Była główna księgowa samorządowej jednostki budżetowej (szkoły) - od 1 stycznia 2016 r. jest emerytem. Uwzględniono ją w naliczeniu odpisu na ZFŚS na rok 2016 jako emeryta. Osoba ta od 2 maja 2016 r. podejmuje zatrudnienie w innej placówce oświatowej - przedszkolu na podstawie umowy na czas zastępstwa (kilka miesięcy). Zarówno szkoła, jak i przedszkole, gdzie będzie zatrudniona w ramach zastępstwa, prowadzą odrębny fundusz socjalny. Jak w tym przypadku należy ustosunkować się do należnych świadczeń z ZFŚS - czy powinny być to świadczenia z tytułu bycia emerytem, czy pracownikiem? Której placówki będzie emerytem po ustaniu stosunku pracy z tytułu umowy na czas zastępstwa?
W związku z faktem, że placówka oświatowa - przedszkole od 2 maja 2016 r. nawiąże z emerytem stosunek pracy na czas określony, w ramach zastępstwa za nieobecnego pracownika, powinna uwzględnić go przy ubieganiu się o przyznanie świadczeń finansowanych z ZFŚS jako pracownika. Natomiast dla samorządowej jednostki budżetowej - szkoły, były pracownik (główny księgowy) będzie osobą uprawnioną do korzystania ze świadczeń socjalnych jako emeryt - były pracownik tej jednostki.
Takie zasady będą obowiązywały tylko za czas zatrudnienia tej osoby w przedszkolu. Po rozwiązaniu stosunku pracy osoba ta staje się emerytem ostatniego zakładu pracy - przedszkola. W szkole nie będzie ona już objęta opieką socjalną i przestaje być uprawniona do korzystania ze świadczeń socjalnych w tej placówce.
Uprawnieni do korzystania ze środków funduszu socjalnego
Zasady tworzenia przez pracodawców zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (dalej: ZFŚS) oraz zasady gospodarowania jego środkami zostały określone w ustawie z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (dalej: ustawa o ZFŚS).
Pracodawca jest zobligowany w szczególności zaspokajać w miarę posiadanych środków socjalne potrzeby pracowników (art. 94 pkt 8 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy; dalej: k.p.). Zaspokojenie potrzeb socjalnych pracowników jest uzależnione od wielkości posiadanych środków na rachunku ZFŚS, jakimi dysponuje pracodawca, jednak ich rozdysponowanie musi uwzględniać podstawowe kryteria, jakie określono w ustawie o ZFŚS.
Osobami uprawnionymi do korzystania z ZFŚS są:
● pracownicy i ich rodziny,
● emeryci i renciści - byli pracownicy i ich rodziny,
● inne osoby, którym pracodawca przyznał w regulaminie ZFŚS prawo do korzystania ze świadczeń socjalnych finansowanych z ZFŚS
- art. 2 pkt 5 ustawy o ZFŚS.
Regulamin ZFŚS powinien stanowić zbiór wewnętrznych przepisów ustalających szczegółowe reguły gospodarowania środkami ZFŚS, w tym warunki korzystania ze świadczeń socjalnych przez osoby uprawnione.
Pracownikiem - zgodnie z pojęciem zawartym w art. 2 k.p. - jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. A zatem wszystkie osoby zatrudnione przez pracodawcę na podstawie umowy o pracę bez względu na wymiar czasu pracy oraz sposób i rodzaj tego zatrudnienia mają status pracownika.
ZAPAMIĘTAJ!
Stosownie do interpretacji przepisów z zakresu prawa pracy, emeryci - to byli pracownicy danego zakładu pracy, pobierający emeryturę, na którą przeszli po okresie zatrudnienia w ostatnim zakładzie pracy, bezpośrednio po zakończeniu umowy o pracę.
Status emeryta uprawnionego do pobierania świadczeń z ZFŚS przypada byłym pracownikom tego zakładu pracy, który był ostatnim pracodawcą, nawet wówczas, gdy pracownik uprzednio pobierał emeryturę, a następnie podjął zatrudnienie i po jego ustaniu kontynuował pobieranie emerytury.
Opieka socjalna nad emerytem
Kwestie ustalenia ostatniego pracodawcy sprawującego opiekę socjalną nad emerytami i rencistami, u którego byli oni zatrudnieni, rozstrzygnął Sąd Najwyższy w uchwale z 15 listopada 1991 r. (sygn. akt I PZP 56/91), w której orzekł: Zasada, że emeryt korzysta ze świadczeń przewidzianych tylko od jednego zakładu pracy, nie oznacza, że zawsze musi to być ten sam zakład. Jeżeli bowiem podejmie on zatrudnienie w innym zakładzie pracy, to po jego ustaniu jego ostatni zakład pracy będzie dla niego tym zakładem, którego był on pracownikiem. Zaprzestanie pracy u tego, kolejnego pracodawcy sprawia, że staje się on emerytem - byłym pracownikiem tego ostatniego zakładu pracy i od niego należą mu się świadczenia jako emerytowi - byłemu pracownikowi. Z sentencji uchwały wynika, że osoba, która uprzednio przeszła na wcześniejszą emeryturę i podjęła w nowym zakładzie pracy zatrudnienie przy zawieszeniu wypłaty emerytury, a następnie po rozwiązaniu stosunku pracy ponownie pobiera emeryturę, jest w rozumieniu art. 3 ust. 2 pkt 6 nieobowiązującej już ustawy z 24 października 1986 r. o zakładowych funduszach socjalnym i mieszkaniowym w jednostkach gospodarki uspołecznionej, "emerytem - byłym pracownikiem" tego ostatniego zakładu pracy.
A zatem na podstawie wskazanych przepisów oraz uchwały Sądu Najwyższego, w mojej opinii, należne świadczenia z ZFŚS przysługują jako osobie uprawnionej:
● emerytowi - byłemu pracownikowi zakładu pracy - od samorządowej jednostki budżetowej (szkoły), z której z dniem 1 stycznia 2016 r. przeszedł na świadczenie emerytalne,
● pracownikowi - od placówki oświatowej (przedszkola) od 2 maja 2016 r. zatrudnionemu na podstawię umowy o pracę na czas zastępstwa.
Po zakończeniu zatrudnienia w placówce oświatowej, zgodnie z sentencją uchwały Sądu Najwyższego, opiekę socjalną przejmuje nad emerytem drugi zakład pracy, tj. przedszkole.
RADOSŁAW TYBURCZY
biegły sądowy z dziedziny rachunkowości budżetowej i finansów publicznych, kierownik oddziału kontroli finansowej w Urzędzie Wojewódzkim w Bydgoszczy, współpracuje z jednostkami samorządu terytorialnego w zakresie kontroli, autor licznych publikacji
PODSTAWY PRAWNE
● art. 2 pkt 5 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (j.t. Dz.U. z 2015 r. poz. 111; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 2199)
● art. 2, art. 94 pkt 8 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 1735)
● art. 3 ust. 2 pkt 6 ustawy z 24 października 1986 r. o zakładowych funduszach socjalnym i mieszkaniowym w jednostkach gospodarki uspołecznionej (j.t. Dz.U. z 1990 r. Nr 58, poz. 343) - nieobowiązujący
PRZECZYTAJ TEŻ:
Jak rozliczać dofinansowania do wypoczynku dla członków załogi i ich rodzin dokonane ze środków ZFŚS?