PROBLEM

Razem z bratem kontynuujemy (spółka cywilna) działalność gospodarczą zmarłego nagle ojca. Ojciec wykonywał wiele usług, jednak nie zdążył wystawić faktur. Czy spadkobiercy mogą w imieniu zmarłego ojca wystawić faktury na wykonane przez niego prace oraz złożyć deklaracje VAT-7?

RADA

Spadkobiercy nie mogą wystawić faktur za wykonane przez zmarłego ojca usługi. Nie mają również prawa złożyć za niego deklaracji VAT-7.

UZASADNIENIE

Spadkobiercy - jako następcy prawni - stosownie do przepisów art. 96 ust. 7 ustawy o VAT dokonują zgłoszenia o zaprzestaniu działalności w wyniku śmierci podatnika na formularzu VAT-Z.

W sytuacji gdy działalność ma być kontynuowana przez następcę prawnego, ma on obowiązek zarejestrowania się jako odrębny podmiot gospodarczy, gdyż przepisy ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników nie przewidują możliwości kontynuowania działalności z wykorzystaniem numeru identyfikacji podatkowej zmarłego podatnika, który prowadził działalność jednoosobowo.

W przepisach VAT nie ma przepisu nakładającego na spadkobiercę obowiązek złożenia deklaracji lub wystawienia faktury za zmarłego podatnika. Nie ma również przepisu, który uprawniałby spadkobiercę do dokonania tych czynności. Prawo do złożenia deklaracji VAT-7 i wystawienia faktury ma podatnik bądź ustanowiony przez niego pełnomocnik. Tylko te osoby są uprawnione do złożenia podpisu na deklaracji. Nawet gdyby spadkobierca był pełnomocnikiem podatnika, to pełnomocnictwo wygasło z chwilą śmierci podatnika. Spadkobiercy nie mają zatem prawa do składania deklaracji podatkowych za zmarłego podatnika.

Wszelkie obowiązki i prawa przechodzące na spadkobierców (w tym ewentualna nadwyżka podatku naliczonego nad należnym) powinien określić właściwy organ podatkowy w stosownej decyzji (art. 100 O.p.). Organ podatkowy określa nie tylko wysokość zobowiązań spadkodawcy, ale również - jeżeli sytuacja taka wystąpi - wysokość nadpłaty lub zwrotu podatku. Czyli wydając taką decyzję, określa w niej prawidłową wysokość zobowiązania podatkowego (na podstawie znanych organowi w dniu otwarcia spadku zobowiązań spadkodawcy), wysokość poniesionej straty uprawniającej spadkobierców do skorzystania, zgodnie z przepisami prawa podatkowego, z ulg podatkowych, wysokość nadpłaty lub zwrotu podatku, jeżeli ich wysokość będzie inna niż wykazana w deklaracji złożonej przez spadkodawcę albo gdy spadkodawca nie złożył deklaracji.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 96 ust. 7 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 710; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 60

● art. 98 § 1, art. 100 § 1, 2 i 3 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 201

Ryszard Kubacki

doradca podatkowy, autor komentarzy książkowych i licznych publikacji z dziedziny podatków, prawa gospodarczego i karnego skarbowego