Zmiana danych w ewidencji gruntów a podatek od nieruchomości

Wpisy dokonane w ewidencji gruntów i budynków mają istotne znaczenie dla określenia prawidłowej wysokości podatku od nieruchomości. Bywa, że w wyniku splotu rozmaitych okoliczności nie są one zgodne ze stanem rzeczywistym. Gdy dochodzi do wymierzenia podatku od nieruchomości w niewłaściwej wysokości, podatnicy podejmują działania zmierzające do dokonania w ewidencji odpowiednich zmian. Jednak czy mogą one wywoływać skutki z mocą wsteczną? Czy podatnicy mają prawo wnioskować o stwierdzenie nadpłaty podatku od nieruchomości za lata, gdy był on wymierzany na podstawie wpisu w ewidencji niezgodnie ze stanem rzeczywistym?

Podstawę planowania gospodarczego, planowania przestrzennego, wymiaru podatków i świadczeń, oznaczania nieruchomości w księgach wieczystych, statystyki publicznej, gospodarki nieruchomościami oraz ewidencji gospodarstw rolnych stanowią dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków, co wynika z art. 21 ust. 1 ustawy z 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne. Przepis ten jest przykładem regulacji pozapodatkowej, która wprost odnosi się do "wymiaru podatków" i ma dla niego istotne znaczenie. Jednocześnie, jak wynika z art. 1a ust. 3 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych, przez użyte w niej określenia (m.in. użytki rolne, lasy, nieużytki, użytki ekologiczne, grunty zadrzewione i zakrzewione) rozumie się grunty sklasyfikowane w ten sposób w ewidencji gruntów i budynków.

W świetle przytoczonych regulacji przyjmuje się, że informacje co do kwalifikacji budynku i gruntu mają dla organu podatkowego wiążący charakter. Od zasady tej nie przewidziano wyjątków, stąd organy podatkowe nie są uprawnione do przyjęcia innej podstawy wymiaru podatku niż dane wskazane w ewidencji (tak przykładowo orzekł WSA w Gdańsku w wyroku z 23 stycznia 2018 r., sygn.. akt I SA/Gd 1248/17). Nadrzędność danych zawartych w ewidencji gruntów prowadzi nawet do tego, że do czasu gdy dane ewidencyjne co do obszaru i granic nieruchomości nie zostaną zmienione we właściwym trybie administracyjnym, mają one charakter wiążący przed danymi ujawnionymi w dziale pierwszym księgi wieczystej (tyle że nie mogą jednak przesądzać o własności nieruchomości).

Dane z ewidencji gruntów i budynków mają walor dokumentu urzędowego, o którym mowa w art. 194 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa. Z przepisu tego wynika, że dokumenty urzędowe sporządzone w formie określonej przepisami prawa przez powołane do tego organy władzy publicznej stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone. Ordynacja podatkowa dopuszcza przy tym możliwość przeprowadzenia dowodu przeciwko tym dokumentom. Jednak jak wskazał WSA w Łodzi w wyroku z 30 września 2015 r., nie może to dotyczyć klasyfikacji gruntu.

ORZECZNICTWO

Odrzucenie danych ewidencji nie może jednak dotyczyć klasyfikacji gruntu (…). W tym zakresie uzgodnienie treści ewidencji ze stanem rzeczywistym nie wywiera skutku wstecznego. Za okres do momentu zmiany danych w ewidencji podatnik powinien być opodatkowany na podstawie danych dotychczasowych, nawet jeżeli nie były one zgodne z rzeczywistością.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi

z 30 września 2015 r., sygn. akt I SA/Łd 514/15

Innymi słowy, rozstrzygające znaczenie dla opodatkowania gruntów mają zapisy wynikające z ewidencji. Prawidłowość wpisu może być kwestionowana w odrębnym postępowaniu w zakresie zmiany w ewidencji gruntów. Ewidencję gruntów i budynków oraz gleboznawczą klasyfikację gruntów prowadzą starostowie. I to starostom właściciele są obowiązani zgłaszać wszelkie zmiany danych nimi objętych. Natomiast do czasu dokonania ewentualnej weryfikacji nie ma podstaw do kwestionowania ewidencji jako podstawy wymiaru podatku (tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w wyroku z 8 marca 2018 r., sygn. akt I SA/Ke 349/17).

W praktyce więc również dane dotyczące powierzchni gruntu bądź powierzchni użytkowej lokali są wiążące dla organu podatkowego i nie mogą być przez ten organ korygowane "we własnym zakresie", w toku postępowania podatkowego, bez uprzedniej zmiany tych wpisów w ewidencji gruntów.

ZAPAMIĘTAJ!

Argumenty podatników (najczęściej zmierzających do niższego wymiaru podatków), że klasyfikacja gruntów była niezgodna ze stanem faktycznym, nie są skuteczne.

Jeżeli zatem zmiany w ewidencji gruntów obejmujące zmiany rodzaju użytków gruntowych zostałyby wprowadzone w drodze decyzji administracyjnej, to wywołają one skutek na przyszłość, a nie z mocą wsteczną (tak orzekł WSA we Wrocławiu w wyroku z 22 września 2011 r., sygn. akt II SA/Wr 342/11).

Przykład

Spółka złożyła wniosek o stwierdzenie nadpłaty z tytułu podatku od nieruchomości, załączając jednocześnie korekty deklaracji na podatek od nieruchomości za lata 2014-2018. Powołała się na fakt, że niezgodność wpisów w ewidencji gruntów i budynków ze stanem rzeczywistym dotyczy okresu od 2014 r.

Wniosek o stwierdzenie nadpłaty nie zostanie uwzględniony przez organ podatkowy.

Organy podatkowe nie mogą bowiem dokonywać samodzielnych ustaleń faktycznych co do klasyfikacji określonych gruntów jako użytki rolne czy leśne, podważając dane wynikające z ewidencji gruntów i budynków w tym zakresie.

Jak bowiem wskazał NSA w wyroku z 8 lutego 2018 r. (sygn. akt II FSK 101/16): Rozwiązanie takie, poprzez ustanowienie dających się w sposób jednoznaczny zweryfikować kryteriów przedmiotowych opodatkowania gruntów, danego rodzaju podatkiem, gwarantuje podatnikom pewność co do zasad opodatkowania posiadanych przez nich gruntów. Z drugiej strony, daje organom podatkowym jasne i jednoznaczne kryterium rozpoznawania przedmiotu opodatkowania.

PODSTAWY PRAWNE

• art. 1a ust. 3 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 1785; ost.zm. Dz.U. z 2018 r. poz. 650)

• art. 21-22 ustawy z 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne (j.t. Dz.U z 2017 r. poz. 2101; ost.zm. Dz.U. z 2018 r. poz. 650)

• art. 194 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 201; ost.zm Dz.U. z 2018 r. poz. 650)

ŁUKASZ MATUSIAKIEWICZ

radca prawny (OIRP Wrocław) specjalizujący się w prawie podatkowym, autor ponad 150 opracowań (monografie, poradniki praktyczne, analizy przepisów oraz orzecznictwa itp.)