Plan kont dla jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych - zestawienie zmian

Dnia 13 września 2017 r. Minister Rozwoju i Finansów wydał nowe rozporządzenie w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Wprowadzono tym samym liczne zmiany w załączniku nr 3 do rozporządzenia stanowiącym plan kont dla jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych.

Zespół 0 - "Aktywa trwałe"

Wprowadzone zmiany dotyczą:

• konta 011 "Środki trwałe" - dodano zapis, zgodnie z którym ewidencja szczegółowa prowadzona do tego konta powinna umożliwić: ustalenie wartości gruntów stanowiących własność jednostki samorządu terytorialnego, przekazanych w użytkowanie wieczyste innym podmiotom;
• konta 15 "Mienie zlikwidowanych jednostek" - usunięto fragment doprecyzowujący rodzaje podległych jednostek organizacyjnych, tj.:
  • zakładów budżetowych,
  • gospodarstw pomocniczych;

• • konta 017 "Sprzęt wojskowy" - zmieniono nazwę konta, poprzednie brzmienie konta 017 "Uzbrojenie i sprzęt wojskowy". Zmiana ma charakter porządkowy i wynika z wprowadzenia nowego brzmienia definicji tej grupy składników majątkowych w resorcie obrony narodowej;
  • konta 030 "Długoterminowe aktywa finansowe" - doprecyzowano opis do konta poprzez wskazanie sprawowania kontroli nad długoterminowymi aktywami finansowymi, jako kryterium ich ujmowania - przy czym kontrola ta powinna wynikać w szczególności z przepisów prawa lub z określonego tytułu prawnego;
  • konta 077 "Umorzenie sprzętu wojskowego" - zmieniono nazwę konta, poprzednie brzmienie konta 077 "Umorzenie sprzętu wojskowego" (patrz: komentarz do konta 017).

Zespół 1 - "Środki pieniężne i rachunki bankowe"

Wprowadzone zmiany dotyczą:

• konta 130 "Rachunek bieżący jednostki":

• fragment opisu do konta otrzymał brzmienie: Zapisy na koncie 130 są dokonywane na podstawie dokumentów bankowych. Analogicznie zmianie ulegną też opisy do kont 137, 138 i 139;
• w kolejnym fragmencie wprowadzono zapis: Na koncie 130 obowiązuje zachowanie zasady czystości obrotów, co oznacza, że stosowana technika księgowości ma zapewnić możliwość prawidłowego ustalenia wysokości tych obrotów oraz niezbędne dane do sporządzenia sprawozdań finansowych, budżetowych lub innych określonych w odrębnych przepisach. Dopuszczalne jest stosowanie innych niż dokumenty bankowe dowodów księgowych, jeżeli jest to konieczne dla zachowania czystości obrotów. Nowelizacja ta wynika wprost z § 21 rozporządzenia, zgodnie z którym jeżeli przepisy dotyczące sprawozdań nakładają obowiązek wykazywania w sprawozdaniach obrotów na określonych kontach - stosowana technika księgowości powinna umożliwić prawidłowe ustalenie wysokości tych obrotów;
• rozszerzono fragment konta dotyczący opisu operacji po stronie Ma poprzez dodanie zdania: Ewidencja szczegółowa według podziałek klasyfikacji budżetowej może być też stosowana alternatywnie na kontach korespondujących z kontem rachunku bieżącego jednostki. Jest to zmiana, która wynika z technicznych uwarunkowań i rozwiązań stosowanych przez jednostki w oprogramowaniu finansowoksięgowym;
• fragment opisu konta dotyczący ewidencji szczegółowej otrzymał brzmienie: Ewidencja szczegółowa do konta 130 jest prowadzona w szczegółowości planu finansowego dochodów i wydatków budżetowych. W przypadku dochodów nieujętych w planie finansowym dochody takie ewidencjonuje się według podziałek klasyfikacji budżetowej. Zmiana ta została wprowadzona, aby zaistniała możliwość wyodrębnienia dochodów nieujętych w planie finansowym jednostki;
  • • konta 139 "Inne rachunki bankowe" - zmieniono fragment opisu konta dotyczący ewidencji szczegółowej i zastąpiono wyrazy "według kontrahentów" wyrazami "powinna zapewnić sprostanie obowiązkom sprawozdawczym". Ewidencja zapisów na tym koncie odbywa się w korespondencji z odpowiednim kontem rozrachunkowym, do którego ewidencja szczegółowa prowadzona jest w podziale na kontrahentów. W związku z tym prowadzona ewidencja pozwala na ustalenie stanu środków według kontrahentów.

Zespół 2 - "Rozrachunki i rozliczenia"

Wprowadzone zmiany dotyczą:

• konta 201 "Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami" - wprowadzona zmiana ma charakter redakcyjny i polega na wprowadzeniu do opisu konta zapisu: Na stronie Wn konto 201 ujmuje się powstałe należności i roszczenia oraz spłatę i zmniejszenie zobowiązań, a na stronie Ma - powstałe zobowiązania oraz spłatę i zmniejszenie należności i roszczeń;
• konta 226 "Długoterminowe należności budżetowe" - zmieniono opis konta (patrz: tabela 1):

Tabela 1. Zestawienie zmian w opisie do konta 226

Jak wynika z uzasadnienia do projektu, zmiana opisu konta związana jest z wątpliwościami w zakresie uznawania należności odpowiednio za krótko- i długoterminowe. W efekcie wprowadzonej nowelizacji w sprawozdaniu finansowym wykazywane będą należności z podziałem na krótko- i długoterminowe zgodnie z zasadami ogólnymi;

• konta 235 "Rozliczenia dochodów budżetowych z tytułu podatków" - Konto 235 służy do ewidencji w izbach administracji skarbowej operacji rozliczeń dochodów budżetowych z tytułu podatków realizowanych przez organy podatkowe podległe ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych.

Na stronie Wn konta 235 ujmuje się, na podstawie rocznych jednostkowych sprawozdań budżetowych dochody budżetowe z tytułu podatków przekazanych przez organy podatkowe na rachunek budżetu państwa w korespondencji z kontem 720.

Na stronie Ma konta 235 ujmuje się, na podstawie rocznych łącznych sprawozdań budżetowych, przeksięgowania dochodów budżetowych z tytułu podatków przekazanych przez organy podatkowe na rachunek budżetu państwa, na konto 800.

Jak wynika z uzasadnienia do projektu rozporządzenia, ideą wprowadzenia konta 235 było objęcie sprawozdawczością finansową dochodów budżetu państwa m.in. z tytułu podatków, opłat i niepodatkowych należności budżetowych ujmowanych w ramach części 77 "Podatki i inne wpłaty na rzecz budżetu państwa". Przyjęto przy tym, że sprawozdawczością finansową objęte zostaną dochody zrealizowane i przekazane na rachunki budżetu państwa. W związku z tym znowelizowano także opisy do konta 720 "Przychody tytułu dochodów budżetowych" i konta 800 "Fundusz jednostki".

Zespół 4 - "Koszty według rodzajów i ich rozliczenie"

Zmieniono zapis konta 403 "Podatki i opłaty". Do katalogu ewidencjonowanych na tym koncie opłat dodano również składki i wypłaty do organizacji międzynarodowych.

Zespół 5 - "Koszty według typów działalności i ich rozliczenie"

Zmieniono opis zespołu. Ma to na celu dodanie możliwości ewidencjonowania budżetu zadaniowego z wykorzystaniem kont Zespołu 5.

Zespół 6 - "Produkty"

Doprecyzowano opis do konta 640 "Rozliczenia międzyokresowe kosztów". W opisie konta doprecyzowano, że służy ono do ewidencji prawdopodobnych zobowiązań przypadających na bieżący okres sprawozdawczy (rozliczenia międzyokresowe kosztów). Zmiana ta ma charakter doprecyzowujący i ma na celu dostosowanie opisu konta do przepisów ustawy o rachunkowości.

Zespół 7 - "Przychody, dochody i koszty"

Wprowadzone zmiany dotyczą:

• konta 720 "Przychody z tytułu dochodów budżetowych" - zmieniono opis do konta poprzez dodanie zapisu: W izbach administracji skarbowej na stronie Ma konta 720 ujmuje się również na podstawie rocznych jednostkowych sprawozdań budżetowych dochody budżetowe z tytułu podatków przekazane przez organy podatkowe podległe ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych na rachunek budżetu państwa, w korespondencji z kontem 235;
• konta 730 "Sprzedaż towarów i wartość ich zakupu" - zmieniono opis do konta, wykreślając zapis: Podatnicy podatku VAT niezobowiązani do stosowania kas z pamięcią fiskalną ujmują po stronie Ma konta 730 przychody (utargi) łącznie z podatkiem ze sprzedaży towarów. Należny podatek od towarów i usług zawarty w utargach podlega przeksięgowaniu Wn konto 730, Ma konto 225.

Zespół 8 - "Fundusze, rezerwy i wynik finansowy"

Wprowadzone zmiany dotyczą:

• konta 800 "Fundusz jednostki" - w opisie konta wprowadzono zmianę polegającą na wskazaniu, że saldo konta oznacza stan funduszu jednostki. Jak wynika z uzasadnienia, zmiany te wynikają z faktu, że: w praktyce występują różne sytuacje - w zależności od przebiegu zdarzeń w danej jednostce - odstąpiono od wskazywania salda na koniec roku na tym koncie.

Kolejna zmiana wprowadzona została w opisie konta i jest związana z wprowadzeniem jego korespondencji z kontem 235 "Rozliczenie dochodów budżetowych z tytułu podatków";

• konta 820 "Rozliczenie wyniku finansowego" i 870 "Podatki i obowiązkowe rozliczenia z budżetem obciążające wynik finansowy" - rozliczenie nadwyżki dochodów jednostek budżetowych prowadzących działalność oświatową dotychczas księgowane na koncie 820 przeniesiono na konto 870.

Jak wynika z uzasadnienia: Zmiana ta ma na celu jednolite prezentowanie w poszczególnych częściach sprawozdania finansowego (bilans, rachunek zysków i strat, zestawienie zmian w funduszu) wyniku finansowego netto tych jednostek. Konsekwencją tej zmiany jest dostosowanie poszczególnych pozycji wykazywanych w bilansie, rachunku zysków i strat oraz w zestawieniu zmian w funduszu;

• konta 851 "Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych" - zmiana ma charakter techniczny (patrz: tabela 2):

Tabela 2. Zestawienie zmian w opisie do konta 851

Konta pozabilansowe

Wprowadzone zmiany dotyczą:

• konta 998 "Zaangażowanie wydatków budżetowych roku bieżącego" - zmieniono opis do konta, rezygnując z odniesienia do planu finansowego jednostki. Konto to służy do ewidencji kwot wynikających z umów, decyzji i innych postanowień, których wykonanie powoduje konieczność dokonania wydatków budżetowych w roku bieżącym;
• konta 999 "Zaangażowanie wydatków budżetowych przyszłych lat" - zrezygnowano z odniesienia do planu finansowego (patrz: komentarz do konta 998).

W załączniku nr 3 do rozporządzenia w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa zrezygnowano z konta 975 "Wydatki strukturalne". Obowiązek sporządzania sprawozdań z zakresu wydatków strukturalnych został uchylony z dniem 2 września 2017 r. ustawą z 7 lipca 2017 r. o zmianie ustawy o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020 oraz niektórych innych ustaw (art. 11). Z uwagi na brak obowiązku prowadzenia ewidencji z zakresu wydatków strukturalnych bezzasadne stało się ewidencjonowanie tego rodzaju wydatków na oddzielnym koncie.

Podstawy prawne

• art. 11 ustawy z 7 lipca 2017 r. o zmianie ustawy o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020 oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2017 r. poz. 1475)

• rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z 13 września 2017 r. w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2017 r. poz. 1911)

MAGDA GROTKIEWICZ

prawnik specjalizujący się w tematyce finansów publicznych, rachunkowości i sprawozdawczości budżetowej, redaktor prowadzący dwutygodnik "Rachunkowość Budżetowa"