Pracownik zatrudniony w podstawowym systemie czasu pracy (w 1-miesięcznym okresie rozliczeniowym) jest wynagradzany stawką godzinową. W listopadzie 2014 r. wypracował on 25 nadgodzin wynikających z przekroczenia dobowego. Jeśli w związku z tym złoży wniosek o ich odebranie w grudniu, to czy grudniowa pensja powinna być odpowiednio mniejsza?
PROBLEM
RADA
Tak, z tym że wniosek pracownika o odbiór nadgodzin powinien zostać złożony przed wypłatą wynagrodzenia za listopad 2014 r. Po spełnieniu tego warunku pensja za grudzień powinna zostać naliczona za faktyczną liczbę przepracowanych w tym miesiącu godzin (czyli po uwzględnieniu faktu, że praca świadczona była o 25 godzin krócej). W przeciwnym razie powinni Państwo za pracę ponadnormatywną wypłacić wraz z pensją listopadową odpowiednie dodatki, wskutek czego pracownik nie będzie miał już prawa do czasu wolnego w grudniu.
UZASADNIENIE
Z tytułu pracy ponadnormatywnej pracownik w zamian zyskuje prawo do:
● czasu wolnego (na swój wniosek lub z inicjatywy pracodawcy) albo
● stosownego dodatku.
Na wniosek zatrudnionej osoby pracodawca może udzielić jej czasu wolnego w wymiarze odpowiadającym czasowi przepracowanemu w godzinach nadliczbowych (stosunek 1:1).
Gdy wnioskodawcą jest pracownik, do skorzystania przez niego z czasu wolnego może dojść także po zakończeniu bieżącego okresu rozliczeniowego. Wniosek o udzielenie czasu wolnego w zamian za dobowe godziny nadliczbowe powinien zostać złożony przed terminem płatności wynagrodzenia za pracę, przypadającym bezpośrednio po wystąpieniu pracy ponadnormatywnej. W przeciwnym razie pracodawca jest zobligowany do wypłacenia odpowiedniego dodatku, nawet jeżeli okres rozliczeniowy nie uległ jeszcze zakończeniu (stanowisko GIP z 21 kwietnia 2009 r., nr pisma GPP-306-4560-32/09/PE/RP).
Odbiór godzin nadliczbowych pozbawia pracownika prawa do dodatków przewidzianych w Kodeksie pracy.
Niezależnie od sposobu zrekompensowania pracownikowi pracy ponadnormatywnej, powinien on otrzymać normalne wynagrodzenie za każdą godzinę nadliczbową. Wypłacać je należy wraz z pensją za miesiąc, w którym doszło do przekroczenia norm czasu pracy.
Korzystanie przez pracownika, na jego wniosek, z czasu wolnego za pracę w godzinach nadliczbowych w innym miesiącu niż w tym, w którym praca ta wystąpiła, powoduje, że pracodawca powinien:
Krok 1. Wypłacić odpowiednio wyższą pensję za miesiąc, w którym przekroczono normy czasu pracy (naliczając normalne wynagrodzenie za każdą nadgodzinę).
Krok 2. Wyliczyć odpowiednio niższą płacę za miesiąc, w którym odebrano nadgodziny.
Przedstawione stanowisko potwierdził w 2005 r. GIP w piśmie nr GNP-367-4560/05/PE.
PRZYKŁAD
Pracownik zatrudniony na pełen etat w normach podstawowych (praca od poniedziałku do piątku po 8 godzin dziennie) jest wynagradzany stawką godzinową wynoszącą 20 zł. W listopadzie 2014 r. wypracował on 25 nadgodzin wynikających z przekroczenia dobowego. W tym samym miesiącu złożył wniosek o ich odebranie w grudniu. W opisanej sytuacji pracodawca powinien:
Krok 1. Wypłacić wyższe wynagrodzenie za listopad:
(144 godz. czasu nominalnego + 25 nadgodzin) x 20 zł = 169 godz. x 20 zł = 3380 zł.
Krok 2. Wypłacić niższe wynagrodzenie za grudzień:
(168 godz. czasu nominalnego - 25 godz. czasu wolnego) x 20 zł = 143 godz. x 20 zł = 2860 zł.
PODSTAWA PRAWNA:
● art. 80, 1511 i 1512 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 1502
Mariusz Pigulski
ekspert i praktyk, zajmujący się od wielu lat prawem pracy i ubezpieczeń społecznych, absolwent Podyplomowego Studium Prawa Pracy na Uniwersytecie Łódzkim, autor licznych opracowań i publikacji z dziedziny kadrowo-płacowej