Transakcja zbycia wybranych towarów na rzecz wspólnika prowadzącego indywidualną działalność gospodarczą podlega opodatkowaniu VAT. Państwa spółka powinna udokumentować tę sprzedaż fakturą. Mogą Państwo dowolnie ustalić cenę zbywanych towarów. Szczegóły - w uzasadnieniu.

Z pytania wynika, że spółka zamierza sprzedać część należących do niej towarów wspólnikowi, który prowadzi również indywidualną działalność gospodarczą. W przypadku tej transakcji będziemy mieli do czynienia ze zwykłą sprzedażą podlegającą opodatkowaniu VAT. Wynika to z tego, że według przepisów ustawy o VAT spółka, o której mowa w pytaniu, jest odrębnym podatnikiem VAT. Odrębnym podatnikiem jest też jej wspólnik, który chce nabyć od niej określone towary. Natomiast planowana dostawa towarów ma odpłatny charakter.

Udokumentowanie sprzedaży na rzecz wspólnika

Ponieważ sprzedaż będzie miała miejsce między dwoma podatnikami VAT czynnymi, więc powinna zostać udokumentowana przez spółkę fakturą (art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT).

SŁOWNICZEK

Przez powiązania rodzinne rozumie się małżeństwo oraz pokrewieństwo lub powinowactwo do drugiego stopnia (art. 32 ust. 3 ustawy o VAT).

Przez powiązania kapitałowe rozumie się sytuację, w której jedna z osób lub jeden z kontrahentów posiadają prawo głosu wynoszące co najmniej 5% wszystkich praw głosu lub dysponują bezpośrednio lub pośrednio takim prawem (art. 32 ust. 4 ustawy o VAT).

Ustalenie podstawy opodatkowania sprzedaży towarów na rzecz wspólnika

Mają Państwo wątpliwość, jak ustalić podstawę opodatkowania w przypadku tej sprzedaży. Przypomnijmy, że podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej (art. 29a ust. 1 ustawy o VAT). Przepisy nie wprowadzają szczególnych zasad ustalania podstawy opodatkowania w przypadku sprzedaży towarów przez spółkę jednemu z jej wspólników. Żaden przepis nie mówi, że musi to być cena nabycia tych towarów albo ich cena rynkowa. W związku z tym muszą Państwo samodzielnie ustalić cenę za poszczególne towary. Nie ma przeszkód, aby była to cena niższa niż wartość rynkowej tych towarów.

Możliwość określenia wysokości obrotu przez organ podatkowy

Pytają Państwo, czy organ podatkowy może oszacować podstawę opodatkowania planowanej sprzedaży. Kwestia określania wysokości obrotu jest regulowana przez art. 32 ust. 1 ustawy o VAT. Wynika z niego, że w przypadku gdy między nabywcą a dokonującym dostawy towarów lub usługodawcą istnieją powiązania o charakterze rodzinnym lub z tytułu przysposobienia, kapitałowym, majątkowym lub wynikające ze stosunku pracy, natomiast ustalone wynagrodzenie jest:

1) niższe od wartości rynkowej, a nabywca towarów lub usług nie ma pełnego prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,

2) niższe od wartości rynkowej, a dokonujący dostawy towarów lub usługodawca nie ma pełnego prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego i dostawa towarów lub świadczenie usług są zwolnione od podatku,

3) wyższe od wartości rynkowej, a dokonujący dostawy towarów lub usługodawca nie ma pełnego prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego

- organ podatkowy określa podstawę opodatkowania zgodnie z wartością rynkową, jeżeli okaże się, że związek ten miał wpływ na ustalenie wynagrodzenia z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług.

Zastosowanie przez organ podatkowy możliwości samodzielnego określenia wysokości obrotu jest możliwe, gdy wszystkie ww. przesłanki są spełnione łącznie. Potwierdził to Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 27 listopada 2014 r. (sygn. ITPP1/443-1058/14/MN). Czytamy w niej:

Mając powyższe na uwadze należy wskazać, że dla zastosowania przez organ podatkowy szczególnej procedury określania obrotu, nie jest wystarczające spełnienie tylko niektórych przesłanek - konieczne jest bowiem ich spełnienie łączne, co oznacza, że niewystąpienie jakiejkolwiek z tych przesłanek powoduje, że przepis art. 32 ustawy o podatku od towarów i usług nie ma zastosowania.

A zatem stanowisko Gminy odnośnie braku wystąpienia pomiędzy Gminą a Biblioteką, będącą instytucją kultury związku, o którym mowa w art. 32 ust. 2 ustawy oraz ewentualnej możliwości zastosowania przepisu art. 32 ust. 1 ustawy jedynie w przypadku łącznego spełnienia dwóch warunków, tj. zaistnienia związku, o którym mowa w art. 32 ust. 2 oraz wystąpienia co najmniej jednej z przesłanek przewidzianych w art. 32 ust. 1 pkt 1-3 należy uznać za prawidłowe.

Z zacytowanego przepisu art. 32 ust. 1 ustawy o VAT wynika, że możliwość określenia wysokości obrotu nie dotyczy transakcji dokonywanych między podatnikami, którym przysługuje pełne prawo do odliczenia VAT. Z pytania można wnioskować, że zarówno Państwa spółka, jak i wspólnik jesteście podatnikami, którym przysługuje pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego. Jeżeli tak jest, to przepisy o określaniu przez organ podatkowy wysokości obrotu nie znajdą zastosowania. Jeśli jednak któraś ze stron nie ma pełnego prawa do odliczenia VAT (np. oprócz czynności opodatkowanych VAT wykonuje również czynności zwolnione z tego podatku), to trzeba ustalić, czy między spółką a wspólnikiem występuje któryś z rodzajów powiązań wymienionych tym przepisie.

W Państwa przypadku najbardziej prawdopodobne mogłoby być istnienie powiązania rodzinnego, np. jeżeli wspólnikami spółki są małżonkowie. Gdyby ustalili oni cenę sprzedaży za wybrane towary np. w wysokości znacząco niższej od ceny rynkowej, to da to organom podatkowym prawo do zastosowania art. 32 ustawy o VAT.

Podstawa prawna:

● art. 29a ust. 1, art. 32 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 1223

Marcin Jasiński

ekspert w zakresie VAT