Opodatkowane obniżoną stawką 8% są usługi twórców i artystów wykonawców w rozumieniu przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, gdy są wynagradzane w formie honorariów za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw do artystycznego wykonania (art. 41 ust. 2 w zw. z poz. 181 załącznika nr 3 w zw. z art. 146a pkt 2 ustawy o VAT).

Nie ulega wątpliwości, że w przypadku świadczenia usług projektowych wraz z przeniesieniem autorskich praw majątkowych ma zastosowanie 8% stawka VAT. Jest jednak kwestią sporną, czy stawka ta ma zastosowanie do całej podstawy opodatkowania czy tylko do części przypadającej na przeniesienie autorskich praw majątkowych do wykonanego projektu.

Część organów podatkowych reprezentuje stanowisko, że stawka 8% ma zastosowanie tylko w zakresie przeniesienia praw majątkowych do wykonanego projektu. W części zaś przypadającej na wykonanie projektu usługa jest opodatkowana VAT według stawki 23%. Jako przykład można wskazać interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 29 września 2011 r. (sygn. IPPP2/443-821/11-3/JO).

Jest to jednak stanowisko nieprawidłowe. Dzielenie usług projektowych na wykonanie projektu i przeniesienie autorskich praw majątkowych do wykonanego projektu jest sztuczne. Tak samo jak sztuczne jest dzielenie usługi napisania artykułu na jego napisanie oraz przeniesienie autorskich praw majątkowych do tego artykułu. Należy zatem stwierdzić, że usługi wykonywania projektów wraz z przeniesieniem autorskich praw majątkowych do tych projektów są, co do zasady, w całości opodatkowane VAT według stawki 8%.

UWAGA!

Usługi projektowe wraz z przeniesieniem autorskich praw majątkowych do tych projektów podlegają w całości opodatkowaniu stawką 8%.

Takie stanowisko reprezentuje większość organów podatkowych. Jako przykład można wskazać interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 26 kwietnia 2013 r. (sygn. IBPP3/443-110/13/AZ) czy interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 30 stycznia 2014 r. (sygn. IPPP1/443-1309/13-2/MP). W pierwszej z nich czytamy, że:

(...) skoro przedmiotowe projekty wystroju wnętrz Wnioskodawca wykonuje jako twórca i artysta w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, a przedmiotem sprzedaży są projekty wystroju wnętrz wraz z przeniesieniem praw autorskich, za które Wnioskodawca będzie otrzymywać honorarium, to z uwagi więc na nierozerwalność powyższych czynności tj. sprzedaży projektu oraz praw autorskich, czynność ta będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wg stawki 8% na podstawie art. 41 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług w związku z poz. 181 załącznika nr 3 do ustawy.

Jeżeli przyjąć dominujące wśród organów podatkowych stanowisko, że zastosowanie znajdzie tutaj stawka 8%, trzeba zaznaczyć, że istnieją jednak dwa wyjątki, gdy:

1) ustalone przez strony wynagrodzenie jest podzielone na dwie części, tj. na część za wykonanie projektu oraz część za przekazanie praw autorskich do stworzonego projektu,

2) usługi wykonywania projektów wraz z przeniesieniem autorskich praw majątkowych są świadczone przez podmioty niebędące osobami fizycznymi.

Ad 1.

Pierwszy wyjątek dotyczy sytuacji, gdy ustalone przez strony wynagrodzenie jest podzielone na dwie części, tj. na część za wykonanie projektu oraz część za przekazanie praw autorskich do stworzonego projektu. W takich przypadkach stawka 8% ma zastosowanie tylko w części przypadającej na wynagrodzenie za przekazanie praw autorskich do stworzonego projektu. Zatem za prawidłową należy uznać interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 13 lutego 2014 r. (sygn. ILPP2/443-1100/13-2/AD), w której czytamy, że:

(...) usługa za stworzenie projektu i przekazanie do niego praw autorskich, za które Wnioskodawca otrzymuje honorarium, podlega opodatkowaniu stawką podatku od towarów i usług w wysokości 8%. Z kolei w sytuacji gdy Wnioskodawca świadczy usługę wykonania projektu, za którą otrzymuje wynagrodzenie, natomiast honorarium otrzymuje wyłącznie za przekazanie praw autorskich do stworzonego projektu, to sama usługa wykonania projektu opodatkowana jest stawką podstawową podatku, tj. 23% (...), natomiast przekazanie praw autorskich do stworzonego projektu (wynagradzane w formie honorarium) podlega opodatkowaniu stawką podatku od towarów i usług w wysokości 8%.

Ad 2.

Drugi wyjątek dotyczy usług wykonywania projektów wraz z przeniesieniem autorskich praw majątkowych świadczonych przez podmioty niebędące osobami fizycznymi (np. przez spółki). Podmioty takie nie są twórcami w rozumieniu przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. W konsekwencji usługi wykonywania projektów wraz z przeniesieniem autorskich praw majątkowych świadczone przez takie podmioty nie korzystają z opodatkowania VAT według stawki 8%. Są wówczas opodatkowane VAT według stawki 23%. Takie stanowisko zajął Minister Finansów w piśmie z 12 listopada 2013 r. (sygn. PT8/033/230/712/SBA/13/RD116705) stanowiącym zmianę interpretacji indywidualnej. Czytamy w nim:

Wnioskodawca niewątpliwie nie jest osobą fizyczną. Zatrudniając pracowników Wnioskodawca jest pracodawcą i zgodnie z art. 12 ww. ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych przysługują jej autorskie prawa majątkowe do utworów stworzonych przez pracownika lub grupę pracowników w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy. Jednakże nie przysługują jej autorskie prawa osobiste, a w szczególności - prawo do autorstwa utworu. Niespełniona więc zostaje przesłanka do uznania Wnioskodawcy za twórcę w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Podobnie w przypadku projektów budowlanych przygotowywanych za pomocą współpracujących z Wnioskodawcą inżynierów posiadających odpowiednie uprawnienia, Wnioskodawcy nie można uznać za twórcę tych projektów.

Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, że do usług przeniesienia majątkowych praw autorskich do projektu budowlanego instalacji budowlanych świadczonych przez Wnioskodawcę nie ma zastosowania art. 41 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług w związku z poz. 181 załącznika nr 3 do ustawy o podatku od towarów i usług, a tym samym nie ma zastosowania stawka VAT w wysokości 8%. W konsekwencji przedmiotowe usługi powinny być opodatkowane stawką podatku od towarów i usług w wysokości 23%, na podstawie art. 41 ust. 1 w związku z art. 146a pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Usługa projektowa w zakresie instalacji budowlanych - usługi architektoniczne i inżynierskie - świadczona przez Wnioskodawcę podlega opodatkowaniu 23% stawką podatku od towarów i usług, zgodnie z art. 41 ust. 1 w związku z art. 146a pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Podobnie jest w przypadku, gdy osoba fizyczna świadcząca usługę wykonania projektu wraz z przeniesieniem autorskich praw majątkowych nie jest twórcą ani współtwórcą projektu. Taka sytuacja może mieć miejsce, gdy projekty są wykonywane przez pracowników osób fizycznych. Także wtedy usługi wykonywania projektów wraz z przeniesieniem autorskich praw majątkowych nie korzystają z opodatkowania VAT według obniżonej stawki 8%. Są opodatkowane VAT według stawki 23%.

Przykład

Jan Kowalski prowadzi biuro projektowe. Powstają w nim projekty różnego rodzaju billboardów reklamowych, ale nie tylko. Zatrudnia w nim na pełny etat 3 pracowników, którzy są projektantami i grafikami. W takich przypadkach usługi wykonywania projektów wraz z przeniesieniem autorskich praw majątkowych będą opodatkowane według stawki 23%. Świadczone usługi są bowiem wykonywane przez pracowników biura projektów, a nie przez samego Jana Kowalskiego.

Stawki VAT dla usług projektowych

Podstawa prawna:

● art. 41 ust. 1 w zw. z art. 146a pkt 1 oraz art. 41 ust. 2 w zw. z poz. 181 załącznika nr 3 w zw. z art. 146a pkt 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 1649

Tomasz Krywan

doradca podatkowy