• zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu prowadzenia gospodarki finansowej jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych,
• zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych,
• zmieniające rozporządzenie w sprawie sprawozdawczości budżetowej.

MF zgodnie z wcześniejszymi deklaracjami przygotowało i w dniu 1 czerwca przekazało stronie samorządowej KWRiST pakiet trzech projektów rozporządzeń, które są procedowane równolegle i mają na celu uelastycznienie gospodarki finansowej JST.

Projekty zostały skierowane do uzgodnień międzyresortowych. Dostępne są w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej Rządowego Centrum Legislacji.

Szczegółowe omówienie projektów rozporządzeń:

1. Rozporządzenie Ministra Finansów zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu prowadzenia gospodarki finansowej jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowy

Proponowane w projekcie zmiany dotyczą szczegółowości planów finansowych samorządowych jednostek budżetowych. Projektowane zmiany wpisują się w pakiet zmian mających na celu uelastycznienie gospodarki finansowej jednostek organizacyjnych samorządu terytorialnego.

Obecny stan

Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami plany finansowe samorządowych jednostek budżetowych sporządzane są w szczegółowości dział, rozdział i paragraf. Taka szczegółowość planów wymaga dokonywania wielu zmian w trakcie roku budżetowego (zmiany te dotyczą często kilku złotych i dokonywane są w tej samie grupie paragrafów). Dodatkowo kierownicy samorządowych jednostek budżetowych, w terminie 7 dni od dnia dokonania zmiany w planach finansowych, muszą o nich zawiadamiać zarząd jednostki samorządu terytorialnego. Procedura ta jest więc pracochłonna i kosztowna.

Propozycje

Projektowane zmiany umożliwiają jednostkom samorządu terytorialnego podejmowanie decyzji o szczegółowości sporządzanych planów finansowych, w zakresie wydatków, swoich jednostek budżetowych. Przygotowane zmiany mają charakter fakultatywny. Tak aby pozostawić zarządowi jednostki samorządu terytorialnego możliwość wyboru skorzystania z nowych rozwiązań lub pozostawienia przy dotychczasowych zasadach. Możliwość sporządzania planów finansowych w mniejszej szczegółowości uprości proces planowania oraz uelastyczni wykonywanie budżetu jednostek. Zakłada się, że ograniczenie konieczności dokonywania wielu zmian planów, polegających na przenoszeniu wydatków pomiędzy paragrafami przyczyni się do zmniejszenia obciążeń jednostek w procesie realizacji budżetu. Jednocześnie projektowane zmiany nie będą miały wpływu na ciągłość danych na potrzeby analiz historycznych, gdyż ewidencja wydatków jednostek budżetowych prowadzona będzie nadal, jak dotychczas, w pełnej szczegółowości (dział, rozdział, paragraf).

Projektowane zmiany wpłyną na to, że plany finansowe samorządowych jednostek budżetowych będą znacznie bardziej stabilne (rzadziej aktualizowane), a sporządzanie i zmiany będą mniej czasochłonne.

2. Rozporządzenie Ministra Finansów zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowości klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych

W powiązaniu ze zmianą rozporządzenia z 7 grudnia 2010 r. w sprawie sposobu prowadzenia gospodarki finansowej jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych, projektowane zmiany umożliwiają jednostkom samorządu terytorialnego podejmowanie decyzji o szczegółowości sporządzanych planów finansowych, w zakresie wydatków, swoich jednostek budżetowych.

Proponowane w niniejszym projekcie zmiany dotyczą określenia sposobu grupowania paragrafów klasyfikacji budżetowej w jednostkach samorządu terytorialnego w odniesieniu do przepisów art. 236 ustawy o finansach publicznych.

Zapewni to jednolity sposób grupowania i prezentacji wydatków przez wszystkie jednostki.

Mając na uwadze wymogi unijne wiążące się z koniecznością bieżącej kontroli wysokości wyniku sektora instytucji rządowych i samorządowych (metodologia ESA"2010) i następnie jego planowania przez Ministerstwo Finansów, proponowane grupy paragrafów zostały tak stworzone aby, z jednej strony spełniały ww. wymogi, a drugiej strony by jak najbardziej uelastyczniały jednostkom samorządu terytorialnego planowanie wydatków. Proponowane grupy paragrafów w łatwy sposób agreguje się w grupy wydatków określone w art. 236 ust. 3 ustawy o finansach publicznych.

3. Rozporządzenie Ministra Finansów zmieniające rozporządzenie w sprawie sprawozdawczości budżetowej

Projektowane zmiany odnoszą się do szczegółowości prezentacji planowanych kwot wydatków w sprawozdaniu Rb-28S z wykonania planu wydatków budżetowych samorządowej jednostki budżetowej/jednostki samorządu terytorialnego.

Proponowane zmiany umożliwią prezentację planowanych kwot wydatków jednostek, w zależności od przyjętej szczegółowości sporządzanych planów finansowych, w grupach paragrafów albo w paragrafach, określonych w rozporządzeniu Ministra Finansów z 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych.

W zakresie szczegółowości prezentacji planowanych wydatków jednostek zaproponowano zmianę formularza sprawozdania Rb-28S polegającą na dodaniu nowej kolumny "grupa paragrafów". Wobec powyższego zaproponowano nowe brzmienie załącznika nr 19 do rozporządzenia w sprawie sprawozdawczości budżetowej.

Chcemy, aby proponowane zmiany miały zastosowanie już do opracowania projektów planów finansowych na rok 2019.

Na potrzebę dokonania zmian wskazują wnioski z przeprowadzonej przez Ministerstwo Finansów analizy wśród jednostek samorządu terytorialnego.

Ministerstwo Finansów skierowało do jednostek samorządu terytorialnego ankietę dotyczącą szczegółowości planów finansowych jednostek budżetowych. Na pytanie, czy skorzystaliby Państwo z możliwości sporządzania planów finansowych jednostek budżetowych w szczegółowości dział, rozdział, kategorie (grupy) wydatków określone w art. 236 ust. 3 ustawy o finansach publicznych, gdyby wprowadzono do stanu prawnego taką możliwość, spośród 454 jednostek, które odpowiedziały na ankietę 65% wskazało, że skorzystałoby z takiego rozwiązania, zaś 35% nie skorzystałby z niego.

Skutki proponowanych zmian

1. Konsekwencją wejścia w życie rozporządzeń będzie jedynie stworzenie możliwości decydowania przez zarządy jednostek samorządu terytorialnego o szczegółowości sporządzanych planów finansowych ich jednostek organizacyjnych (samorządowych jednostek budżetowych).
2. Decyzja o szczegółowości planów finansowych będzie więc autonomiczną decyzją każdej jednostki samorządu terytorialnego.
3. Mniejsza szczegółowość planów finansowych umożliwia bardziej elastyczne zarządzanie. Plany finansowe jednostek budżetowych nie muszą być tak często zmieniane, więc stają się bardziej stabilne, pracownicy obsługujący zmiany w planach finansowych jednostek oszczędzają czas i wysiłek potrzebny do realizacji tych zmian.
4. Z otrzymanych ankiet wynika, że gdyby 454 jednostki, które przekazały wypełnione ankiety skorzystały z proponowanych zmian, czyli sporządzałyby plany finansowej swoich jednostek budżetowych w szczegółowości dział, rozdział, grupa paragrafów, to ilość zmian w planach finansowych zmniejszyłaby się około dwukrotnie.
5. Zmiany w systemach informatycznych, Besti@ i SJO Besti@, będą wprowadzone przez MF.
6. Przy skorzystaniu z proponowanych rozwiązań jednostki samorządu będą musiały zmodyfikować swoje systemy informatyczne, tak aby plan był "grupowany", a wykonanie, zaangażowanie, zobowiązania wykazywane były do paragrafów.

Informacja przygotowana przez MF