Odpowiedź

Nie. Organ podatkowy nie ma racji, ponieważ podatnik ma prawo wykorzystać wszystkie dowody mogące przyczynić się do wyjaśnienia sprawy na jego korzyść.

Uzasadnienie

Podatek od nieruchomości to publicznoprawna należność o majątkowym charakterze, tj. obowiązek jego zapłaty powstaje z samego faktu posiadania nieruchomości.

Jego konstrukcja została uregulowana w ustawie z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (dalej: u.p.o.l.), natomiast konstrukcja występowania przez podatników z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty została uregulowana w ustawie z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (dalej: o.p.). Przedstawione w pytaniu stanowisko organu podatkowego nie znajduje odzwierciedlenia w żadnym ze wskazanych aktów prawnych.

Korekta informacji o powierzchni nieruchomości

Osoba fizyczna po zakupie prawa własności nieruchomości stała się podatnikiem podatku od nieruchomości (art. 3 ust. 1 pkt 1 u.p.o.l.). Następnie zgłosiła powierzchnię nabytej nieruchomości budynkowej na formularzu określonym przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego jako podstawę wymiaru podatku od nieruchomości (art. 6 ust. 6 u.p.o.l.). W trakcie roku podatnik dokonał pomiaru powierzchni użytkowej i na tej podstawie stwierdził, że zgłoszona przez niego wcześniej podstawa opodatkowania jest nieprawidłowa (tj. zawyżona). Tym samym zaistniała przesłanka, o której stanowi art. 6 ust. 3 u.p.o.l. - zaistniało zdarzenie mające wpływ na wysokość opodatkowania.

Na tej podstawie podatnik prawidłowo, czyli zgodnie z art. 6 ust. 6 u.p.o.l., złożył korektę informacji w sprawie podatku od nieruchomości za rok, w którym dokonał pomiaru powierzchni użytkowej budynku oraz również prawidłowo złożył wniosek o stwierdzenie nadpłaty za okres, w którym organ podatkowy ustalał wysokość zobowiązania z tytułu podatku od nieruchomości za zawyżoną podstawę opodatkowania, a podatnik na tej podstawie dokonywał zapłaty zawyżonych kwot zobowiązań podatkowych.

Pomiar powierzchni nieruchomości

Twierdzenie organu, że podatnik sam nie może dokonać pomiaru powierzchni użytkowej budynku z uwagi na brak "odpowiednich do tego uprawnień" jest niezgodne z art. 180 § 1 o.p., zgodnie z którym "jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem".

Przepisy u.p.o.l. nakładają na podatnika obowiązek zgłoszenia podstawy opodatkowania (tj. powierzchni użytkowej) na odpowiednim formularzu do wiadomości organu podatkowego oraz obowiązek zgłaszania organowi okoliczności mających wpływ na wysokość należnego do zapłaty zobowiązania podatkowego. Nie zabraniają ani tym bardziej nie uznają za sprzeczną z prawem sytuacji, w której ustalenie podstawy opodatkowania stanowiącej powierzchnię użytkową następuje przez samego podatnika, a nie np. przez wynajętego w tym celu przez podatnika geodetę czy biegłego.

Jak stwierdził WSA w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z 7 sierpnia 2014 r. (sygn. akt I SA/Go 332/14), "unormowanie zawarte w art. 180 § 1 o.p. przyjmuje zasadę otwartego katalogu dowodów w postępowaniu podatkowym. Granice dowodzenia wyznaczone zostały »przyczynianiem się« danego środka dowodowego do wyjaśnienia sprawy oraz brak sprzeczności z prawem".

Prawa organu podatkowego

Dysponując korektą informacji złożoną przez podatnika, organ podatkowy ma obowiązek rzetelnego przeanalizowania tego dokumentu. Jedyne, co może zrobić, żeby zweryfikować prawidłowość skorygowanego przez podatnika metrażu, to w ramach posiadanych uprawnień dokonać pomiaru we własnym (tj. urzędowym) zakresie i wówczas w wydanej decyzji ustalić wysokość zobowiązania podatkowego na podstawie metrażu, który organ uzna za prawidłowy i odzwierciedlający rzeczywisty stan rzeczy (art. 122 w zw. z art. 187 § 1 o.p.).

Nadpłata podatku

Jeżeli od chwili zgłoszenia nabytej powierzchni nieruchomości budynkowej do chwili dokonania pomiaru - i tym samym ustalenia różnicy - nie zaistniały żadne inne okoliczności mające wpływ na podstawę opodatkowania, to sytuacja, w której podatnik dokonywał zapłaty podatku za nieistniejącą powierzchnię użytkową, stanowi przykład nienależnie zapłaconego podatku i tym samym kwotę uznaną za nadpłatę (art. 72 § 1 pkt 1 o.p.).

Za okres, za który podatnik wystąpił o stwierdzenie nadpłaty organ podatkowy w pierwszej kolejności powinien ustalić prawidłową wysokość zobowiązania podatkowego. Jeżeli w ramach przeprowadzonego postępowania nie ustali innej podstawy opodatkowania niż ta wynikająca z korekty złożonej przez podatnika, wówczas powinien, na podstawie art. 240 § 1 pkt 5 o.p., wznowić postępowanie za lata, za które podatnik wystąpił o stwierdzenie nadpłaty. Podstawą jest przyjęcie, że w dniu wydawania za poszczególne lata decyzji ustalających wysokość zobowiązania w podatku od nieruchomości istniała przesłanka nieznana organowi, a mająca wpływ na wysokość opodatkowania i tym samym istotne w tym zakresie znaczenie.

Po ustaleniu prawidłowej wysokości zobowiązania podatkowego (odrębnie za każdy rok) i zestawieniu go z podatkiem naliczanym za poszczególne lata na podstawie zawyżonej podstawy opodatkowania, organ wyliczoną różnicę stanowiącą nadpłatę powinien zadysponować zgodnie z pisemną dyspozycją podatnika.

MARCIN BINAŚ

specjalista w zakresie podatków i opłat stanowiących w całości dochody własne gmin, pracownik Wydziału Kontroli RIO w Szczecinie

PODSTAWY PRAWNE

● art. 122, art. 180 § 1, art. 187 § 1, art. 240 § 1 pkt 5 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (j.t. Dz.U. z 2015 r. poz. 613; ost. zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 699)

● art. 3 ust. 1 pkt 1, art. 6 ust. 3 i 6 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 849; ost. zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 774)