Wyrok NSA z dnia 4 kwietnia 2017 r., sygn. II OSK 1956/15

Wyjaśnić należy, że postępowanie administracyjne staje się bezprzedmiotowe, gdy sprawa, która miała być załatwiona w drodze decyzji, albo nie miała charakteru sprawy administracyjnej jeszcze przed datą wszczęcia postępowania, albo utraciła charakter sprawy administracyjnej w toku postępowania administracyjnego. W pierwszym wypadku postępowanie stało się bezprzedmiotowe, przyczyna bezprzedmiotowości została wykryta w toku postępowania, w drugim natomiast dlatego, że przyczyna bezprzedmiotowości pojawiła się po wszczęciu postępowania, a przed jego zakończeniem.

Teza od Redakcji

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jacek Chlebny (spr.) Sędziowie Sędzia NSA Włodzimierz Ryms Sędzia del. NSA Andrzej Irla Protokolant starszy asystent sędziego Anna Pośpiech - Kłak po rozpoznaniu w dniu 4 kwietnia 2017r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skarg kasacyjnych A. K. oraz B. D. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 19 marca 2015 r. sygn. akt VII SA/Wa 1214/14 w sprawie ze skargi A. K. na decyzję Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia [...] kwietnia 2014 r. nr [...] w przedmiocie wpisu do rejestru zabytków 1) oddala skargi kasacyjne; 2) zasądza od A. K. na rzecz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego; 3) zasądza od B. D. na rzecz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z 19 marca 2015 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, po rozpoznaniu sprawy ze skargi A. K., oddalił skargę na decyzję Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z [...] kwietnia 2014 r. uchylającą decyzję [...] Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z dnia [...] stycznia 2014 r. i przekazującą do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji sprawę wpisu do rejestru zabytków zespołu budowlanego trzech kamienic [...] (wraz z piwnicami poza obrysem budynków) powstałego w latach [...] położonego w [...].

Wyrok ten został wydany w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy.

Pismem z dnia [...] lipca 2013r. [...] Wojewódzki Konserwator Zabytków wszczął z urzędu postępowanie administracyjne w sprawie wpisania do rejestru zabytków zespołu budowlanego trzech kamienic [...] (powstałych ok. [...] roku) położonego w [...]. Zawiadomienie w tej sprawie zostało skierowane do [...] jako strony postępowania, natomiast pozostałe strony miały być powiadomione w drodze obwieszczenia.

[...] Wojewódzki Konserwator Zabytków decyzją z [...] stycznia 2014 r. wpisał do rejestru zespół budowlany trzech kamienic [...] (wraz z piwnicami poza obrysem budynków) powstały w latach [...] położony w [...]. Z decyzji tej wynika, że integralną jej częścią decyzji stanowi załącznik graficzny, na którym budynki współtworzące zabytkowy zespół oznaczono kolorem czerwonym.

Po rozpatrzeniu odwołania A. K. oraz odwołania K. D., Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego decyzją dnia [...] kwietnia 2014r., na podstawie art. 138 § 2 k.p.a., uchylił decyzję [...] Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z dnia [...] stycznia 2014 r. i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji. W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy wskazał, że już w momencie wszczęcia postępowania organ I instancji, nieprawidłowo zawiadomił strony postępowania o jego wszczęciu, a także nieprecyzyjnie ustalił jego przedmiot, co ma istotny wpływ na sposób rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy.

Zdaniem organu odwoławczego nieuzasadnione jest zastosowanie przez [...] Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków art. 94 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Minister podkreślił, że doręczenie bądź zawiadomienie w drodze obwieszczenia publicznego jest stosowane w przypadku, gdy z góry nie można ustalić kręgu podmiotów, które powinny wziąć udział w całym postępowaniu lub jego czynnościach, a sytuacja taka nie miała miejsca w przedmiotowej sprawie. Organ I instancji dysponował danymi z rejestru gruntów, które pozwoliłyby na prawidłowe ustalenie kręgu stron postępowania. W ocenie organu odwoławczego fakt braku czynnego udziału stron w przedmiotowym postępowaniu, wynikający z niewłaściwego zastosowania art. 94 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, miał bezpośredni wpływ na sposób rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy.

Organ odwoławczy zwrócił również uwagę na to, że [...] Wojewódzki Konserwator Zabytków oparł swoje rozstrzygnięcie na niepełnym materiale dowodowym. W szczególności wskazano na brak materiału zdjęciowego, lakoniczne stwierdzenia dotyczące stanu technicznego obiektu w protokole oględzin, brak ustaleń w kwestii piwnic w kamienicach oraz terenów działek wskazanych w sentencji zaskarżonej decyzji.

Niezależnie od powyższego organ odwoławczy zauważył, że w sprawie zostało wszczęte postępowanie administracyjne jedynie do budynków przy ul. [...], z pominięciem nieruchomości gruntowych. Minister podkreślił, że z akt sprawy nie wynika, aby zakres prowadzonego postępowania został rozszerzony o tereny działek przywołanych w sentencji orzeczenia. Jednocześnie organ odwoławczy podkreślił, iż przedmiot ochrony konserwatorskiej wskazany w sentencji zaskarżonej decyzji jest niejednoznaczny. Ponadto, jest on niespójny z treścią uzasadnienia oraz załącznika graficznego tej decyzji, co czyni omawiany akt administracyjny wewnętrznie sprzecznym. Minister wskazał, że z sentencji decyzji z dnia [...] stycznia 2014r. wynika, iż ochronie konserwatorskiej podlegają budynki kamienic przy [...] wraz z piwnicami poza obrysem budynków oraz działki ewidencyjne nr [...]. Uzasadniając rozstrzygnięcie podjęte ww. decyzją [...] Wojewódzki Konserwator Zabytków scharakteryzował wyraz architektoniczny poszczególnych kamienic oraz koncepcję przestrzenną, tworzonego przez te obiekty zespołu budowlanego. Niemniej jednak w świetle treści tego uzasadnienia wątpliwości budzi w szczególności nieostra rola niezabudowanej przestrzeni pomiędzy kamienicami w wyżej wskazanym zespole oraz kwestia czy wskazane w sentencji działki są jedynie miejscem położenia historycznych budynków, czy też może w swoich granicach zamykają obszar o samoistnych wartościach zabytkowych. Zdaniem organu odwoławczego, w tym kontekście niezrozumiałe jest również przywołanie w treści uzasadnienia założeń projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru [...] w odniesieniu do "bezpośredniego otoczenia obiektów". Organ zwrócił uwagę, że na załączniku graficznym oznaczono jako "obiekty wpisane do rejestru zabytków" jedynie budynki w obrysie murów obwodowych. Załącznik nie uwzględnia zatem terenów działek i nie wyznacza "zasięgu" piwnic wyżej wskazanych kamienic. Za to z niejasnych przyczyn na załączniku tym zostały wyróżnione odmiennym (szarym) kolorem tereny działek ewidencyjnych nr [...] oraz części niezabudowane działek ewidencyjnych nr [...]. W związku z powyższymi ustaleniami organ stwierdził, że zaskarżona decyzja w sposób nieostry i niespójny opisuje przedmiot i zakres ustalonej ochrony konserwatorskiej.

Ponadto, organ zauważył, że w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, poza wskazaniem historii omawianych obiektów, ich opisu oraz charakterystyki i lakonicznego odniesienia do stanu zachowania, [...] Wojewódzki Konserwator Zabytków nie wyjaśnił co przesądza o uznaniu, że w tej sprawie zabytek wpisywany do rejestru posiada "wartości artystyczne i naukowe". Organ ograniczył się jedynie do stwierdzenia, że "obiekty" zachowały swój pierwotny charakter i prezentują do dziś jednoznacznie czytelne wartości typologiczne pozostające bez precedensu na terenie [...]. Przedmiotowy zespół stanowi oryginalne rozwiązanie przestrzenne i funkcjonalne, odpowiadające w pełni na podstawowe potrzeby niezamożnych mieszkańców", co nie wypełnia wymogu "jednoznacznej i niebudzącej wątpliwości oceny ich wartości zabytkowych".

Minister reasumując wskazał, że w toku ponownego rozpatrywania sprawy organ I instancji winien zawiadomić wszystkie strony o toczącym się postępowaniu administracyjnym oraz zapewnić im czynny udział w tym postępowaniu, a następnie doręczyć rozstrzygnięcie, uwzględniając osoby ujawnionych pełnomocników. Ponadto, wobec rozbieżności ustaleń zawartych w materiale dowodowym a dowodami wniesionymi przez skarżących, organ odwoławczy zalecił [...] Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków wykonanie i dopuszczenie dowodu w postaci opinii biegłego w przedmiotowej sprawie.

Skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wniósł A. K. Zdaniem skarżącego organ II instancji powinien umorzyć postępowanie stosownie do art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a., albowiem brak jest jakichkolwiek podstaw do jego dalszego prowadzenia. A. K. wskazał, że nie ma żadnego dowodu, z którego wynikałoby że trzy kamienice położone przy [...] tworzyły zespół zabytkowy.

Sąd I instancji uznał, że skarga nie jest zasadna. Uzasadniając powyższe stanowisko Sąd dokonał wykładni art. 136 i art. 138 § 2 k.p.a. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził, że wskazane w zaskarżonej decyzji powody podjętego rozstrzygnięcia stanowiły wystarczające uzasadnienie dla zastosowania art. 138 § 2 k.p.a. Zdaniem Sądu analiza akt rozpoznawanej sprawy niewątpliwie potwierdza, że decyzja organu I instancji została wydana z naruszeniem przepisów postępowania tj. art. 7 i art. 77 § 1 k.p.a. w oparciu o niewyjaśnione okoliczności faktyczne. Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd I instancji podzielił stanowisko Ministra, że organ I instancji nie przeprowadził postępowania wyjaśniającego w sposób zgodny z obowiązującymi zasadami, a nadto nie ustalił koniecznego dla rozstrzygnięcia stanu faktycznego, zaś dokonanie merytorycznego rozstrzygnięcia przez organ II instancji i rozpatrzenie sprawy co do jej istoty, spowodowałoby w sprawie naruszenie art. 15 k.p.a.

Skargi kasacyjne od powyższego wyroku złożyli A. K. oraz B. D.

A. K. dowodził naruszenie:

- art. 12 p.p.s.a. art. 33 § 1 i § 2 p.p.s.a. i art. 91 § 2 p.p.s.a. poprzez nie ustalenie uczestników postępowania oraz nie zawiadomienie ich o rozprawie, co doprowadziło do pozbawienia stron możliwości obrony swoich praw, a tym samym do nieważności postępowania;

- art. 145 pkt 1 lit. c p.p.s.a. w zw. z art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a., art. 3 pkt 13 ustawy o ochronie zabytków w zw. z art. 133 § 1 p.p.s.a. poprzez nie uchylenie decyzji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, w sytuacji której jak wynika z akt sprawy obiekt nie jest historycznym zespołem budowlanym.

Na tej podstawie postulował uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji oraz zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego według norm przepisanych. W uzasadnieniu skargi kasacyjnej wskazano, że organ II instancji winien umorzyć postępowanie na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a., gdyż wskazane w decyzji obiekty nie powinny podlegać ochronie konserwatorskiej. Zdaniem skarżącego kasacyjnie z decyzji Konserwatora nie wynika, aby istniało powiązanie przestrzenne grupy budynków inne niż bliska odległość. Podkreślono, że nie ma podstaw do wpisania zespołu trzech budynków przy [...] do rejestru zabytków.

W drugiej skardze kasacyjnej, wniesionej przez B. D., eksponowano zarzuty naruszenia:

- art. 12 w zw. z art. 33 § 1 w zw. z art. 91 § 2 p.p.s.a. poprzez nie ustalenie stron postępowania, a w efekcie nie zawiadomienie B. D. (współwłaścicielki [...] nieruchomości przy [...]) o terminie posiedzenia z dnia 19 marca 2015 r. oraz nie doręczenie jej odpisu skargi z dnia [...] maja 2014 r., a w konsekwencji pozbawienie jej, jako strony możliwości obrony swoich praw, co z kolei stanowi bezwzględną przesłankę nieważnościową z art. 138 § 2 ust. 2 p.p.s.a;

- naruszenie art. 47 §1 i art. 49 § 1 w zw. z art. 57 § 1 p.p.s.a. poprzez nie wezwanie skarżącego do uzupełnienia braków formalnych skargi z dnia [...] maja 2014 r. poprzez złożenie jej odpisów dla uczestników postępowania, a w konsekwencji nie doręczenie stronie odpisu skargi, a tym samym pozbawienie jej możliwości obrony swoich praw, co z kolei stanowi bezwzględną przesłankę nieważnościową z art. 183 § 2 ust. 2 p.p.s.a.

W oparciu o powyższe zarzuty wniesiono o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania oraz zasądzenia kosztów postępowania kasacyjnego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej podkreślono, że w dniu 17 marca 2015 r. skarżąca kasacyjnie złożyła w biurze podawczym Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie pismo o zgłoszeniu uczestnictwa w postępowaniu wraz z dowodem współwłasności nieruchomości, co do której toczyło się postępowanie o wpis do rejestru zabytków. Zwrócono uwagę, że skarżąca kasacyjnie podniosła w wyżej wskazanym piśmie, iż dowiedziała się o toczącym postępowaniu dopiero w dniu sporządzenia pisma oraz że prosi o umożliwienie uczestniczenia w nim. Mimo to, Sąd nie zawiadomił jej o rozprawie. W efekcie powyższych naruszeń, skarżąca kasacyjnie została pozbawiona możliwości bronienia swoich praw przed sądem administracyjnym

W odpowiedzi na skargę kasacyjną Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego wniósł o jej oddalenie i zasądzenie zwrotu kosztów postępowania.

Pismem z dnia 14 marca 2017 r. K. D. wniosła o przyznanie pełnomocnika z urzędu ze względu na skomplikowany charakter sprawy oraz niewyznaczanie rozprawy w okresie od [...] r. z uwagi na urlop i wyjazd poza granicę Polski.

Ponadto do akt sprawy wpłynęły 2 wnioski o dopuszczenie w charakterze uczestnika postępowania. Pierwszy z nich wpłynął do Sądu 24 marca 2017 r. i dotyczył dopuszczenia B. Sp. z o. o. z siedzibą w W. będącej właścicielem działki nr [...]. Drugi wniosek dotyczył z kolei dopuszczenia [...] S.A. z siedzibą w W. będącej właścicielem budynków i użytkownikiem wieczystym gruntów będących przedmiotem postępowania administracyjnego.

Na rozprawie w dniu 4 kwietnia 2017 r. Naczelny Sąd Administracyjny postanowił dopuścić do udziału B. Sp. z o. o. z siedzibą w W. oraz [...] S.A. z siedzibą w W. Ponadto nie uwzględnił wniosku K. D. o odroczenie rozprawy.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie posiada usprawiedliwionych podstaw. Wyrażona w zaskarżonym wyroku przez Sąd I instancji ocena, że organ I instancji nie przeprowadził postępowania wyjaśniającego w sposób zgodny z obowiązującymi zasadami oraz nie ustalił koniecznego dla rozstrzygnięcia stanu faktycznego, co obligowało organ odwoławczy do zastosowania art. 138 § 2 k.p.a., jest prawidłowa i nie narusza przepisów postępowania.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że zarzutów skargi kasacyjnej nie można oceniać w oderwaniu od przedmiotu konkretnej sprawy. W rozpoznawanej sprawie należy wziąć pod uwagę, że przedmiotem postępowania jest decyzja kasacyjna, w której organ odwoławczy zakwestionował m.in. ustalenia zakresu podmiotowego oraz stanu faktycznego. Sąd I instancji zaakceptował to stanowisko a zatem sprawa będzie ponownie rozpoznawana przez organ I instancji. Powyższa okoliczność ma zasadnicze znaczenie dla oceny zarzutów podniesionych przez skarżących kasacyjnie.

Nie jest zasadny zarzut naruszenia art. 12 p.p.s.a w zw. z art. 33 § 1 i 2 p.p.s.a. w zw. z art. 91 § 2 p.p.s.a.

Wskazać należy, że zgodnie z art. 33 p.p.s.a. w postępowaniu przed sądem administracyjnym oprócz stron, tj. skarżącego i organu, którego działanie lub bezczynność zaskarżono, mogą brać udział uczestnicy na prawach strony, o których mowa w § 1, oraz pozostali uczestnicy, których dotyczy § 2 tego przepisu. W myśl art. 12 p.p.s.a. obie kategorie uczestników postępowania traktuje się tak jak strony. Różnica w ich uprawnieniach dotyczy sposobu dopuszczenia do udziału w postępowaniu: w stosunku do uczestników na prawach strony, którzy brali udział w postępowaniu administracyjnym, odbywa się to z mocy prawa, wobec pozostałych uczestników, wcześniej niebiorących udziału w postępowaniu administracyjnym - na wniosek. Uczestnikom na prawach strony, wymienionym w § 1, do których zalicza się osoby biorące udział w postępowaniu administracyjnym, które nie wniosły skargi, a których interesu prawnego dotyczy wynik postępowania sądowego, udział w postępowaniu przed sądem administracyjnym przysługuje z mocy prawa z chwilą wszczęcia takiego postępowania. Dlatego też określa się ich udział jako obligatoryjny, w przeciwieństwie do fakultatywnego udziału pozostałych uczestników. Wskazać należy, że ustalenie kręgu uczestników, o których mowa w art. 33 § 1 p.p.s.a., i ochrona ich praw należy do obowiązków sądu, który jest np. zobligowany do zawiadamiania ich na piśmie o jawnych posiedzeniach (art. 91 § 2 p.p.s.a.), doręczania im z urzędu postanowień wydanych na posiedzeniu niejawnym (art. 163 § 2 p.p.s.a.) lub odraczania rozprawy, jeśli nie zostali o niej zawiadomieni (art. 109 i 110 p.p.s.a.). Uchybienia ze strony sądu w tym zakresie mogą stanowić przesłankę stwierdzenia nieważności postępowania, jeśli doprowadziły do pozbawienia uczestnika możności obrony swoich praw (art. 183 § 2 pkt 5, art. 271 pkt 2 w zw. z art. 12 p.p.s.a.).

W rozpoznawanej sprawie w postępowaniu administracyjnym udział brali A. K., K. D. oraz [...]. Sąd I instancji o terminie rozprawy zawiadomił m.in. K. D. oraz [...] a zatem prawidłowo ustalił krąg uczestników, o których mowa w art. 33 § 1 p.p.s.a. Zauważyć należy, że pozostali właściciele nieruchomości będących przedmiotem postępowania nie brali udziału w postępowaniu administracyjnym, a zatem brak było podstaw do zaliczenia ich do kręgu uczestników na prawach strony. Mając powyższe na uwadze, zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, w sprawie nie doszło do nieważności postępowania z powodu pozbawienia strony możności obrony swych praw (art.183 § 2 pkt 5 p.p.s.a.).

Odnosząc się do zarzutu B. D. dotyczącego pozbawienia jej możliwości obrony praw poprzez odmowę odroczenia terminu rozprawy wskazać należy, że wniosek z 15 marca 2017 r. o dopuszczenie w charakterze uczestnika postępowania został złożony osobiście w dniu 17 marca 2017 r. a zatem 2 dni przez wyznaczoną rozprawą. We wniosku tym została wskazana sygnatura sprawy. Ponadto z akt sprawy wynika, że skarżąca kasacyjnie kontaktowała się z pełnomocnikiem A. K. Zauważyć należy, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie dopuścił B. D. do udziału w sprawie w charakterze uczestnika postępowania. Trudno w tym kontekście mówić o pozbawieniu uczestniczki możliwości obrony swoich praw.

Nie można też podzielić zarzutu skargi kasacyjnej, że Sąd I instancji naruszył art. 145 pkt 1 lit. c p.p.s.a. w zw. z art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a, art. 3 pkt 13 ustawy o ochronie zabytków w zw. z art. 133 § 1 p.p.s.a. Zauważyć należy, że art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a. nie określa przesłanek wydania decyzji o uchyleniu zaskarżonej decyzji i umorzeniu postępowania w pierwszej instancji. Należy zatem uznać, że kwestia umorzenia przez organ odwoławczy postępowania przed organem pierwszej instancji nie została uregulowana w tym przepisie i przyjąć, że w tym zakresie mają zastosowanie przepisy o postępowaniu przed organem pierwszej instancji (art. 140), czyli przepis art. 105 k.p.a. Stosownie do art. 105 § 1 k.p.a. organ administracji publicznej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania, gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe. Wyjaśnić należy, że postępowanie administracyjne staje się bezprzedmiotowe, gdy sprawa, która miała być załatwiona w drodze decyzji, albo nie miała charakteru sprawy administracyjnej jeszcze przed datą wszczęcia postępowania, albo utraciła charakter sprawy administracyjnej w toku postępowania administracyjnego. W pierwszym wypadku postępowanie stało się bezprzedmiotowe, bowiem przyczyna bezprzedmiotowości została wykryta w toku postępowania, w drugim natomiast dlatego, że przyczyna bezprzedmiotowości pojawiła się po wszczęciu postępowania, a przed jego zakończeniem. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, w sprawie nie zostało wykazane aby postępowanie administracyjne z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe. Uchylenie decyzji organu I instancji przez Ministra i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia na podstawie art. 138 § 2 k.p.a. należy uznać za usprawiedliwione. Jak słusznie zauważył sąd I instancji analiza akt rozpoznawanej sprawy potwierdza, że decyzja organu I instancji została wydana z naruszeniem przepisów postępowania. Zgodzić się również należy z tym, że dokonanie merytorycznego rozstrzygnięcia przez organ odwoławczy i rozpoznanie sprawy co do jej istoty, spowodowałoby naruszenie art. 15 k.p.a. Organ I instancji ponownie rozpoznając sprawę będzie musiał określić zakres podmiotowy, prawidłowo ustalić stan faktyczny oraz przeprowadzić postępowanie dowodowe.

Odnosząc się do złożonego przez K. D. wniosku o odroczenie terminu rozprawy i przyznanie pełnomocnika z urzędu, NSA wskazuje, że strona może wnioskować o przyznanie jej prawa pomocy, obejmującego zwolnienie tylko od kosztów sądowych, względnie o zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie pełnomocnika z urzędu, zgodnie z zasadami przyznawania prawa pomocy uregulowanymi w przepisach art. 243 i następnych p.p.s.a., jednakże zgodnie z przepisem art. 254 § 1 p.p.s.a. do rozpatrywania wniosków o przyznanie prawa pomocy powołany jest wojewódzki sąd administracyjny, do którego została wniesiona skarga. Dlatego też strona w rozpoznawanej sprawie wniosek o przyznanie prawa pomocy powinna wnieść do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. W sprawie, na etapie postępowania przed NSA, wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie ustanowienia pełnomocnika z urzędu złożyła uczestniczka postępowania K. D., która nie składała ani skargi kasacyjnej ani odpowiedzi na skargę kasacyjną. K. D. uzasadniając ten wniosek wskazała na skomplikowany charakter sprawy. Zauważyć należy, że na obecnym etapie nie ma możliwości podnoszenia nowych podstaw kasacyjnych, ponadto przedmiotem postępowania jest decyzja kasacyjna a zatem sprawa będzie ponownie rozpoznawana przez organ I instancji. Ponadto zauważyć należy, że skomplikowany charakter sprawy nie jest przesłanką przyznania stronie prawa pomocy w zakresie ustanowienia pełnomocnika z urzędu. Mając powyższe na uwadze brak było podstaw do wszczynania odrębnego postępowania w przedmiocie prawa pomocy.

W tym stanie rzeczy, wobec bezzasadności zarzutów, Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 p.p.s.a., oddalił skargi kasacyjne. O kosztach postępowania kasacyjnego orzekł w oparciu o art. 204 pkt 1 p.p.s.a.

Źródło: Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, http://orzeczenia.nsa.gov.pl/